خوبێژا پەیڤان

خوبێژا پەیڤان

پەیڤ وخۆبێژ

پەیڤ وواتە دزمانێ کوردیدا

ئێک: پلێت خوشیێ

1- شادی: کەیفا خوش

2- بەختەوەری: ئارامی

3- دلخوشی: رەحەتی وتەناهی

4- پێخوشی: کەیف وشادی

5- کەیفخوشی: کەیفا ژبەترانیێ

6- شاهی: کەیفەکا مەزن وگرنگە

دوو: سالوخدانێت خەمگینیێ

1- خەمگینیێ : خەم وژانەکا زێدە

2- کوڤان : خەما گران

3- کەرب : خەما دژوار

4- عێجزی : خەم وپەشیمانی

5- قەهر وخریک : خەما لسەر خەمێ

6- داکرن : خەما بێدەنگ یا دلدا

7- خۆرکومانک : خەم دگەل کینیێ

8- دامان : نەباشی دگەل داکەتنێ وخەمێ

9- پوسیدی: خەمەکا دامای

سێ: تشتێ ڤال

1- ئەردێ چول: چ کەس لێ نینە

٢- ئەردێ بەیار: چولەکە بێ شینکاتی

٣- دلێ ڤال: چ تێدا نە، خالی

٤- خانیێ خالی: کەس تێدا نە

٥- روی کوسە: یێ بێ موی

٦- رەشە عەور: یێ بێ باران

٧- حشکە بیر: یا بێ ئاڤ، زوها

٨- گرتیێ بەردای: یێ بێ قەید وبەند

٩- ئامانێ ڤال: یێ چ تێنە، چ تێدا نە

١٠- زک قوریچک: چ زاد تێدا نە

١١- دارا رویت: یا بێ بەلگە، وەریای

١٢- بیستانێ خرابە : یێ بێ فێقی، بێ سەخبێر وچاڤدان

چار: تشتێ مشە

1- گەنجخانە: مالێ مشە، زێر وزینەت

2- گوول: ئاڤ زەهە، یا ب ئاڤەرێژ

٣- تەرش: زۆر پەز وکەوال

٤- پرچقژ: قژاڤژ، پڕ پویرت

٥- رێل: بیش: دار وبارێ مشە

٦- زویر: گیا وپیشێ زۆر

٧- عیلعیلک: بچیکێت زۆر

٨- کەس وکار: مروڤ ومالێ مشە

٩- قوشمە: گۆردی :خەلکەکێ زۆر، قوول

پێنج: تشتێت بچیک

1- شیشەبەرک : بەرێت بچیک

2- شتلک : دارێت بچیک

3- کەلەک: بەلەم : گەمیا بچیک

4- کێزک: کێزەلوک: هویرە خشوک

5- کون : کون هویرک

6- خەرز : مێریێت هویر

7- زبزبک : پەرێت تەیر وبالندێت پەڤلوژانک

8- باران هویرک : نەرمە باران

9- چکلک : دارێت هویر، ترک

10- شاخک: چیایێ نزم

12- کولک: زنج : کوخ: خانیێ بچیک

13- مالجوک: جوکا بچیک

14- حەودەک : گولەکا بچیک: مالکا کوچکوک

15- چەنتک : کۆشتینا بچیک

16- مەتارەک: جەودک

شەش: تشتێت گشت

1- یێ ل هنداڤی تە وسیبەرێ ل تەدکەت دبێژنێ: ئەسمان

2- چ ئاڤاهیێ بلندبیت دبێژنی: سەنتەنەت: بێشا

٣- ئەوێت ل سەر ئەردێ برێڤە دچن دبێژنێ: گیانەوەر

٤- ئەو بیستانێ دیوارکری یان تەعانکری دبێژنێ: باخچە

٥- ئەو شینکاتیێ ل سەرقورمێ خو دراوستیت دبێژنێ: داروبار

٦- پارچە ئەردێ بێ ئاڤاهی وچاندن دبێژنێ: لاتک: زەڤی

٧- چ بلنداهی ب سەر ئەردی بکەڤیت دبێژنێ: گڤاندە: گر: تمتموشک

٨- چ تشتێ ب قەدر وبها بیت دبێژنێ: توحفە:ئەنتیکە: بهادەر

٩- چ تشتێ نەرم بو روینشتنێ یان نڤستنێ دبێژنێ: نالیک: مەترەحک

١٠- چ تشتێ مشە وزۆر وگەلەک بیت دبێژنێ: زەحفیەت: بەرفرەهی

١١- ئەوێت ب دەڤی ل مروڤی دەت دبێژنی: گەستن

١٢- ئەوێت ب کلکێ لێ دەت دبێژنێ: پێڤەدان

١٣- چ تشتێ تە پێ زانین سەر نە بن دبێژنێ: نهێنی، نەپەنی

حەفت: جهێ نڤستنا گیانەوەرا

1- گوڤ: ئاخیرا دەوارا

2- کونج: بو شێری

3- هێلین: بو بالندە وتەیران

4- کون: بو مێریان

5- شلخ: بو مێشێت هنگڤینی

6- کونج: بو گورگی

7- کونج: بو حەفتیاری

8- کون: بو کێفریشکێ

9- کون: بو رویڤی

10- کون: بو مارگیسک وکمکما

11- کون: بو ماری

12- کوتان: بو تەرش کەوالی و پەزی

13- شان: بو زرکێتک وستێنگا

١٤- کولک: بو سەی

١٥- لیس: بو دیکل ومریشکان

هەشت: دابەشکرنا مەرج وتازەتیێ لسەر رەوشێت مروڤێ:

1- جانی: یا درویدا

2- شرینێ: یا دچاڤاندا

3- سڤکێ: یا دبەژن وبالاندا

4- گەشبین: یا دچەرم وپیستیدا

5- جوانی: یا ددەڤیدا

6- لێبوکی: یا دترەوشتاندا

7- تازەتی: یا ددفنێدا

8- دەڤخوشی: یا دزمانیدا

9- خوشکوکی: یا دپرچێدا

نەهـ: رەنگێت نڤستنێ دزمانیدا

1- چاڤکەتنە ئێک : مروڤ حەزدکەت بنڤیت

2- هێربون: شاشی وگرانیا سەری یە

3- زولقوتینا چاڤا : دەستپێکا چاڤکەتنا ئێکێ یە

4- نیڤ نڤستن : دناڤ بەرا هشیاربونێ ونڤستنێ

5- دهەیهایێدا : نڤستن وبهیستنا دەنگا دگەل ئێک

6- چاڤنقاندنی : خەوەکا نەرمە سڤک

7- خەوا سڤک: خەوا سڤک وکێم

8- تەمەرین: پخێن : نڤستنا دراز

9- نڤستن : کەڤتنا خەوا گران

دەهـ: رەوشێت مرنێ

1- ئەگەر مروڤ مری ب ئێشەکا گران دبێژن: رەحەتبون یان تەنابون

2- ئەگەر بلەز رحا خو دا دبێژن: رح سەردا چو

3- ئەگەر ب ئاتافەکێ مر دبێژن: رح ژێ چو

4- ئەگەر مر بێئێش دبێژن: فەتسی، کەت ومر

5- ئەگەر ئێکی جحێل مر دبێژن: چلێ نەبو یێ ساخ بو ومر، مرنا دەملدەست

6- ئەگەر کەسەک بمرێت بێ کوژتن ل سەر جها دبێژن: دخەوێرا مر

7- ئەگەر ئێک برینداربو وخوین ژێ چو دبێژن:خوین لێ حشک بو ومر

8- ئەگەر پیر یان کالەک مر دبێژن: مر یان رحا وی هاتە هەلکێشان

یانزدە: قوناغێت ڤیانێ

1- هەوا: ب نکڤە چون یان ئەڤین

2- پەیوەندی : پەیوەندیا دلان

3- ڤین : ڤیانەکا دژوارە

4- ئشق: ڤیان: حەژێکرن ئو دل پێکڤە نسیان

5- دلسوتن: ڤینا دژوار

6-حەژێکرن: ڤیانێ خو ل دلیدا

7- هناڤسوتن: ڤیانا نەپەنی ونهین

8- بەنداوەر: دکەڤیتە دبن بەندا ڤیانێ

9- ژانەوەر: ڤینا پڕ کول وژان وبێهشی

10- سەوداسەر:بێهشی وچونا مەژی ژبەر ئشق وڤیانێ

11- تەنگەسەری: تەنگەزارێ دنیایێ دبیت ژبەر ڤیانێ

دوانزدە: ناڤێت هڕ وبای دگەل سالوخدانا

1- نەرمەبا: بایێ نەرم ورەحەت

2- بایێ شدیای: ل دەست پێکێ حێل دهێت

3- هڕ وبا :هەکە دو با کەتنە دگەل ئێک

4- باڤروک: ئەو بایێ ژخڕ لایاڤە دهێت

5- بەفرەبا: بایێ بەفر وسەرمایێ دهینیت

6- بابەلیسک: بایێ توز وغەبر دگەل بهیت وبلند بیت

7- لەزەبا: بایێ بلەز وحێل

8- سویارەبا: بایی دژوار دبۆریت

9- بایێنک: بایێ تەنا ورەحەت

10- حشکەبا: بایێ حشک وستەور یێ بێ باران

11- توزەبا: توز وئاخێ دگەل خو دهینیت

12- نزمە با: بایێ دگەل ئەردی دهێت

13- گەرمەبا: یێ گەرم ودژوار وراکێشە

14- دژوارەبا: بایێ حێل ودژوار

15- باشکین: دارا دەردهینتە دەر ژئەردی ودشکێنیت

16- زڤرۆک: باهوزک: بایێ دزڤریت ژئەردی بەرەف ئەسمانی ڤە دچێت

سێزدە: ناڤێت تێشکێت گیانەوەرا

1- هەسپ: جانیک

2 - کەر: جەحشک

3- چێل: گولک

4 - بزن: گیسک

5- حێشتر: تێشکێ حێشترێ

6- میهـ: بەرخ

7- ئاسک:غەزال: مامبز: خفش

٨- رویڤی: تێشکێ رویڤی

٩- بەراز: کویچکێ بەرازی

1٠- مەیمینک: تێشکێ مەیمینکێ

1١- حەفتیار: تێشکێ حەفتیاری

1٢- شێر: کودیکێ شێری

1٣ - گورگ: کویچکێ گۆرگی

1٤- سە: صە : کویچک

١٥- سپیهـ: بانگەهویرک

١٦- هرچ: کودیک

١٧- فیل: تێشکێ فیلی

١٨- مشک : تێشک

١٩ - کێڤریشک: تێشک

٢٠- تەیروبالندە: چیچەلوک

چاردە: ناڤێت چەند دەرد وئێشا

1- خلت: نساخیا گشت

2- پەژیک : نساخیا دەم دەم دهێت

3- خلێلە: ژانەگەهـ: هەستی ئێشانە پشتی رێڤەچون ووەستیانێ

4- سست وپستی: گەهئێشان: پلخاتیا هەستیکا

5- ئەلەمک : ژانە تایە لەشی خڕێ دگرێت

6- زوعا: رەشیانەڤە: یا ب ئێش وژانە، پشتی هنگی زک چون ودلرابینە

7- قۆرمکی : بزاڤ ولڤین دچیت ژهندەک پارچێت لەشی

8- دەڤخاری : روی خاردبیت ونەشێت چاڤەکێ خو ب نقینیت

9- خەدری : پارچەک ژلەشی دهێتە گڤاشتن وبناڤ ئێکڤە دچیت

10- دەردێ فیلی : تبل یان پێ بوەرمیت وپڤببیت

11- دەوالی: گەهـ ورەهێت ستویر وبادای دلنگ ولاقادا

12- دەردێ سیهێ: فرک: ژان وکولا دسیهێدا تەنگە نەفەسیێ پەیدادکەت

13- ئاڤسینگ: ئێشا دبن پەراسیا ژبەر تا وکوخکێ

14- تەپ : کەتن ولەرزین ولێکبادان ونە‌هشبون

15- پورگەئاڤک: زکپڤبین ژئاڤێ بێ نساخ ب تێنیاتیێ بحەسیێت

16- خوریک: ئێشەکە رزینێ بو پارچیت لەشی پەیدادکەت ودچەمینیت وسەری دوەرینیت

17- زڤێرک: گێژەلانکا دگەل چاڤ تاریبونێ وکەڤتنێ

18- ئێشا زراڤ: ئەڤ ئێشە گیانێ مروڤی ل کێمێ دەت پشتی کوخک ونساخیا دژوار

19- قولنج : با دزکیدا دهێتە گرتن ونا دەرکەڤێت ژسۆریچکێ

20- زەرک:چاڤ زەردبن گەل رەنگی، چنکی سەفرا دکەڤتە دناڤ خوینێدا

21- بەرک: بەرێت رەقن چێدبن دناڤ گولچیزک ومیزدانکێدا ژبەر گەلەل سەدەمان

22- چرمیسک: میزتنا مشە ئو یا بدیف ئێکڤە بەس یا بێ سوتن وئێشانە

پانزدە: ناڤەک بتنێ بو دو تشتێت جودا وچێواز

١- رەشبەلەک : رەش وسپی

2- بەڤل: هەڤبەش وهەڤرک

3- هەڤژین: بو ژن ومێرا

5- پاراستن: ژشکێ وئێقینێ

6- ڤەخۆار: بو تهنی ونەتهنی

7- ژڤان: ژنک تێدا وپاقژدبیت وپەیمانە

8- رازی: بو یێ خازوک ونەخازوک

شانزدە: هندەک تشت ناڤ وسالوغەرێت وان جودا دبن ب ڤاڤێرکرنا رەوشا وان

1- پەرداغ :ئەگەر یا پڕبیت بو ڤەخارنێ ، چ تێدا نەبیت دبێژنێ: شیشە

2- سفرە: ئەگەر زاد تێدا بیت، تێدا نەبیت دبێژنێ: فەرخەسینی

3- گوزک: ئەگەر یێ ب چمبلبیت، پێڤە نەبیت دبێژنێ: کوپ

٤- قەسیسە: ئەگەر دەربکەڤیت، ئەگەر نە دبێژنێ: سولینە

٩- قەدید: ئەو گوشتە یێ حشکری، ئەگەر نە دبێژنێ: گوشت

6- گوپال: سەرێ دارێ وی یێ چەمیای بیت، ئەگەر نە دبێژنێ: دار یان شڤک

7- بزوت: ئەگەر ئاگر پێڤە بیت، پێڤە نەبیت دبێژنێ: دارێت سوتنێ نە

8- قێژی: قێری: ئەگەر دەنگ دگەل هەبیت، گەل وەنەبیت دبێژنێ: گری

9- تەقن: هەری: ئەگەر یێ تەربیت، ئەگەر نە دبێژنێ: ئاخ، خاک، ترب

١٠- شێڤ:ئەگەر یا بەرهەڤبیت بوچاندنێ،هەکە نە دبێژنێ:لات یان پرێز

١١- داربەست: ئەگەر مری ل سەر بیت، ئەگەرنە دەپە یان تەختکە

١٢- ئاڤا سویر: نا بێژنێ ئاڤا سویر ئەگەر تەعلاتی دگەل نەبیت

هەڤدە: تشتێ حشک

1- تەنک: نانێ رەق وحشک

2- جەمەد : ئاڤا قەرسی بویە جەمەد

3- پەنیر : ماست وشیرێ حشک

4- قەدید : گوشتێ حشکری

5- قەسپ : خۆرما حشک وزوها

6- کەڤل:چەرم یان پیستێ حشکری

7- کوڤل : قورمێ دارا حشک

8- پیش: کاپیسک: گیایێ حشک

٩- پشکل: پیساتی یان گویێ حشک

٢١-٤-٢٠١٩- دهوک – ئەحمەد عەلی

PDF

خوپێژا پەیڤان