ئەندامێت لەشی

ئەندامێت لەشی

ناڤێت ئەندامێت لەشی : مسميات أعضاء جسم الأنسان: body parts name

KURDISH ARABIC ENGLISH

ئەنی: الجبهة:جبين‏ :forehead

ئەنیشک: مرفق‏ : elbow

بازبەند: رسغ (اليد)‏، المعصم: wrist

بری: الحاجب: brow

بشکوژکێت مەمکی: حَلَمة‏: nipple

بنکەفش: الأبط armpit:

بێهن: النفس: breath

پشت: الظهر back :

پەحنک: نیڤا دەستی: راحة اليد: palm ‏

پەحنی: كعب: ‏ heel

پەراسی: الضلع: rib

پەراسی: فقرات: vertebra

پەردا چاڤی:جفن العَيْن‏ eyelid:

تبلا بەرانی: إبهام اليد‏: thumb

تبڵا پێی: إصبع (القدم)‏: toe

تبلێت دەستی: أصابع اليد: fingers

جینیک: صُدْغ: ‏ temple

جەرگ: الكبد: liver

چاڤ: العين: eye

چن: ئەرزنک: الذقن: chin

چوک: الرُّكبة‏: knee

چەرم : الجلد: skin

چەق چەقچەک: الفك: jaw

حەفک: حَلْق‏: throat

حەفک:عُنُق‏، رقبة: neck

خمخمک: ثَقْب الأنف:‏ nostril

خوین: الدم blood:

ددان: السن: tooth

دفن: الأنف: nose

دل: القلب: heart

دەست: اليد: hand

دەڤ: الفم: mouth

ران: فخذ‏: thigh

روی: الوجه: face

ریڤیک: معي، الأمعاء: intestine

ریهـ : اللحية: beard

زک: تڵ: المعدة: stomach

زک:عویر، تڵ: البطن belly

زمان: ئەزمان: اللسان: tongue

زند: الذراع: arm

ستوینا پشتێ: العمود الفقري: spine

ستۆ: پاتک: مؤخر العنق: القفا‏: nape

سمبێل:الشارب: mustache

سیرەت : الخد: cheek

سینگ: الصدر chest:

سینگ: الصدر: breast

سیهە: پشە: الرئة: lung

سەر:الرأس: head

قوین: الشرج: anus

کلوخ: الجمجمة: skull

کماخ : وَرِك‏: hip

کیر: القضيب: penis

گوزەک : الكاحل ankle:

گوشت: اللحم: meat

گولچیسک: كُلْيَة‏: kidney

گوهـ: الأذن: ear

گیان:لەش: الجسم: البدن body

گەری: الحنجرة‏: larynx

گەهـ:عصب: nerve

گەهو وەرسەل: مَفْصِل:‏ joint

لنگ: ساق‏: leg

لێڤ: الشفة : lip

لەپ: يد الإنسان‏: paw

ماسولک:عضلات‏: muscles

مژیلانک: الأهداب: eyelashes

مست: کولم : قبضة اليد: fist

مل: شان: كتف: ‏ shoulder

می: پرچ :الشعر: hair

مەژی: الدماغ brain:

ناڤک: السُّرَّة‏ : navel

نینیک: نینوک: الظفر: nail

هەستی: العظم bone:

٢٣- ٤- ٢٠١٩ – دهوک – ئەحمەد عەلی

پەیڤێت دەستی

دەست: اليد: hand

کورد دبێژن:" دەست سەر دەستی یە هەتا بەر ئەسمانی"

ئەم دشێین بێژن ئەڤ پارچە ژلەشێ مروڤی ژخڕ ئەندامێت دی پتر دهێتە ب کارئینان رۆژانە دکار کوکاندا چ ب ئاشکرایێ یان ب نهینی. یێ هاریکارە وبەرهەڤە هەر دەم بو ب جهئینانا زۆربەی پێدڤییت مروڤی دژیانێدا. بێدەستی، لاوازیێ دئێخیتە چالاکیان وئیشان، وکارێت مروڤی ب درستی ناهێنە بجهئینان. ژبەر ڤێ چەندێ ئەڤی ئەندامی جهێ خۆ یێ تایبەتێ کری دناڤ پەیڤێت زمانیدا ژکەڤندا وحەتا نوکە ژی ب تەرزەکێ مشە وبەرفرەهـ وبویە پەیڤەکا بەردەست ب کارهینانێ دناڤ رست وبێژ وگوتنێت کوردیدا. من وەرن ڤێ پەیڤێ سەرێ خاری ژگەلەک زمانێت دی دجیهانێدا ب لێکدانا خۆ دگەل پەیڤێت دی ب هاتنا وێ ل پێشیێ یان ل پاشیێ، ئەڤە بومە هەمیا دیارکەت کو، ئەڤە ژوان خسلەتێت چاک وباشە کو دهێتە نڤێسین بو زمانێ مە یێ کوردی بەرامبەرێ زمانێت بیانی ب گشتی.

رونکرنا ڤێ پەیڤێ:

ئێکەم: ژلایێ فسیولوجی ڤە: دەستێ مروڤی دهێتە لێگدان وپێکهاتن ژلەپی وئەنیشک وزەندکێ

دووەم: ژلایێ رێزمانێ ڤە: ناڤە: ناڤدێرە: الاسم: - nounپەیڤا ناڤکرنێ یە

ناڤ: ناڤێ کەسی، گیانەوەری، جهی، تشتەکی یان بیرەکێ

دزمانێ کوردیدا مە چەند جۆرێت ناڤان یێت دهەین: ناڤێت سادە ئانکو خۆری، ناڤێت دارژتی، ئوناڤێت لێکدای، ئو ئەڤا دویماهیکێ دکڤتە دبن چەند جوینان.

ناڤێت سادە یان خۆری:

ناڤێ سادە یێ خۆری ئەو پەیڤە دهێت ب رەنگەکێ سەربخو ب چڤە نەیێ گرێدایە وواتا خویا خومالا هەی دناڤ فەرهەنگا زمانیدا.

نمونە: ( دەست، دەڤ، کچک، بەراز، دار، هێز، جوان، خانی، کەو، نان، زک، مام، بەژن)

ناڤێت دارژتی یان ڤەژاندی:

پەیڤا دارژتی یا بەرهەڤە بو ستاندنا: پێشگری، پاشگری وناڤگری ل بەرخو ول دیف خو ئو ل ناڤ خو. ب ڤێ چەندێ پەیڤێت فەرهەنگێ پتر مشە دبن وبەرف زێدەبونێ دبن هەر دەم دناڤ شوپا زمانیدا.

بو نمونە ل ڤێرێ ل سەر (دەستی) دێ بەس پاشگری دیارکەم: بابەتێ مە

پاشگر:( دەستگر، دەستدان، دەستێدان)

ناڤێت لێکدای: ب تایبەتی ل سەر پەیڤا (دەست)

ناڤێت لێکدای: پێکهاتیە ژدو پەیڤان یان پتر وپێگڤە هاتینە ڤەبستن وپەیڤەکا نوی ژێ چێبوی وهاتیە وەرگرتن، یا جودایە ژواتا خۆ ژوان پەیڤێت سەرەکی. زۆر جاران هەردو پەیڤ دمینن بێ گوهورین ب کەڤیتە تێدا ل دەمێ لێکدانێ، دبیت گوهورین وڤەگهواستن ب کەڤیتە پەیڤەکێ یان هەردوکان یا دویر ژوان ئەوێت سەرەکی بەری لێکدانێ.

نمونە:

1- بێ گوهورینا هەر دو پەیڤان وەک: ( دەستڤال، دەستنڤێس، دەستبلوینک، دەستنڤێژ)

2- گوهورین دکەڤتە بەس پەیڤا ئێکێ وەک: (دەسخوشی، دەسگر، دەسدرێژ، دەسپێک)

3- گوهورین دکەڤتە پەیڤا دووێ:(دەستاڤ - دەست ئاڤ، دەستێدان -دەست تێدان، دەستشۆ- دەست شوت)

4- گوهورین دکەڤتە هەردو پەیڤان وەک: (دستار- دەست دار، دەسریڤەدان – دەست رێڤا ڤەدان)

سەد پەیڤ دگەل پەیڤا دەست دزمانێ کوردیدا

ئێک: پەیڤا (دەست) ل دەستپێکێ ژهەمی جۆران:

دستار: دەست - دار: ئاشێ دەستی: بو قوتان وهێرانا دکاکی

دەستاڤ: دەست ئاڤ:جهێ ریتنێ، ئو پاشی دچیتە جهێ تارەتگرتنێ

دەستبازی: یاری کرنا دەستی ل سەر لەشێ ئێکێ دی

دەستبری: برینا دەستی یان قەتکری

دەستبژارتی: ژێگرتی، هەلبژارتی

دەستبلوینک: بو گرێدانا بچویکی دلاندکێدا

دەستبەردای: مایێ ژێ کێشای، دەست نشیڤکری

دەستبەرک: بەرێ ھونین ھوسینا وبنێت خانیا وسەربانا وتاقان

دەستبەستن: گرێدانا دەستان، ڤەبستنا لەپان پێگڤە

دەستبەعی: دەسبەعی: دەبوزی، دراڤێ بندەست

دەستپاقژ: راستدار: نەگەندەل: بژینا دەستی ژقرێژێ یان ژدزیا

دەستپاکی: بژینا دەستی، پاقژی

دەستپیسی: گەندەلی، دزین

دەستپێک: دەسپێک: سەرەکی: سەر وژنوی

دەستپەر: ژێهینانا جهێت نهین، پەرین

دەستخالی: چ تێنە، ڤال، بێ حال، ژار، هەژار، دەستەنگ

دەستخالی: مرۆڤێ ب کارەکی ھاتیە ڕاسپاردن ونەشیای چوبکەت

دەستخاری: کارکرنا نە ژدل، ژبێ خەمی

دەستخوشی: پێخوشبون ل سەر کارەکی

دەستخۆش: بو کرنا کارەکێ باش وھەژی

دەستخەت: نڤێسینا ب دەستی، دەستنڤێس

دەستدان: دەرفەت ب کەڤتێ

دەستدریای: دەسدریای: مەزاختن، پیچکرن، پەلاچەکرن

دەستدرێژ: دەسدرێژ: دزیکەر، پارە مەزیخ

دەستڕێژ:جھەک دھێتە حلویکرن یان سەبکرن وئاڤا وی نەڕاوەستیت یان یا ڤەڕێژبیت

دەسترێژی: تشت مەزاختن، پەلاچەکرن

دەستژێکێشان: هێلان، نەکارکرن

دەستسڤک: دەسڤک: شولپێڤەهاتی، دەستهەل

دەستشل: شلبونا دەستان، نەچاریا کاری ب دەستان

دەستشول:هەرێ ب کار وشەپرزەیە ومژیلە، مایێ خۆ دهەمی شولان دکەت

دەستشۆ: جھێ دەست شویشتنێ، جهێ تارەتێ، جهێ دەست وچاڤ شویشتنێ

دەستشێل: تێڤەدانا ئاڤێ دگەل ئاری

دەستفرەهـ: هەیێ، زەنگین، دەولەمەند

دەستڤالا: چ ددەستی نە، دەستخالی

دەستڤەدان: خۆتێڤەدان، یاریکرن، تێخەبتین

دەستڤەکری: ناندەهی، مەردی

دەستڤەگرتن: خاستن، خازوکی

دەستقرکانێ: تەرزەکێ یاریێ یە، خۆلێگدانە

دەستقوپ: کورتیا دەستی، نەچاری

دەستقوت: دەست بری یان کورت

دەستک: بو دەستکێ دەرگەھی وھەر تشتەک ژڤی بابەتی

دەستک: قەفتەک، لەپک، جهێ دەستی

دەستکاتی: ناڤبەینی، قەوادی، داڤدوزی

دەستکرن: درێژکرنا دەستێ ل سەر لەشێ ئێکێ دی، ڤێکەڤتنا دەستی

دەستکورت: مروڤێ بێ حال: هەژار، بێکەسی

دەستکورتی: هەژاری، نەچاری

دەستکوژ: هاتیە کوژتن، کژوکە

دەستکویس: یێ ل ناڤبەرا دو جوینان ھاتن وچونێ دکەت

دەستکیس: سویخۆر، جاسیس

دەستکەڤتی: ژێهاتی، ڤەرێژ

دەستگر: دەسگر: دەزگر: کچا نیشانکری

دەستگرانی: ڤەهێل دکاریدا، سست وخاڤ

دەستگرتن: قەلسی، هاریکاری

دەستگروج: شلبونا دەستان، شول پێڤە نەهاتی

دەستگورک: دەسگورک: لەپک، کویفێ دەستان

دەستگیر: قەلس، قورت، نەمەرد

دەستمات: دەستشول، ئەوێ دەستێ خو دکەتە گەلەک تشتان وتێ دخەبتیت

دەستمال: کەفیک یان دەرسوک

دەستمچاندن: ڤەگرتن، پاش ئێخستن، ئابۆری

دەستنڤێژ: تارەتگرتن، چونا دەستشویێ بو بەرهەڤکرنا نڤێژێ

دەستنڤێس: نڤێسینا سەر کاقەزێ ب رێنوسا دەستی

دەستنیشانکرن: هەلبژارتن، ژێگرتن

دەستنەدان: دەرفەت لێ نەکەڤتن

دەستهاڤێتن: پێداچون، خۆبەرهەفکرن، هەولدان

دەستھلین: مرۆڤێ زیرەک وسرت وچەلەنگ

دەستهەژاندن: پێشوازی، لڤاندنا دەستان

دەستهەل: دەستسڤک، کارسڤک، کار پێڤەهاتی

دەستهەلات: هێز، سولتە، شیان

دەستودار: دەست ودان، رەوش، دەم ووەخت، وەختانە

دەستودان: دەم ووەخت، وەختانە، بمیقات

دەستویر: هێلان، ئزن، رێدان

دەستویردان: ئزن، هێلان، دەرفەت دان

دەستویرنامە: ئیجازە، مەعدونی، ڤیزە

دەستوەراندن: یاریکرن، خۆتێئالاندن

دەستوەشاندن: لێدان ب دەستی، قوتان

دەستئاڤ: دەستشویشتن، خۆپاقژکرن

دەستێدان: پەرخاندن، ڤێرابرن، دەست داهێلان

دەستێڤەدان: ماتێکرن، رچلاندن، دیفچون

دەستئێش: نساخ، نەخوش، مروڤێ شول نەزان

دەستە: دەرزن، سێت، دوانزدە

دەستەبار: بارهەلگرتن ب چوتکەسان

دەستەبرا: هەڤال، هوگر، دوست

دەستەبڤر: دارێ بڤری یان دەستکێ بڤری

دەستبەر: بەرێ حولی بو هونین وهوسینێ

دەستەبەر: پێڤەگرتنا بەری ل جهێت بلند

دەستەبەند: گرێدانا دەستان پێگڤە

دەستەسەرکری: گرتی، زیندانکری

دەستەک: کومەکا رێڤەبەران

دەستەنگ: هەژار، بەلنگاز، فەقیر

دەسریڤەدان: پاقژکرن وشوشتنا جهێت نهین دلەشیدا

دەسژێبەردان: بەردانا ژنێ، تەلاقدان

دەسئانەهی: دەستئانەهی: هاریکاری، ئالیکاری

دوو: دەست ل پاشیێ

بندەست: داگێرکری، گرتی

بێدەست: نەچار، دەست نە، بێ هاریکار

بەردەستک: کارمەند، شاگرد

بەردەسک: پاتەک، پەروکەک بو پارستنا لەپی

چاردەست: بلەز، دەملدەست، بسڤکی

دەملدەست: بلەز، زوی، بسڤکی

زۆردەست: بهێز وشیان، زۆرداری

کاربدەست: خودان کار، شولکەر

١٧-٣-٢٠١٩ - دهوک – ئەحمەد عەلی حەسەن

PDF

ئەندامێت لەشێ مروڤی