Rhijnspoorweg

Totale lengte 118,6 km Spoorwijdte normaalspoor 1435 mm (vanaf 1856)Aangelegd door NRS GeëlektrificeerdAmsterdam Centraal - Arnhem: 1938

Arnhem - Elten: 1966

Aantal sporen:

Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA: 2

A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht Centraal: 4

Utrecht Centraal - Elten: 2

Baanvaksnelheid:

Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA: 140

A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht Centraal: 160

Utrecht Centraal - Arnhem: 140

Arnhem - Elten: 130

Beveiliging:

Amsterdam - Utrecht: ERTMS (proef) + ATB

Utrecht - Zevenaar: ATB EG

Zevenaar (exl.) - grens NL/D: ERTMS L2 (2.3.0d)

grens NL/D - Emmerich: PZB

Omgrenzingsprofiel:

NL-1 op Amsterdam C. - A'dam Bijlmer ArenA

NL-2 op A'dam Bijlmer ArenA - Utrecht

NL-1 op Utrecht - grens NL/D

GC op grens NL/D - Emmerich

Beladingsklasse:

C2 (bij baanvaksnelheid)

D4 (bij 100 km/h)

Treindienst door:

Amsterdam - Arnhem: NS

Arnhem - Zevenaar (- Winterswijk): Breng & Arriva

De Rhijnspoorweg is de eerste spoorlijn die is aangelegd door de Nederlandsche Rhijnspoorweg-Maatschappij. De spoorlijn liep van het Amsterdamse Weesperpoortstation via Utrecht naar Arnhem. Het gedeelte tussen Amsterdam en Utrecht is geopend in december 1843. In juli 1844 werd de lijn verlengd tot Driebergen, in maart 1845 tot Veenendaal en in mei 1845 werd de rest van de lijn naar Arnhem in gebruik genomen.

De spoorlijn is oorspronkelijk breedsporig aangelegd. De ombouw tot normaalspoor vond plaats in 1855, zo kon de spoorlijn bij Emmerich aangesloten worden op het Duitse spoorwegnet. Vanaf 1856 konden de treinen vanaf de spoorlijn Amsterdam – Arnhem via Zevenaar, Elten en Emmerich doorrijden richting Duisburg en Düsseldorf.

Het Amsterdamse Centraal Station vormt vanaf 1889 het beginpunt voor de meeste treindiensten naar Utrecht en verder. Met het gereedkomen van de Spoorwegwerken Oost in 1939 werd het Weesperpoortstation definitief verlaten. Een jaar eerder was het traject Amsterdam - Arnhem geëlektrificeerd. In 1966 volgde het traject naar Emmerich. Sindsdien is de locwissel van doorgaande internationale treinen verplaatst van Arnhem naar Emmerich. Met de komst van de ICE-treinstellen en meerstromige locomotieven voor het goederenvervoer wordt Emmerich echter steeds vaker voorbijgereden.

De spoorlijn vormt één van de belangrijkste schakels in het spoorwegvervoer, zowel nationaal als internationaal. Om deze reden is het traject, vooral tussen Amsterdam en Utrecht, veelvuldig verbouwd. Met de elektrificatie kon de treindienst aanzienlijk worden versneld en met de Spoorwerken Oost werd de verbinding met het Amsterdamse Centraal Station verbeterd. In de jaren 70 werd in Amsterdam de metrolijn naar Amsterdam Zuidoost aangelegd. Van voor het Amstelstation tot voorbij de nieuwe voorstadshalte Station Amsterdam Holendrecht ligt de metrolijn met acht stations tussen de sporen van de Rhijnspoorweg. In 1993 komt het overstapstation Duivendrecht gereed, hiermee wordt de reistijd per spoor tussen Utrecht en Schiphol aanzienlijk verkort. Ruim 10 jaar later komt de Utrechtboog gereed, verliest station Duivendrecht een belangrijk deel van zijn functie en wordt een reis Utrecht - Schiphol zonder overstap nog sneller gemaakt. Enkele maanden later wordt het viersporige traject tussen Amsterdam Bijlmer ArenA en Utrecht Centraal in gebruik genomen.

Hoewel het de bedoeling was de oude Rhijnspoorweg om te bouwen tot hogesnelheidslijn, blijft het voorlopig bij de viersporigheid van het traject tussen Amsterdam en Utrecht. Tussen Utrecht en Arnhem wordt de spoorlijn op enkele punten aangepast.