خزینا زمانی

خزینا زمانی

پەیڤێت کوردی

گوتنەک ل سەر زمانی دبێژیت" زمان ئامانێ هزر وبیرانە". زمان هزا ب دەنگە، ئانکو ئالاڤە دا هزر خۆ تێدا ب ڤەهینیت وب دارێژیت، دوێ دا دشیت پەیوەندیێ دگەل گەلێ خۆ بکەت دناڤ جڤاکی دا ب شێوەکێ کارتیکەر. زمانێ مە یێ کوردی خزینا نە ڤەکرییە، گەنجخانەیە یا پڕە ژپەیڤێت نهین وڤەشارتی وپڕ رامان ل سەر زمانێ خەلکێ مە نە خاسمە باب وباب کالێت مە، یا ب سودە وپێدڤی یە بهێن بەرچاڤکرن، بهێن جەماندن، بهێن شلوڤەکرن وجانە بەندکرن وڤاڤێر وجوداکرن ل بێژنکان چ هویر یان گر بهێنە هژاندن وشلقاندن و بژارتن، بهێن کومکرن بەراوردکرن، ئەڤە هەمی دکەڤیت سەر شان ومڵێت زانیاران وزمان زانان ونڤێسەران وب تایبەت بسپۆرێت زمانان، هەر ئێک ژبەرێ خۆڤە یان ب رێکا گشتی بزاڤێ بکەن دا کو ئەڤ خزینا زمانێ بهێتە پێش چاڤکرن بەر گەلێ مە ول پێش چاڤێت کەسانێت بیانی.

باب دزمانیدا

١- زرنا: بابێ خەبسێ یە

٢- شێر: بابێ کودیکانە

٣- دیکل: بابێ هشیاریێ یە

دەیک دزمانیدا

١- نەزانین: حولی: دەیکا پیچاتیان

٢- زانین: دەیکا چاکیان

٣- مەی: عەرەق: دەیکا چەپەلیان

٤- لەزاتی: دەیکا پەشیمانیێ یە

٥- گەنم: دەیکا زادی یە

کور دزمانیدا

١- دز: کورێ شەڤێ یە

٢- رێڤینگ: وەغەرچی

٣- هەژار: کورێ ئەردی یە

٤- گەڤر: کورێ چیای

٥- وێرەک: مێرین: کورێ جەنگی یە

٦- کولافی: کورێ عویری یە

٧- هەیڤ: کورێ شەڤانە

٨- شیر: کورێ کەڤلانی یە

پلێت قەلسیێ

١- قەلس - بەخیل: مروڤێ بەخیل

٢- مچ: مالی دگریت ونا بەردەت

3- بهێن هلمای– مروڤێ نەفەس تەنگ وزۆرێ بەخیل

4- قورت: زێدە بەخیل، یێ ب حرس سەر مالێ خۆ

5- رەزیل: مروڤێ فەحشێ نەمەرد

6- قەلس: دەست مچێ ڤەگرێ چەپەل

پلێت خوشیێ دزمانیدا

1- شادی: زۆرێ ب کەیف

2- بەختەوەری: زێدە خوشی

3- دلخوشی: کەیف پێ بهێت

4- پێخوشی: یا دل پێ خوش ببیت

5- کەیفخوشی: یا ژبەترانیێ

6- شاهی: کەیفەکا مەزن وگرنگ

جۆرێت شەقبونێ

دریان: بو کراسێ

دەرزین: بو هەستی

شەقبون: بو دویواری

کەلاشتن: بو ئەردی یان خاکی

تیکبوی: دهێت بو شویشا وچاما

ژێکڤەبون: بو کەڤری

تەرزێت کەڤتنێ

هەرفین: بو دیواری

شرپێن: بو ئاڤێ

گرێلبون: بو کەڤر وبەری

رژیان: بو ستێرێ

فشیان: بو مروڤی

نزمین: ب نک ڤەهاتن: بو فێقی

ناڤەک بتنێ بو دو تشتێت جودا وچێواز

1- رەشبەلەک : رەش وسپی

2- بەڤل: هەڤبەش وهەڤرک

3- هەڤژین: بو ژن ومێرا

٤- پاراستن: ژخشێ وئێقینێ

٥- ڤەخۆار: بو تهنی ونەتهنی

٦- ژڤان: زڤستانی: ژنک تێدا وپاقژیبیت وپەیمانە

٧- رازی: بو یێ خازوک ونەخازوک

خوشکوکیا چاڤان وپەردان

١- چاڤگر- مەزنیا چاڤی

٢- چاڤرەش: رەشاتیا چاڤی وسەرەکانیێ

٣- چاڤبەلەک: رەشاتی وسپیاتیا زۆر

٤- رەشبەلەکی: تێکەل رەش وسپی

٥- چاڤەکێش: ڤەدانا لایێت چاڤان

٦- رەش قۆرمزی : رەنگین: سۆر دگەل رەشی پێگڤە

٧- سۆربەلەک: سۆر دناڤ سپیدا

رەوشێت مرنێ دزمانیدا

1- ئەگەر مروڤ مر ب ئێشەکا گران دبێژن: رەحەتبو یان تەنابو

2- ئەگەر بلەز رحا خۆ دا دبێژن: رح سەردا چو بلەز

3- ئەگەر مر ب دەردەکی دبێژن: رح سەردا چو

4- ئەگەر مر بێ ئێش دبێژن: فەتسی، کەت ومر، تڕچومر

5- ئەگەر ئێکی جحێل مر دبێژن: چلێ نەبو یێ ساخ بو ئو مر

6- ئەگەر کەسەک بمرێت بێکوژتن دجهارا دبێژن: دخەوێرا مر، مر دخەودا

7- ئەگەر ئێک برینداربو وخوین ژێچو دبێژن: خوین لێ حشک بو ومر

8- ئەگەر پیر یان کالەک مر دبێژن: مر یان رحا وی هاتە هەلکێشان

رەنگێت نڤستنێ دزمانیدا

١- باوشک: چاڤکەتنە ئێک : مروڤ حەزدکەت بنڤیت

2- هێربون: گرانیا سەری

3- زولقوتینا چاڤا : دەستپێکا چاڤکەتنە ئێکێ یە

4- نیڤنڤستی : دناڤ بەرا هشیاربونێ ونڤستنێ دا

5- دهەیهایێدا : نڤستن وبهیستنا دەنگا دگەل ئێک

6- چاڤنقاندن : خەوا سڤک

7- خەوا سڤک: خەوا کێم وسڤک

8- تەمەرین: پخێن : نڤستنا دراز

9- الهجود : وهو النوم الغرق - نڤستن : خەوا گران

دەستپێکا هەر تشتەکی

١- خێڤە، بالەتە: بو فێقی

٢- ئاخلێڤە:دەستپێکا دەرچویێ ئاخ وئەرد ی

٣- سپێدە: دەستپێکا رۆژێ

٤- نەخری: زاروکێ ئێکێ

٥- پێشەک: رێڤەچونا لەشکەرل هێرشا

٦- تاریستان: پێشیا شەڤێ

٧- تەمار: دەستپێکا خەڤتنێ

٨- لورک: سەرەتایا ماستی

ژێهاتنا تشتان

١- کچا لێڤان دبێژنێ: پەیڤ

٢- کچا مەژی دبێژنێ: بیر

٣- کچا ئاگری دبێژنێ: پەل

٤- کچا ئەرد وخاکی دبێژنێ: بەرەشیشک

٥- کچێت چاڤان دبێژنێ: روندک وفرمێسک

٦- کچا تری دبێژنێ: مەی وعەرەق

٧- کچا دەریایێ دبێژنێ: گەمی

٨- کچێت شەڤێ: خەونن

٩- کچا گیانی: وەسواس یان خەجەلە

١٠- کچێت عویری: ریڤیکن

١١- کچێت سینگی: خەمن

تشتێت گەورە دزمانیدا

1- بابکال: پیرێ کال

2- حێشترا دانگ عەمر – حێشترا پیر

3- کەڤنەبیر: بیرا گەور

4- سپیها بەقولو – سپیها مازن

5- کێشەر- تەرازیا مەزن

6- ڤرڤچی - پیرەقور

7- جەرک – جەرێ مەزن

8- کوپک – کاسکا گەورە

9- خەنجەر- ساتۆر

تشتێ مشە دزمانیدا

1- گەنجخانە : مالێ مشە

2- گول: ئاڤ زەهە

٣- تەرش: زۆر پەز وکەوال

٤- پرچقژ: قژاڤژ، پڕ پویرت

٥- رێل: بیش : دار وبارێ مشە

٦- زویر: گیا وپیشێ گەلەک

٧- عیلعیلک: بچیکێت زۆر

٨- کەس وکار: مروڤ ومالێ مشە

٩- قوشمە: گۆردی :خەلکەکێ زۆر

١٠- توز: عەجا دژوار

دابەشکرنا مەرجێت تازەتیێ سەر رەوشێت مروڤێ

1- جانی درویدا

2- شرینێ دچاڤادا

3- سڤکێ دبەژن وبالادا

4- گەشبین دچەرم وپیستیدا

5- جوانی ددەڤیدا

6- لێبوکی دترەوشتادا

7- تازەتی ددفنێدا

8- دەڤخوشی دزمانیدا

9- خوشکوکی دپرچێدا

تشتێ حشک دزمانیدا

1- تەنک: نانێ رەق وحشک

2- جەمەد : ئاڤا قەرسی بویە چەمەد

3- پەنیر: ماست وشیرێ حشک

4-: گوشتێ حشکری

5- قەسپ : خۆرما حشک

6- کەڤل:چەرم یان پیستێ حشکری

7- کوڤل : قورمێ دارا حشک

8- پیش: کاپیسک: گیایێ حشک

٩- پشکل: پیساتی یان گیێ حشک

١٠: هەری: تەقنا حشک

ناڤێت لڤینا دزمانیدا

1- قوتان: لێدانا دلی

2- بایێنک: لڤینا هەوای

3- فرت: لڤینا دەمارا

4- پێل: مەوج: شلق: شلقینا ئاڤێ

5- زولقوتین: قوتانا چاڤی

6- ڤەلەرزین: هژیانا عەردی

٧- لڤین: هلاڤێتنا بچیکی دزکیدا

٨- لەرزین: لڤینا دەستی

٩- هژیان: ڤێکەڤتنا تاک وچقان ژبای

١٠- گوری: ڤزڤزا ئاگری

١١- باهینک: بایێ تەنا ورەحەت

١٢- راهاڤێتن: قولپین و وەرگێرانا کوشتی

جێوازیا سالوخەتێت تشتان ب ڤاڤێرکرنا رەوشا وان

١- پەرداغ: ئەگەر یا پڕبیت ژڤەخارنێ ، تێدا نەبیت دبێژنێ: شیشە

٢- سفرە: ئەگەر زاد تێدا بیت، تێدا نەبیت دبێژنێ: فەرخەسینی

٣- گوزک: ئەگەر یێ ب چمبلبیت، پێڤە نەبیت دبێژنێ: کوپ

٤- قەسیسە: ئەگەر دەربکەڤیت، ئەگەر نە دبێژنێ: سولینە

٥- قەدید: ئەو گوشتە یێ حشکری، ئەگەر نە دبێژنێ: خارنە گوشتێ

٦- گوپال: ئەگەر سەرێ وی یێ چەمیای بیت، ئەگەر نە دبێژنێ: دار

٧- بزوت: ئەگەر ئاگر پێڤە بیت، پێڤە نەبیت دبێژنێ: دارێت سوتنێ نە

٨- قێژی: قێری: ئەگەر دەنگ دگەل هەبیت، گەل نەبیت دبێژنێ: گری

٩- تەقن: هەری: ئەگەر یێ تەربیت، ئەگەر نە دبێژنێ: ئاخ، خاک، ترب

١٠- شێڤ:ئەگەر یا بەرهەڤبیت بوچاندنێ،هەکە نە دبێژنێ: زەڤی، لات یان پرێز

١١- داربەست: ئەگەر مری ل سەر بیت، ئەگەرنە دەپە یان تەختکە

١٢- ئاڤا سویر: نا بێژنێ ئاڤا سویر ئەگەر تەعلاتی دگەل نەبیت

ناڤێت خوینێ

1- خوین: خوینا ژیانێ

2- خوین دڵ: خوینا دلی

3- ڤەرسین: خوینا دفنێ

4- زینداری – خوینا برینێ

5- نیشانا کچێ – خوینا کچینیێ

6- ژڤانی – خوینا زڤستانیێ یا ژنێ

7- سۆرەخوین – خوینا سۆرا تیر

8- رەشەخوین – خوینا ب سەر رەشیڤە

9- جەمسی – حشکە خوین

11- پەرپچک – خوینا ب مروڤی ڤە دمینیت

12- کوسپە – خوینا کوشتی یان سەرژێکری

جهێت خەلکی دزمانیدا

1- تاخ: کولان: رێزە خانی

٢- سویک : جهێ کرین وفروتنێ

٣- جەنگ: جهێ شەری

٤- مەیدان: عەردێ شەر ولێکدانا دژوار

٥- کلێس: جهێ خەڤتنێ

٦- کوژی – ناوسکا قەشەی

٧- جڤات: جهێ ڤێککەڤتنێ

٨- دوقچک: جهێ دکەڤیت بەر دەرێ خانی

٩- ئاهەنگ: جهێ ڤێکەڤتنا زەلامان

١٠- دیوان: جەماندان ژنان

١١- نادی: جهێ کەیف وسوحبەتێ

١٢- کوچک: خڕڤەبون ل مالێ

١٣- خان: خانیێ رێڤنک و وەغەرچیان

تشتێ ڤال وخالی دزمانیدا

1- ئەردێ چول: چ کەس لێ نینە

٢- ئەردێ بەیار: چولەکە یێ بێ شینکاتی

٣- دلێ ڤال: چ تێدا نە

٤- خانیێ خالی: کەس تێدا نە

٥- رویێ کوسە : یێ بێ موی

٦- رەشە عەور: یێ بێ باران

٧- حشکە بیر: یا بێ ئاڤە

٨- گرتیێ بەردای: یێ بێ قەید وبەند

٩- ئامانێ ڤالا: یێ چ تێنە

١٠- زک قوریچک: چ زاد تێدا نە

١١- دارا رویت: یا بێ بەلگە

١٢- بیستانێ خرابە : یێ بێ فێقی

١٣- بەری: بێ چاندن

١٤- ژنا بێ کار وکوک: یا بێ چەک وزێر

سالوقدانێت خەمگینیێ دزمانیدا

1- خەمگینیێ : خەم وژانەکا زێدە

2- کوڤان : خەما گران

3- کەرب : خەما دژوار

4- خەمپوشک: خەم وپەشیمانی

5- قەهر: خەما ل سەر خەمێ

6- خریک : خەما لسەر خەمێ

6- داکرن : خەما بێدەنگ یا دلدا

7- خۆرکومانکی : خەم دگەل کینی یێ

8- دامان : نەباشی دگەل داکەتنێ وخەمێ

9- پوسیدی: خەمەکا دامای

10– خەم: گەربا دکەڤیتە سەرانسەرێ جانی

١١- قەهر: خەما سەر خەمێ

١٢- عێجزی بلندی سەر نزمی

١٣- پڕمپرمی: کەربا ب چکوری دگەل پفبینێ

١٤- کەلین: پێ خوشیا غەزەبا دکەڤیتە نەچاری

جهێ نڤستنا گیانەوەرا

1- گوڤ: ئاخیرا دەوارا

2- عرين الأسد - کونجا شێری

3- هێلینا تەیرا

4- کونا مێریا

5- شلخا مێشێ

6- کونجا گورگی

7- کونجا حەفتیاری

8- کونا کێفریشکێ

9- کون رویڤی

10- کونا مارگیسکا

11- کونا ماری

12- کوتانا پەزی

13- شانا ستێنگا

١٤- کونجا سەی

15- لیسێ مریشکا

ناڤێت هڕ وبای دگەل سالوقدانا

1- نەرمەبا: بایێ نەرم

2- بایێ شدیای: لدەست پێکێ حێل دهێت

3- هڕ وبا :هەکە هەر دوو با کەتنە دگەل ئێک

4- باڤروک: ئەو بایێ ژخڕ لایاڤە دهێت

5- بەفرەبا: بایێ بەفر وسەرمایێ دهینیت

6- بابەلیسک: بایێ توز غەبر دگەل بێت وبلند بیت

7- لەزەبا: بایێ بلەز وحێل

8- سویارەبا: بایی دژوار دبۆریت

9- بایێنک: بایێ تەنا ورەحەت

10- حشکەبا: بایێ حشک وستەور یێ بێ باران

11- توزەبا: توز وئاخێ دگەل خو دهینیت

12- نزمە با: بایێ دگەل ئەردی دهێت

13- گەرمەبا: یێ گەرم ودژوار وراکێشە

14- دژوارەبا: بایێ حێل ودژوار

15- باشکین: دارا دەردهینتە دەر ودشکێنیت

16- باهوزک: دزڤریت ژئەردی بەرەف ئەسمانی ڤە دچێت

١٧- زڤرۆک: ژئەردی بەرەف ئەسمانی ڤە دچیت

ناڤێت تێشکێت گیانەوەرا

1- هەسپ : جانیک

2 - کەر : جەحشک

3 - چێل : گولک

4 - بزن : گیسک

5 - حێشتر: تێشکێ حێشترێ

6- میهـ: بەرخ

7- ئاسک: غەزال: مامبز: خفش

٨ - رویڤی: رویڤلتە

٩- بەراز: خنزیر: گدگدوک

1٠- مەیمینک: تێشکێ مەیمینکێ

1١- حەفتیار: تێشکێ حەفتیاری

1٢- شێر: کودیک

1٣- گورگ: کویچکێ گۆرگی

1٤- سە: صە: کویچک، کورسوک

١٥- سپیهـ : بانگەهویرک

١٦- هرچ: کودیک

١٧- فیل: تێشکێ فیلی

١٨- مشک : تێشک

١٩- کێڤریشک: تێشک

20- بالندە: چیچەلوک

تشتێت گشت دزمانیدا

١- یێ ل هنداڤی تە وسیبەرێ ل تەدکەت دبێژنێ: ئەسمان

2- چ ئاڤاهیێ بلندبیت دبێژنی: سەنتەنەت: بێشا : عولی

٣- ئەوێت ل سەر ئەردێ برێڤە دچن دبێژنێ: گیانەوەر

٤- چ ئالاڤێ ب هێتە قەرکرن دبێژنێ: ئامان

٥- ئەو بیستانێ دیوارکری یان تەعانکری دبێژنێ: باخچە

٦- شینکاتی لسەرقورمێ خو دراوستیت دبێژنێ: دار وبار

٧- چاندیێ ب بهن ژێ دهێت دبێژنێ: رحانوک

٨- پارچە ئەردێ بێ ئاڤاهی دبێژنێ: لاتک، زەڤی

٩- چەرمێ گەمارکری دبێژنێ: کەڤل

١٠- چ بلنداهی ب سەر ئەردی بکەڤیت دبێژنێ: گڤاندە: تمتموشک

١١- تشتێ ب ساناهی دهێتە هەلگرتن دبێژنێ: دەستهەل وسڤک

١٢- هەر جۆرەک یان شێوەک دبێژنێ: تەرز

١٣- چ تشتێ ب قەدر وبها بیت دبێژنێ: توحفە:ئەنتیکە: بهادار

١٤- یێ نەرم بو روینشتنێ یان نڤستنێ دبێژنێ: نالیک: مەترەحک

١٥- چ تشتێ زۆر وگەلک ومشە بیت دبێژنێ: زەحفییەت: بەرفرەهی

١٦- ئەوێت ب دەڤی ل مروڤی دەت دبێژنی: گەستن

١٧- ئەوێت ب کلکێ لێ دەت دبێژنێ: پێڤەدان

١٨- چ تشتێ تە پێزانین ل سەر نە بن دبێژنێ: نهێنی: ڤەشارتی

١٩- هەچیا کرێت ودرندەبیت بیت دبێژنێ: کوراهی

٢٠- چ تشتێ ڤڵ دبێژنێ: نەرمک

٢١- كل ما تشائمت منه فهو لجمة – هەر تشتەکێ بێ وەغەربیت دبێژنێ: کوڕ یان بێوەغەر

تشتێت بچیک دزمانیدا

1- شیشەبەرک : بەرێت بچیک

2- شتلک : دارێت بچیک

3- کەلەک: بەلەم : گەمیا بچیک

4- الحشرات : صغار دواب الأرض - کێزک : خشوکێت بچیک

5- کون : کون هویرک

6- خەرز : مێریێت هویر

7- زبزبک : زربک: پەرێت تەیرێ پەڤلوژانک

8- بارانهویرک : نەرمە باران

9- چکلک : چلچلک: تیرە: دارێت هویر

10- شاخک: چیایێ نزم

12- کولک: زنج : خانیێ بچیک

13- مالجوک: جوکا بچیک

14- حەودەک : گولا بچیک

15- چەنتک : کۆشتینا بچیک

16- مەتارەک: جەودک

1٧- الغَوغاء : صغار الجراد – کولیرەشک: کولیێت هویر

1٨- سەرداچون: گونەهێت هویر

18- تویتک: خیارێت هویرکوک

19- ریباروک: ریبارێ کوچکوک

٢٠- کوپ: فنجانا کچکە

٢١- جانیک: هەسپێ ساڤا

٢٢- غەزال: خفشا بچیک

٢٣- بالگە: بالیفکا کچکوک

٢٤- پێچە: پاتێ روی گرتنێ

٢٥- قازان: ئامانەکێ کچکە

٢٦- مەشک: کونێ کچکە

سالوخەتێت تشتان ب دژواری

1- تەحرە: دژواریا گەرما رۆژێ

2- الوديقة : شدة الحر- چلێ تەحرێ: گەرما دژوار

3- الصر : شدة البرد – سەقەم: سرا دژوار

4- الانهلال : شدة صوب المطر- دارێتن: بارانا ب شەپی

5- الغيهب : شدة سواد الليل – زولمات: تاریستان

6- القشم : شدة الأكل – کولافی: بهێن برسی

7- القحف : شدة الشرب – تینک: زۆر ڤەخۆر

8- الشبق : شدة الغلمة – کامسوتی: مێرین

٩- التسبِيخ : شدة اللوم: گلوکی: پڕ چکۆری

١٠- الجشع : شدة الحرص: حەفحەفی: مالجەموک

١١- الخفر : شدة الحياء – شەرمین: ب تورەت وئەدەبی

١٢- السعار : شدة الجوع – زکین: چاڤبرسی

١٣- الصدى : شدة العطش – گەریحشک: تینوک

١٤- اللخف : شدة الضرب – حسیل مەیدانکرن: نەرمژاندن

١٥- الهد : شدة الهدم – پەلخاندن: هەرفاندن

١٦- القحل : شدة اليبس – کاپیس: پیشک

١٧- المأق : شدة البكَاء – کوزگری: گریا زێدە

١٨- الرزاح : شدة الهزال – گەمە: حەنەک: ترانە

١٩- الصلق : شدة الصياح – قێرقێری: دەنگ بلند

٢٠- الشنف : شدة البغضِ – کەل: دارێژتنا کەربێ

٢١- الضرزمة : شدة العض – گەزین: تێدابرنا ددانان

٢٢- الوصب : شدة الوجع – ئاریان: نەحەویان

٢٣- الزقع : شدة الضراط – تڕوک: تڕکەن

٢٤- الهلع : شدة الجزع – کوڤاندار: عێجزیا شدیای

٢٥- اللدد : شدة الخصومة – بەڤلاتی: دژا دژوار

٢٦- النصب : شدة التعب – کەرخین: کوسبون

٢٧- الحسرة : شدة الندامة – حەسرەت: ئاخینکێت پەشیمانیێ

قوناغێت ڤیانێ دزمانیدا

١- ئشق: ڤیان: حەژێکرن ئو دل پێکڤەڤیت وپێڤە ب نوسیێت

٢- دلکەسەری: چونا هشێ وشاشی ژڤینا دژوار

٣- سەوداسەر: بێهشی وچونا مەژی ژبەر ئشق وڤیانێ

٤- هەوا: ب نکڤە چون یان ئەڤین

٥- پەیوەندی: ڤیانا پێدڤی بو دلی

٦- ڤین : ڤیانا دژوار

٧- دلسوتن: ڤینا دژوار

٨- حەژێکرن: ڤیانێ خو ل دلیدا

٩- هناڤسوتن: ڤیانا نەپەنی ونهین

١٠- بەنداوەر: دکەڤیتە دبن بەندا ڤیانێ

١١- ژانەوەر: ڤینا پڕ ژان بێ هشی

١٢- تەنگەسەری: تەنگەزارێ دنیایێ دبیت ژبەر ڤیانێ

١٣- عشق: گەرماتی ونازکیا شەوقێ بودیتنێ

١٤- ئەڤینداری: ڤینداری

١٥- حەزوکی: ڤیان بەرەف خەمێ ڤە دچیت

١٦- شەوق: وەغەرا دلی بەرەف دلبەرێ ڤە

١٧- سەرداکێشان: پڕبونا دلی ژڤینێ یان مەیا ڤینداریێ

١٨- خەریکی: ئەڤیندار پێدڤیێ یارێ یە

١٩- ژانداری: ژانێت ڤینێ وئێشێت وێ

٢٠- خەوتەیێ: نە خەڤتن دریێا ئەڤینێ دا

٢١- ڤیک: شەوقا شێلای ب نەرمی

٢٢- شەیدابون: شێتێ ڤینانێ

٢٣- دلوڤانی: ئەڤینا دلسوز ونازک

٢٤- ئەڤینی: حەزێت ڤیانێ ئەوێت پێدڤی

٢٥- عێچزی: نە تەنایێ وئارامی ژبەر دویکەڤتنێ

٢٦- نەخەڤتن: هشیاری ژبەر رەوشێت یارێ ل سەر دلی

٢٧- رێگەز: زۆریا ئشق وئەڤینێ

٢٨- شەوتین: سوتن ودلسوزییا ئەڤینێ

ناڤێت دەمی

١- رۆژ: نیڤ رۆژا گەشە

٢- شەڤ: نیڤ رۆژا تاری یە

٣- ئەوان: دەم وحینە

٤- مان: ئەبەد: هندی دنیا بمینیت

٥- هەڤچەرخ: قویناغەکە ژدەمی

٦- وەخت: هەیامە وحینە

٧- پرەک: کێم دەمەک

٨- سال: سالوەخت

٩- پیچەک: کەرتە دەم

١٠- هەلەک: نیرینەک

١١- هەیامەکا درێژە : دەهـ سال

١٢- هەردەم: ئەبەد: هندی دنیا بمینیت

١٣- چەرخ: سەد سال

١٤- سال: ١٢ هەیڤ، سێ سەد وشێست وپێنج رۆژ

١٥- هەیڤ: مەهـ : مانگ

١٦- حەفتە: خودبە: ئەینی: حەفت رۆژن

١٧- رۆژ: بیست وچار سەعەتن

١٨- سەعەت: شێست خولەکن

١٩- خولەک: شێست چرکەنە

٢٠- چرکە: پرتەکە ژخولەکێ

ناڤێت خارنا

١- زادێ مێڤانی

٢- زادێ مێڤاندارا

٣- زادێ سەرەدانێ یان یێ سەفەرچیا

٤- زادێ بچیکبونێ

٥- زادێ داخازکرنێ ( دەعوەت کرنێ)

٦- وەلیمە: زادێ شەهیانێ (دەهواتێ)

٧- زادێ حەفتیا بچیکی

٨- زادێ سونەتکرنا کورکێت بچیک

٩- زادێ سێ روژکا مریا

١٠- زادێ ڤەگەریانا وەغەرچی

١١- زادێ تایبەت بوهندەک کەسان

١٢- ٍشیلان : زەحفیەتەکێ زادی بو خر خەلکی گشت

١٣- زادێ ئاڤاهیا خانی بدویماهی دهێت

١٤- زادێ ختما قورئانێ

١٥- زادێ نساخی

١٦- خارنا سەرپێ: زادێ بلەز بەری وەغەرێ

١٧- بەرمایێ زادی

١٨- بەرفراڤینکا بلەز

١٩- ئەو دانێ زادی یە بتنێ جودا جودا

٢٠- لوقمە: لومچە: (پاریەکێ) ددەڤیدا

٢١- پرتەکا پاریێ خارنێ

جوتکێ پەیڤان

١- دوو تەڕ: ماسی وروتەب

٢- دوو بروک: شیر و پێنڤێس

٣- بەلەک: ئاڤ و ماست

٤- دوو کەسکوک: گیا ودار وبار

٥- دوو زەرد: زێر وزەعفەران

٦- دوو خوشتڤی: هەر دوو چاڤ

٧- دوو تال: ژاری و پیری

٨- دوو سەرد: سپێدە وئێڤار

٩- دوو خوشی: خارن وڤەخارن

١٠- دوو تازە: شەڤ ورۆژ

١١- دەیباب: دایک و باب

١٢- دوو مال: دنیا وئاخرەت

١٣- دوو درەواز: خش ومژ وموران

١٤- دوو هویرک: دل وئەزمان

١٥- دوو دندلک: کەس وکار وزاروک

١٦- دوو قورمز: گوشت وعەرەق

١٧- دوو کولی: ترسنوکی و لەرزین

١٨- دوو کوراهی: جوبار و ئاگر

١٩- دوو نەڤیک: مرن وژیان

٢٠- دوو لا: لام وسیرەت

٢١- دوو روناهی: رۆژ وهەیڤ

٢٢- دوو ڤەکێش: مال وبچیک

٢٣- دوو چاکترین: دەریا وباران

هەڤدژیا پەیڤان

١- ئارامی: دلتەنگی

٢- ئینان: شاندن

٣- بەرزی: نزمی

٤- بەرفرەهی: تەنگاڤی

٥- بەری: دەریا

٦- پێشی: پاشی

٧- تاری: روناهی

٨- توندی: نەرمی

٩- تەنگی: بەرفرەهی

١٠- چاکی: خرابی

١١- چختی: پاشهێلی

١٢- حەقی: زۆرداری

١٣- خەلات: جەلاد

١٤- دەستپێکەر: ڤەگەر

١٥- دەولەمەند: هەژار

١٦- رازیبون: نەڤیان

١٧- راست: پیس

١٨- رومەت: شەرمزاری

١٩- زانا: حول

٢٠- زانین: جاهێلی، نەزانین

٢١- سەرکەڤتن: بنکەڤتن

٢٢- شەوق: دلرەشی

٢٣- ڤێکەڤتن: ژێکڤەبون

٢٤- قازانج: وندان

٢٥- گەهاندن: ژێکڤەکرن

٢٦- لێبورین: سزاکرن

٢٧- مانی: نەمانی

٢٨- مجداهی: یاری

٢٩- مجدی: بێچاری

٣٠- مچاندن: ڤەکرن

٣١- مێرینی: سەرشۆری

٣٢- مەزاختن: مچاندن

٣٣- ناندەهـ : قەلس

٣٤- نرخ: زەرەر

٣٥- نهینی: زەلالی

٣٦- نهینی: ئاشکرایێ

٣٧- نێزیکی: دویری

٣٨- هاتی: چویێ

٣٩- هەڤبەندی: نەفرەتی

٢٥-٨-٢٠٢٠ – دهوک – ئەحمەد عەلی

خزینا زمانی PDF