3 - Mộ Xuân Tức Sự

3. Bài thơ MỘ XUÂN TỨC SỰ :

暮春即事 Mộ Xuân Tức Sự

閑中盡日閉書齋， Nhàn trung tận nhật bế thư trai,

門外全無俗客來。 Môn ngoại toàn vô tục khách lai.

杜宇聲中春向老， Đỗ Vũ thanh trung xuân hướng lã 一庭疏雨楝花開。 Nhất đình sơ vũ luyện hoa khai.

* Chú Thích :

- MỘ 暮 : Chự MỘ nầy có bộ NHẬT 日 là Mặt trời bên dưới, nên có nghĩa là Buổi Chiều. MỘ XUÂN 暮春 là Xuân đã về chiều, nên có nghĩa là CUỐI MÙA XUÂN. Khác với XUÂN MỘ 春暮 là CHIỀU XUÂN.

- TẬN 盡 : là Cuối cùng, nhưng TẬN NHẬT 盡日 Không phải là Cuối Ngày, mà có nghĩa là SUỐT NGÀY.

- TỤC KHÁCH 俗客 : là Khách phàm tục; Ý chỉ những khách khứa tầm thường, không phải là hạng Nho gia hay kẻ sĩ có học.

- Đỗ VŨ 杜宇 : Chỉ Chim Đỗ Quyên, là con Chim Cuốc, con Quấc. ĐỖ VŨ là tên của vua nước Thục, xưng là Vọng Đế, khi chết hoá thành chim Đỗ Quyên là con chim Cuốc. Nên Đỗ Vũ, Đỗ Quyên, Thục Đế, Vọng Đế đều cùng chỉ một người, một loại chim : Chim Quấc (Quốc).

- SƠ VŨ 疏雨 : Mưa lưa thưa, mưa lâm thâm, mưa phùng.

* Nghĩa Bài Thơ :

TỨC CẢNH CUỐI XUÂN

Trong thời gian nhàn nhã nên suốt ngày cứ khép kín cửa thư trai để đọc sách. Ngoài cửa không có khách phàm tục nào đến để quấy rầy cả. Trong tiếng kêu của con chim quấc nên biết rằng mùa xuân đã già, xuân đã sắp tàn rồi. Trong làn mưa rơi lất phất hoa soan rụng đầy cả sân trong nhà (báo hiệu cho mùa hè đã sắp đến).

* Diễn Nôm :

CUỐI XUÂN TỨC CẢNH

Suốt ngày nhàn tản khép thư trai,

Ngoài cửa khách thường chẳng vãng lai.

Trong tiếng cuốc kêu xuân sắp hết,

Đầy sân lất phất sắc soan tươi !

Lục bát :

Suốt ngày nhàn khép thư phòng,

Tịnh không tục khách thong dong tháng ngày.

Cuốc kêu xuân sắp tàn phai,

Đầy thềm soan nở bay bay mưa phùn !

Đỗ Chiêu Đức