2.2.1 Ιδεα-φορεία

[1] Johann Friedrich Greuter: Ο Σωκράτης και οι Μαθητές του, 17^ος αιώνας

Οι ιδέες δεν αποτελούν επίκτητο αγαθό αλλά πηγάζουν από το πνεύμα κάθε ανθρώπου. Κάθε άνθρωπος είναι ικανός να παράγει ιδέες. Ιδέες οι οποίες τον παρακινούν να διατυπώσει, να διερευνήσει ή να πραγματοποιήσει επιχειρήματα. Ο σχηματισμός ιδεών βασίζεται στην ανάλυση των αναγκών του δημιουργού τους, και οδηγεί στην επίκληση της πραγμάτωσης τους προς τέρψη των συντελεστών. Η υλοποίηση των ιδεών όμως δεν αποτελεί οικτιρμό προς των δημιουργό αλλά την πεμπτουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, την δυνατότητα δηλαδή να ελπίζει και να προσβλέπει σε καλύτερες ημέρες.

Ας χρησιμοποιήσουμε σαν παράδειγμα το φιλόσοφο Σωκράτη[1] και τη μέθοδό του για να κατανοήσουμε την μεταλα-μπάδευση της δυνατότητας σύνθεσης μιας Ιδέας. Ουσιαστικά ο Σωκράτης επωμιζόταν το ρόλο της συνείδησης και μέσα από αυτή τη διαδικασία ερωτo-απαντήσεων δημιουργούσε διάλογο με τον συνομιλητή. Ο συνομιλητής λοιπόν απαντώντας στα συμπέρασμα – στην αλήθεια για τον Σωκράτη – συνθέτει από μόνος του την κεντρική ιδέα. Με ανάλογο τρόπο θα λέγαμε ότι ένας εφευρέτης συνδιαλέγεται με τον εαυτό του έως ότου συνειδητοποιήσει την πραγματική υπόσταση μιας Ιδέας.

Ένα ακόμα παράδειγμα είναι ο Αρχιμήδης ο Συρακούσιος (περ. 287 π.Χ- περ. 212 π.Χ.), Έλληνας μαθηματικός, φυσικός, μηχανικός, εφευρέτης και αστρονόμος. Ο Αρχιμήδης αποτελεί την προσωποποίηση του εφευρέτη, τόσο βάση του ιστορικού των ανακαλύψεων του όσο και από το εύρος των γνώσεων και δεξιοτήτων του. Η πηγή της έμπνευσης του ήταν η φιλαριστεία του αλλά και η δεινότητα του να επιλύει προβλήματα. Μερικές από τις πιο γνωστές του εφευρέσεις είναι η αρχή του Αρχιμήδη περί επιπλεόντων σωμάτων, ο κοχλίας του Αρχιμήδη, η αρπαγή του Αρχιμήδη, η μαθηματική μέθοδος της εξάντλησης (προσδιορισμός τιμής του π), το εμβαδόν του κύκλου, η Αρχιμήδεια Ιδιότητα των πραγματικών αριθμών κ.α. το έργο του Αρχιμήδη συνοδεύτηκε από συγγράμματα, εκτιμώνται σε περισσότερα των είκοσι, τα πιο πολλά μη σωζόμενα σήμερα.

Κοινό χαρακτηριστικό των παραδειγμάτων μας είναι αφενός η μεγάλη εξειδίκευση στο αντικείμενο που διαβουλεύονταν και αφετέρου η απόσταση από τη κοινή λογική της εποχής. Δηλαδή πολλές φορές η Ιδέα οδηγεί τον φορέα της σε ένα περιβάλλον διαφορετικό από το σύνηθες προκειμένου να εστιάσει στα χαρακτηριστικά της. Στην περίπτωση των ξακουστών παραδειγμάτων μας, οι αναφερόμενοι κατατάσσονται στην κατηγορία του δασκάλου, θεωρούνται από του μεγαλύτερους στο είδος τους αλλά με βεβαιότητα ανάγονται σε πρωτοπόρους.

Ο Αρχιμήδης στη μπανιέρα: η ΙΔΕΑ (http://users.sch.gr/kassetas/zzzzzzARCHIMEDES1.htm)

Άσκηση 2.2.1:

Αναλύστε ένα πρόβλημα που σας απασχολεί προσεγγίζοντας το με την μέθοδο της εξάντλησης (προσαρμόζοντας το δηλαδή σε υπομέρη που αντιστοιχούν σε γνωστά βήματα).

Δικαιολογήστε το πλήθος των βημάτων έως ότου βεβαιωθείτε ότι φτάσατε σε ένα αποδεκτό αποτέλεσμα

ΦΤΙΑΞΕ ΤΟ ΔΙΚΟ ΣΟΥ ΓΡΑΦΗΜΑ

Εργασία 2.2.1 – Παιχνίδι Ρόλων:

· Μεταμορφωθείτε σε «Σωκράτη» και προσπαθήστε να πείσετε το ακροατήριο σας σχετικά με την σπουδαιότητα ενός «προβλήματος» του περιβάλλοντος σας που σας αγγίζει.

ΦΤΙΑΞΕ ΜΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΚΑΙ ΜΟΙΡΑΣΟΥ ΤΗΝ

· Ζητήστε από το ακροατήριο σας να καταγράψτε τα λογικά βήματα που παραθέτετε αναφορικά με τη σημασία του «προβλήματος» καθώς και την απήχηση που εκτιμούν ότι έχει έκαστο «βήμα» στο οικείο περιβάλλον εκάστου, διαμορφωμένα σε κλίμακα 1 έως 5:

o 1: καθόλου

o 2: μικρή

o 3: δεν μπορώ να προσδιορίσω

o 4: μεγάλη

o 5: πλήρης ταύτιση

ΦΤΙΑΞΕ ΤΗΝ ΔΙΚΗ ΣΟΥ ΦΟΡΜΑ

· Στο τέλος της συζήτησης σημειώστε αν πειστήκατε ή όχι από την συνολική εικόνα σε κλίμακα όπως παραπάνω. Αντιπαραθέστε την βαθμολογία από την συνολική εικόνα με το άθροισμα των βαθμολογιών ανά λογικό βήμα.

· Ανταλλάξτε πληροφορίες και σχολιάστε το βαθμό πειθούς σας συνολικά, ανά βήμα και σε σύγκριση μεταξύ τους.