Vô Đề 2 - Lý Thương Ẩn

1. CHÚ THÍCH :

      - Không Ngôn 空言 : Lẳng lặng không nói lời nào.

      - Tuyệt Tông 绝踪 : Là Tuyệt vô tông tích, là Mất tích luôn.

      - Ngũ Canh Chung 五更鐘 : Trống điểm canh năm.

      - Đề Nan Hoán 啼難唤 : Là có khóc cũng không gọi lại được.

      - Mặc Vị Nồng 墨未濃 : Là Mực còn chưa đậm.

      - Lạp Chiếu Bán Lung 臘照半籠: Là ánh nến khi mờ khi tỏ.

      - Kim Phỉ Thúy 金翡翠 : Rèm màn thêu hình chim phỉ thúy bằng chỉ vàng.

      - Xạ Huân Vi Độ 麝熏微度 : Mùi xạ hương được xông lên còn thoang thoảng

      - Tú Phù Dung 繡芙蓉 : Chăn mền được thêu hình hoa phù dung.

      - Lưu Lang 劉郎 : là Chàng Lưu, chỉ Lưu Thần ( và Nguyễn Triệu ), người  đã đi lạc vào chốn Bồng lai.

2. NGHĨA BÀI THƠ :

        Đến không nói được một lời nào, mà đi thì biền biệt ... Trong lúc trăng đã xế non đoài và trống đã điểm canh năm. Xa cách xa xăm nên trong giấc mộng có kêu gào cũng không gọi trở lại được. Thư viết vôi vả nên mực còn nhợt nhạt chưa đủ đậm. Dưới ánh nến chập chờn khi mờ khi tỏ chiếu lên rèm màn có thêu hình đôi chim phỉ thúy lấp lánh chỉ vàng, và mùi xạ hương còn thoang thoảng nhè nhẹ trong chăn thêu hoa phù dung. Chàng Lưu vốn đã hận vì chốn Bồng Lai xa xôi cách trở, nay lại càng cách Bồng Lai muôn vạn lần hơn nữa !

       Đau khổ vì xa cách thương nhớ người yêu, chỉ gặp được nhau trong mộng mà cũng không nói thành lời, rồi đi thì mất biệt luôn không sao níu kéo lại  được. Câu hai, tả lúc chợt choàng tỉnh mộng trong ánh trăng tà khi trời đã trở canh năm. Cặp Thực 3-4 cho thấy sự nuối tiếc giấc mộng, mơ thấy gặp được người yêu xa xôi cách trở mà có cố gắng kêu gào cũng không sao giữ lại được, khi choàng tỉnh vội vả viết vội những dòng thư nhợt nhạt mơ hồ không biết gởi về đâu. Cặp Luận 5-6 tả cảnh tranh tối tranh sáng của ngọn nến trong nệm  ấm chăn êm; Mộng và thực như hòa vào nhau chập chờn hư ảo, đưa đến hai câu kết : Khi đã tỉnh hẵn, thì mới nhận chân rằng người yêu đà biền biệt phương trời khó mong gặp mặt, nên mới mượn tích chàng Lưu gặp tiên mà nói lên cái thất vọng khó khăn của mình khi muốn gặp lại người yêu.

3. DIỄN NÔM :

                                   VÔ ĐỀ

                     Đến chẳng một lời đi mất tăm,

                     Trăng tà trống đã điểm canh năm.

                     Mộng xa thăm thẳm người khôn gọi,

                     Thơ viết vội vàng mực chửa thâm.

                     Phỉ thúy rèm châu mờ ánh nến,

                     Phù dung chăn ấm thoảng hương trầm.

                     Chàng lưu vốn hận Bồng lai cách,

                     Càng cách Bồng lai cả vạn lần !

     Lục bát :

                     Biệt tăm chẳng nói một câu,

                     Lầu cao trăng xế trống chầu điểm năm.

                     Mộng nên khó gọi khôn cầm,

                     Thư tình viết vội mực thâm nhạt nhòa.

                     Rèm châu phỉ thúy nến lòa,

                     Phù dung chăn thoảng chan hòa xạ hương.

                     Chàng Lưu sợ cách Bồng sơn,

                     Lại càng cách biệt Bồng sơn vạn lần !

                                                            Đỗ Chiêu Đức