تێکدانا پەیڤێ

دهوک / ٢٠٢١ / ئەحمەد عەلی حەسەن

دهوک / ٢٠٢١ / ئەحمەد عەلی حەسەن

تێکدانا پەیڤێ

ژجهبرن وڤاژیکرن وگوهورینا پێتان دپەیڤێت کوردیدا یێت رەسەن یان ئەوێت بیانی وەک عەرەبی، ئەڤ دیاردە بو مە دو پەیڤان یان پتر زێدەدکەت دناڤ زمانێ کوردیدا وئەڤ جوداهی پەیدادبیت ژدەڤەرێ بو دەڤەرێ یان ژی ژکەسی بو کەسی چ ژبەر نەهینانا ئەزمانێ مروڤی بوهندەک پێتان ئانکو حەرفان وب خەلەتی دهێتە لەفزکرن وپێداچون چێدبیت ل سەر وێ لەنگیا پەیدابوی دوان پەیڤاندا. ئەڤ رەوشا ئاخڤتنێ دناڤ جڤاکیدا دەرفەتێ ددەتە مشەبونا پەیڤان دفەرهنگا زمانیدا وهندەک جاران شاشیێ ژی ددەتە بەرانبەری ل دەمێ ئاخڤتنێ دگەل ئێک ل سەر وی تشتێ تایبەت. ل ژێری چەند نمونەنە ئەوێت رەسەن وپەتی دزمانێ کوردیدا یان ژی ئەوێت مە قەرکرن وئیناین ژزمانێت دەور وبەران وەک عەرەبی، تورکی یان فارسی پشتی مە گوهورین ئێخستیێ دا ب دەتە سەر سەلیقا ئاخڤتنا کوردی:

تەرزێت تێکدانا پەیڤان

ئەڤ تێکدانە دهێت ب گەلەک رەنگان: ژێبرن، ڤاژیکرن، شوینگرتن، قولوپین، زێدەکرن وگوهورینا نڤێسینا پەیڤێ ب شێوەکێ نوی.

ژێبرنا پیتا پێشیێ یا دەستپێکێ بێ گوهورین ب کەڤیتە هەڤواتێ

حەتا: هەتا: تا

حەتاڤ: تاڤ

هژمارە: ژمارە

هەژار: ژار

وەهەس: هوەس

ژێبرنا پیتێت ناڤندی بێ کو گوهورین ب کەڤیتە هەڤواتێ

باهر: بەهر: بار

بایەک: باکەک

تەعان: تان

خوار: خار

سار: سر

سویار: سیار 

شخارتە: شخاتە

شمتی: شتی

کوار: کار

کەهر: کار

هچکە: هچە

ژێبرنا پیتا دویماهیكی بێ گوهورین ب کەڤیتە هەڤواتێ

باک: با

بەرخک: بەرخ

جلک: جل

جوک: جو

رێک: رێ

شاشک: شاش

گۆک: گۆ

لەپک: لەپ

ملوک: ملو

هولک: هول

ڤاژیکرنا پەیڤێ بێ گوهورینا هەڤواتێ

پیت: تیپ

زیخ: خیز

کولم: لوکم

لحێف: حلێف

شوینگرتن: پێت ل شوینا پیتی

پیز: گیز

گیان: جان

نەڤروز: نەوروز: نیروژ

قولوپینا پێتەکی ل جهێ پیتێ

بەفر: بەرف

پەتشی: تەپشی

تەرزە: تەزرە

تەعروز: تەرعوز

تەغمە: تەمغە

رەفین: فرین

سیخوار: خویسار

شیوت: شویت

قۆپچە: قۆچپە

کخس: کسخ

کیزرک: کیرزک

کەنگر: کەرەنگ

لحێف: لفێح: حلێف

لومچە: لوچمە

مەشخەڵ: مەخشەڵ

هەتاڤ: حەتاڤ

گوهورینا نڤێسینا پەیڤێ وهەڤواتە دمینیت وەکی خۆ

تەحتک: تاتی

جنێو: جوێن

روناهی: نویرهە

سەرما: سڕ

گوهارک: گوهێر

لاق: قۆل

زێدەکرنا پیتەکی ل سەر پەیڤێ بێ گوهورینا هەڤواتێ

پچا: پچها

چاڤ: چەهڤ

کار: کهێر

کانی: کەهنی

نۆك: نۆهک

گوهورین وڤاژیکرنا پەیڤێت عەرەبی بو کوردی

بەلێ: ئەرێ: لەبێ

تەسمیل: راگەهاندن: تسلیم

تەمغە: تەغمە: طمغة

جوعمە: خودبە: ئەینی: جمعة

خەبسە: قەلەبالغ: صخب

خەجەلە: ترس: هش:خلجة

دەڵوەت: وەتەن: وەلات: دولة

رایدۆ: ئێزگەهـ: راديو

روعب: چارێک: ربع

شپتی: شتی: شبه

عێجز: تورە: جزع

عەدر: عەرد: خاک: ئاخ: أرض

قلف: قفلک: قفل

کفش: دیارکرن: كشف

کەرهەب: کەهرەب: کارەبا: كهرباء

لایلۆن: نایلۆن: نايلون

لەبێ: ئەرێ: بلى

لەحافە: ستوپاتە: لفاحة

نەعلەت: نفرین: جڤین: لعنة

نەعنی: مەبەست ژێ: يعني

هەلەک: کورتەدەم: بێهنەک: وهلة

وەهەس: حەز: هوس

٢١-٨- ٢٠٢١ – دهوک – ئەحمەد عەلی

ئەڤ بابەتە یێ هاتیە بەلاڤکرن ل ڤێ مالپەرێ من ب شێوەکێ دی 

 zmanurez/paiv-u-raman  

 تێکدانا پەیڤێ.pdf