Мікола Гусоўскі

"Сярод гуманістаў беларускай народнасці вядучае месца належыць Францыску Скарыне, беларускаму першадрукару і асветніку, а таксама Міколу Гусоўскаму, паэту і сучасніку Скарыны". (В. Дарашэвіч)

"Адгорнута новая яркая старонка шматвяковага культурнага жыцця беларускага народа: стаў вядомы гуманіст-патрыёт, адзін з найвялікшых славянскіх паэтаў-лаціністаў эпохі Адраджэння". (В. Дарашэвіч)

І вось насустрач нам сцяжынай коўзкай

ідзе хадой,

упэўненай наўздзіў,

той зубр, якому некалі Гусоўскі

паэму на латыні прысвяціў.

У рухах ані кропелькі знямогі,

хоць шлях яго пралёг цераз вякі.

На лбе крутым закручаныя рогі –

нібыта ў хмары два маладзікі.

Між сосен, што стаўпіліся наўкола,

ён прыпыніўся і застыў на міг,

як рукапіс Гусоўскага Міколы

у рэдкім радзе векавечных кніг. (А. Вольскі)

"Мікола Гусоўскі ў вырашэнні тэмы вайны і міру выступае прадаўжальнікам вялікай традыцыі, якая складае ідэйны стрыжань старажытнарускіх і беларуска-літоўскіх летапісаў, усходнеславянскай паэмы "Слова пра паход Ігаравы" і арыгінальнага твора мясцовай агіяграфіі "Жыціе Барыса і Глеба". (В. Праскаловіч)

Мікола Гусоўскі - сапраўдны волат эпохі гуманістычнага Адраджэння, альбо Рэнесансу, які найбольш поўна і ярка ўвасобіў духоўную веліч народа, яго розум і паэтычны геній". (В. Праскаловіч)

Балада Міколы Гусоўскага

(1470(?)—1533(?))

Не спіш. На паперу кладзецца лаціна

Густая, прыгожая, як павуціна,

Што жнівеньскі вецер нясе над табою

І па-над Дняпроваю стромай крутою,

Дзе сосны стаяць, як у Рыме калоны.

Ты песню пра зубра складаеш для Боны,

Для цэлай Еўропы, якая ваюе

І родныя хаты, і замкі руйнуе,

Нібыта ў знішчэнні ратунак народам,

Якія ў няволі, як рыба пад лёдам.

Ты песню складаеш пра веліч Радзімы,

Дзе леты кароткія, снежныя зімы,

Дзе ранак збуджаюць зубрыныя рыкі,

Дзе мужныя людзі і Вітаўт Вялікі,

Дзе ў кожнай расінцы паэзія днее,

Дзе родная мова, як сонейка, грэе.

І ты ўсё не спіш і ўсё вяжаш лаціну,

Нібы ўратаваць песняй зможаш краіну,

Што княствам Вялікім завецца стагоддзі

І сёння, як лета, паціху сыходзіць,

І сыдзе не хутка, але—не мінуча.

Ад гэтага сэрцу балюча-балюча.

І кожнае слова тваё, як слязіна,

І ў кожнай слязіне жывая Айчына. (В. Шніп)