ئاڤێستا فەرهەنگ

ئاڤێستا فەرهەنگ

بێژێت کوردی( ئاڤێستا وکرمانجی) دگەل هەڤواتە ب ئینگلیزی

ئاڤێستا کرمانجی ئینگلیزی

بەرهەڤکرنا

ئەحمەد عەلی حەسەن

ئا)

ئاب ئاڤ water

ئاخشتی ئاشتی peace

ئارمائی ئارامی quietness

ئاز حەز desire

ئاز ئازا noble

ئافرییەتی ئافرین bravo

ئاڤار ئاری ئالی هاوار هاری aid help

ئباختەرە باختەر باکۆر northern

ئنتەرە هوندر within in under

ئنتەرە هوندری within in under

ئوشترە حێشتر camel

ئێتەڤەنت هندە so much so many

ئیریتە ریت ریتن to shit

ئێزەهـ حەز desire wish

ئێسمە ئێزنگ firewood fuel

ئێڤەندەسە یانزدە eleven

ئیمە ئەمە here he she, the

ئەپێ پەی after

ئەپەرە پارا the second

ئەپەرەم پارا پاراڤە behind

ئەپەیە پەی hereafter

ئەرەجەی ئەرج وچە worthy

ئەزم ئەز I, me

ئەژ ئاژوتن هاژوتن to drive

ئەژی ئەژدەهە dragon monster

ئەژێری زمە ژێر زەڤی underground

ئەژێری ژێر under below

ئەسپ هەسپ horse

ئەسپە هەسپ horse

ئەستەڤە هەستی bone

ئەسەن سەنگ سەنگین stone

ئەشتە هەشت eight

ئەڤە ئەڤ ئەڤە he this one

ئەڤەنت ئەڤ هندە there thither

ئەڤەهـ ئاڤ water

ئەنتەرە هوندر هندر ژناڤدا inner interior

ئەنگوتی تبل finger

ئەهمە مە ئەم us

ئەورە عەور cloud

ئەیبیز بیز حەز wish desire

ئەینکە ئەنی front

ئەیەن هەیام روژ day daytime

ب)

باجە باج share

بازەڤ باز foreleg

بازەڤ باسک بازک بازبەند arm

بایە بەگ lord

براتەر برا برادەر brother friend

برڤەت بری برهـ brow eyebrow

برەی برین to cut off to hurt

بنوڤە ژێربن underside

بو بڤ to be

بود بهیستن perceive notice

بومی ئەرز ئەرد earth

بونە بن بنی bottom deep place

بوهەی بێهن scent

بۆنە بن bottom underneath

بەختە بەخت fortune luck

بەختەر بەخت دێر bestower

بەر بار to bear

بەر بەرە بر بار carry bear

بەرزی بالیفک seat cushion

بەرەز بەرز بلند go up high

بەرەزین بەرزی height

بەرەزەهـ بەرزاهی mount

بەگە بەگ lord god

بەند بەست fetter bond

بەند بەندیە بەستە bind glue

پ(

پا پایە پایین to expect to guard

پارشتە پاراست پاراستن protection wardship guard

پاستو پەستە پوست پیست hairy skin

پاشنە پەحنی پانی heel

پرتەڤ پرد پرە پڕ bridge

پرسەتی پرس پرسین ask

پرگاڤ فرەهە wide broad

پرنە پڕ full

پود بیهن بین sweet scent smell

پۆروجیرە پڕژیر intelligent gifted

پیسە پێس leper

پەد پاد پەدە پێ foot step

پەر پرنە پەڕ feather

پەرشتەی پرس question

پەرو بەری پێر پار before foreword

پەرەڤ پورو پڕ abundant often

پەزدەیە بزد بزدین to scare to frighten

پەزەڤ پەز sheep

پەسچە پاش behind

پەقەنە پەحن پان broad wide spacious

پەک پەچە پات پەحت to cook

پەنچە پێنج five

پەیری بەرێ پێر before formerly

پەیری پارێز enclosure

ت)

ترسە ترس fear fright dread

تڤ تو تە you thee thou

تگرەی تگرە تیر arrow

توخمەن توخم توڤ seed

تیژی تیژ تۆژ sharp

تەرشنە تی تەنی تهنی thirsty

تەش تەشە بچم shape form

تەشتە تەشت تەبەق dish

تەڤتو تۆتەڤ تۆتۆ توانین شیان capable to be able

تەنۆ تەن دەن body belly

چ)

چەقرۆ کەرەنە چارکنار four corners

چارمەن چەرم skin leather

چاروکەرنە چارکنار with four corners

چزا جەزا سزا punishment penalty

چڤەت چڤنت چەند how, how far how long

چهرە چەهرە face vision

چووەر چار چیار four

چەتی چەند how many

چەخرە چەرخە wheel

چەرە چێرین to be engaged in

چەرەمەن چەرم skin leather

چەزا جزا سزا punishment penalty

چەقوەر چەتۆر چار quatre four

چەنرە چێرە چەر grazing

چەومن چاڤ چەهڤ eye

خ)

خان خانیە کان کانی fountain spring

خروس خورین to cry to frighten

خرۆرە خوین blood-thirsty

خرۆن خوین blood

خشای شیان capable

خشایە شاهە قرال king prince

خشەپ شەڤ night

خشەڤە شەش six

د)

دا داتین to place to create

دا دان to give

دا دایین to give grant

داتا دان ددان tooth

داتا دان دران ددان dent tooth

داتە داد right law

داتە داد right law

دارو دار wood

دارو دار wood

داغ داخ دەژە burn

دانەڤ دانە دان grain seed

دای دایک دێ to nurse to minister

دای دیتە دیتن to see to look at

دایە داین دێ دایک دادێ mother

دراجە درێژی length

دراوگو درو درەو lie

دڤە دو two

دڤەدەسە دونزدە twelve

دڤەدەسە دونزدە دوانزدە twelfth

دڤەر دەری door gate

دوژ دوزەهـ hell

دوژتە دژوار difficulty danger calamity

دوژمەنیاڤ دوژمنی enemy foe

دومان دۆمان mist cloud

دومە دوڤ دیف دیل tail

دۆرە دۆر دویر far distant

دۆرەت دۆر far off far away

دێڤە دات دانین creator

دینە دین religion

دەدڤە دادوش creator

دەرژە درێژ long

دەرەژە درێژ long

دەسە دەس دەهـ ten

دەسە دەهـ ten

دەسەم دەهەم tenth

دەگ داخ to burn to scorch

دەهڤە دوی demons devils and evil spirits

دەهیەڤ دێ دهـ village land province

دەهیەڤ دێهـ گوند land

دەی دیتە to see to look at

دەئێڤە دێو شەیتان devil

دەئینا دین ئایین ئول religion

ر)

رك : ڕق، کینە hatred

رەوان : جان، گیان soul

ز)

زان زانین to know

زمە زەڤی ئەرد earth

زیام زڤ زڤستان winter

زەریا زریا دەریا sea lake

زەستە دەست hand

زەفەن زەفە دەڤ mouth

ژ)

ژڤان ژیان living

ژیتەی ژین ژیوە life

ژیرە ژێر intelligent artful

ژیڤیە زیندی alive

س)

سارە سەر سەری head

سرائوقرە سرۆد prayer

سەتە سەد hundred

ف)

فشتانە بستان woman’s breast

ڤ)

ڤەژە بێژ بێژە say saying

ک)

کامە کام ئارزو desire zeal

کۆ کۆدا کیرێ کیڤە کوڤە whither where

کێر کێرد کێرک knife

کە کێ کی کیژان who which

کەدە کەنگە کەنگی when

کەڕ کەر deaf

کەر کەرت کەرکرن to cut

کەر:کر to do

کەن کەند وکۆر hole trench

کەهرکەس: کەرکەس vulture

کەیریە کار function

کەینی کەینیک کەچ کەچک young girl daughter

گ)

گار گەوری گەرۆ throat neck

گاڤەقیا گاڤان herd of cattle cowboy

گاقا گازی song hymn

گامەن گاڤ step pace

گاو گا ox

گائونە گون رەنک رەنگ color

گنە ژنە ژن woman

گوش گوهـ ear to hear

گەرز گاز گازندە complaint lament

گەرەڤ گەورە گران heavy

گەرەی گەیری گر hill

گەن جەن ژەن to smite to strike

گەهارە گوهار ear-rings

گەوهـ گوهـ ear

گەی جڤە جڤیا هی ژیان to live

م)

مانە رامان مەعنە meaning

مەسە مەزن grand big

مەنەهـ دوژمن hostile, enemy

مەنەهیە دوژمناهی hostility

مەهرکە مەرگ مرد mort dead

مەهیە مەهـ month

مەئیز میز urine

ن)

ناسە نەسە نێز نێزیک to come near to reach

نیمە نیڤ نیم half

نەپات نەپت نەپتەر نەپتی نەڤی grandson and daughter

نەڤە نەهـ نوهـ nine

هـ(

هونەرە هونەر art skill

هەپتە: هەفتە، حەوتە، حەوتو week

هەرزەن: ئەرزەن cheap

هەزەنرە هەزار thousand

هەژیر: هێژا regarded

و)

وام: قەرز، دەین debt

وەرف: بەرف، بەفر snow

ی)

یاریدەر یار یاوەر lover friend

یەک یەکانە تاک ئێکانە one once

٥-١١ -٢٠٢٠ – دهوک – ئەحمەد عەلی

فەرهەنگی ئاڤێستا