ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ

«Προ ετών στο Φεστιβάλ των Κανών βραβεύθηκε το φιλμ του Francois Villiers "Μάνικα, μια ζωή πιο αργά". Το φιλμ αυτό δεν κάνει τίποτε άλλο παρά να προβάλλη μέσα από παραπλανητικές σκηνές τη γνωστή θεωρία της μετενσαρκώσεως. Ή Μάνικα είναι ένα δεκάχρονο κοριτσάκι που ζή σε ψαράδικο χωριό των Ινδιών και διηγείται την προηγούμενη ζωή της! Ισχυρίζεται πώς είναι ή μετενσάρκωση μιας νέας χήρας γυναίκας ενός πλούσιου βιομηχάνου. Εβραίος ό ίδιος ό Villiers, οπαδός της μετενσαρκώσεως, διακηρύττει για τον εαυτό του και τη γυναίκα του: "Πιστεύουμε και οι δύο στους κύκλους της ζωής και στους διαδοχικούς θανάτους, στο "κάρμα", έως ότου με αυτές τις εναλλαγές φθάσει ή ύπαρξη στην τελειότητα. Ή μετενσάρκωση είναι μια δοκιμασία. Πληρώνει κανείς μέσα στις επόμενες ζωές τα λάθη που διέπραξε στις προηγούμενες..." Ή μετενσάρκωση είναι αντίθετη με τη χριστιανική διδασκαλία;»

Το πρόβλημα της μετενσαρκώσεως ή μετεμψυχώσεως απασχολεί, δυστυχώς, αρκετούς στις ήμερες μας. Έχει πάρει διαστάσεις στον ευρω.παϊκό χώρο που κάνεις δεν θα περίμενε για την εποχή μας. Πώς εξηγείται το φαινόμενο αυτό;

Κατ' αρχήν τί σημαίνει μετεμψύχωση; Ποια ανάγκη καλύπτει ή πίστη αυτή σε άλλες ζωές; Ποιες είναι οι θρησκείες που την παραδέχονται και την διδάσκουν; Πρώτα-πρώτα δεν θα έπρεπε να μιλάμε για μετεμψύχωση, άλλα για μετενσάρκωση ή μετενσωμάτωση. Διότι δεν πρόκειται για εμψύχωση της ψυχής, αλλά για μετάβαση της, όπως ισχυρίζονται, σε διάφορα κάθε φορά σώματα.

Μετενσάρκωση, λοιπόν, είναι ή διδασκαλία, ότι ή ψυχή μετά τον θάνατο περνάει σε διάφορα σώματα ανθρώπων ή ζώων ή εντόμων ή δένδρων ή φυτών και διανύει και άλλη ζωή με σκοπό να πετύχη την ηθική κάθαρση της ή να τιμωρηθή για τις αμαρτίες της. Ή ανακύκληση αυτή μπορεί να διαρκέση και ολόκληρες χιλιετίες. 'Ο Βούδας, επί παραδείγματι, όπως λένε οι μαθητές του, υπέστη 550 γεννήσεις και μετενσαρκώσεις. Και αυτό είναι μια εξήγηση στο γεμάτο απαισιοδοξία και πόνο κήρυγμα του.

Όμως οι οπαδοί της μετενσαρκώσεως δεν σταματούν έως έδώ. Τελείως αυθαίρετα και πα.ραπλανητικά ισχυρίζονται, πώς και ό Χριστός δεχόταν τη μετενσάρκωση. Που το στηρίζουν; Κατ' αρχήν στο ερώτημα του Κυρίου στους μαθητάς Του: «Τίνα με λέγουσιν οί άνθρωποι είναι;» (Ματθ. ις' 13). Και στην απάντηση των μαθητών: «Οι δέ είπον οί μέν Ίωάννην τόν βαπτιστήν, άλλοι δέ Ήλίαν, έτεροι δέ Ίερεμίαν ή ένα τών προφητών» (14). Δηλαδή κατά τους μετενσαρκωτάς «ό Ιησούς ήταν ένας από τους αρχαίους προφήτες πού είχε άναστηθή, πράγμα πού φανερώνει πόσο ή ιδέα της μετενσαρκώ.σεως ήταν διαδεδομένη την εποχή εκείνη».

Αλλά ποιά είναι ή σωστή ερμηνεία; Είναι φανερό πώς ό Χριστός ρωτάει όχι γιατί αγνοεί. Γνωρίζει το καθετί. Θέλει όμως να διάλυση τις λανθασμένες αντιλήψεις που ό αδιαφώτιστος λαός είχε σχηματίσει για τη θεϊκή μορφή Του. Ήταν σαν να τούς έλεγε. Και αυτή μεν είναι ή πλανεμένη γνώμη του λαού. Γι' αυτό και απορρίπτεται. Σεις όμως που με γνωρίζετε από κοντά, ποιος λέτε ότι είμαι; Ή απάντηση του Πέτρου διαλύει κάθε αμφιβολία: «Σύ ει ό Χριστός ό υιός τού Θεού τού ζώντος». Γίνεται, λοιπόν, φανερό πώς τόσο ό Κύριος όσο και οι μαθηταί απορρίπτουν τις τυχόν μετεμψυχωτικές ιδέες ορισμένων.

Σήμερα την μετενσάρκωση, έκτος από τούς ίνδουϊστάς και τους βουδιστάς, υποστηρίζουν οι θεοσοφισταί και οι οπαδοί τού πνευματισμού, σαν μέθοδο για την κάθαρση της ανθρώπινης ψυχής. Που το στηρίζουν; Απλούστατα στην δικαιοσύνη τού Θεού. Και έδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή.

Ένας αγαθός και σπλαχνικός πατέρας, λένε, αφήνει πάντα στα παιδιά του ανοιχτή την πόρτα της μετανοίας. Θα ήταν αντίθετο στην αγάπη τού Θεού να στέρηση οριστικά την αιώνια μακαριότητα σε όλους εκείνους πού δεν τούς δόθηκαν τα μέσα της διορθώσεως.

Αλλά ποιος τούς είπε, πώς ό Θεός δεν δίνει στη ζωή αυτή όλες τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες στις επιδεκτικές ψυχές για μετάνοια; Το έλεος τού Θεού μάς καταδιώκει αδιάκοπα και μόνο οι σκληρυμένες και αμετανόητες, στον έσχατο βαθμό της πωρώσεως, ψυχές, απορρίπτουν τις προκλήσεις της θείας αγάπης.

Έπειτα πόθεν δήλον, ότι αυτή ή πώρωση δεν θα συνεχισθή και στις άλλες μετενσαρκώσεις; Αυτό είναι το πιο φυσικό. Το κακό, όταν επαναλαμβάνεται, τραυματίζει σοβαρά, εμπεδώνεται και διαφθείρει βαθιά την ψυχή, ώστε να φθάνη στα όρια τού αδυνάτου κάθε διόρθωση.

Ύστερα ή μετενσάρκωση παραγνωρίζει τον παράγοντα ελευθερία και μεταφέρει τη θεωρία της εξελίξεως της προόδου και της άναγκαιότητος στον ηθικό χώρο. «Όλα είναι αποκλειστικά υπόθεση εξελίξεως», έγραφε ό Cooper, από τούς ύπερασπιστάς της μετενσαρκώσεως.

Έτσι δέχεται, ότι με τις συνεχείς μετενσαρκώσεις, επέρχεται κατ' ανάγκη ή ηθική τελείωση. Αλλά εφόσον το πνεύμα είναι ελεύθερο, μπορεί να παραμείνει αμετακίνητο στην αμετανοησία του. Στον πνευματικό χώρο, εκεί πού υπάρχει πνευματική ελευθερία, δεν ισχύουν οι νόμοι της άναγκαιότητος ούτε ή εξελικτική πρόοδος και κάθε πρόβλεψη είναι εξαιρετικά αμφίβολη και παρακινδυνευμένη.

Για πολλούς λόγους απορρίπτουν οι Χριστια.νοί τη μετενσάρκωση. Αναφέραμε μερικούς. Προσθέτουμε σήμερα και άλλους. Γράφει, επί παραδείγματι, ό Ωριγένης, ότι ό Κέλσος, πού πιστεύει στη μετενσάρκωση, θεωρεί την ψυχή τού άνθρωπου να μη διαφέρη από εκείνη των μυρμηγκιών και των μελισσών. Με αυτές τις θεωρίες όμως δεν συμφωνούν οι Χριστιανοί, γιατί πιστεύουν πώς ή ανθρώπινη ψυχή έχει δημιουργηθεί «κατ εικόνα Θεού». Ή διδασκαλία αυτή της Αγίας Γραφής έχει πολλές εφαρμογές στην όλη θεώρηση τού άνθρωπου και στο πρόβλημα πού αναφερόμαστε. Ποιες είναι αυτές;

Όταν ή Γένεση αναφέρει, ότι ό Θεός έπλασε τον άνθρωπο «κατ εικόνα» δική Του, αυτό ση.μαίνει πώς τού πρόσφερε τα χαρακτηριστικά Του, όπως οι γονείς προσφέρουν τη φυσιογνωμία τους στα παιδιά τους. Τού έδωσε το λογικό, το αυτεξούσιο, το ανεκτίμητο χάρισμα της ελευθερίας. Τον έκανε τελείως διαφορετικό από όλη την άλλη δημιουργία.

Ιδιαίτερα το αυτεξούσιο, πού καθιστά τον άν.θρωπο κύριο και κυρίαρχο τού εαυτού του, τον αναδεικνύει σε ελεύθερη ηθική προσωπικότητα. Χωρίς αυτό το χαρακτηριστικό, με το όποιο μόνον αυτόν προίκισε ό Θεός, δεν θα γινόταν λόγος για υπευθυνότητα, για καταλογισμό ευθύνης, για αμοιβή και για έπαινο, απλούστατα γιατί δεν θα ενεργούσε ελεύθερα το αγαθό. Το χαρακτηριστικό της αρετής είναι ή ελεύθερη άσκηση της. Την εκλέγει ελεύθερα ό άνθρωπος και αγωνίζε.ται για να την πραγματοποίηση. Γι' αυτό και το αυτεξούσιο χαρακτηρίζεται από τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης ώς «ίσόθεον» πού καθιστά «θεοειδή τόν άνθρωπον».

Χάρη στα προσόντα αυτά ό άνθρωπος είναι επιδεκτικός προόδου και γίνεται «κοινωνός θείας φύσεως». 'Ο ελεύθερος άνθρωπος με τον πνευματικό του αγώνα, με την καλλιέργεια των αρε.τών και ιδιαίτερα με την αγάπη, έξομοιούται με τον Θεό και ανυψώνεται σε πνευματική προσωπικότητα. Γίνεται μέτοχος θεϊκής ζωής.

Αυτός είναι ό άνθρωπος κατά την 'Αγία Γραφή. Προσωπικότης μοναδική, ανεπανάληπτη και άσύγχυτη. Υπεύθυνη για τη ζωή πού έζησε με το συγκεκριμένο σώμα και στην ορισμένη περίοδο. Να γιατί δεν έχει κανένα λόγο ή μετενσάρκωση στη ζωή τού Χριστιανού.

Από τη χριστιανική θεώρηση ή μετεμψύχωση απορρίπτεται και για άλλο λόγο. 'Ο άνθρωπος είναι σώμα και ψυχή και στην ανάσταση παίρνουν μέρος και τα δύο. Δεν μπορεί να νοηθώ ή εκ νεκρών ανάσταση, χωρίς ανάσταση σώματος. 'Αλλά στη μετενσάρκωση με ποιό από όλα τα σώματα θα άναστηθή ή ψυχή;

Γράφει πάλι ό Ωριγένης: «Λέγεται τότε άνίστασθαι ό νεκρός, ότε μετά σώματος ή ψυχή... εν γάρ τι τό συναμφότερόν έστιν, άνθρωπος καί ή ζωή κοινή, καί έκατέρων δει προς τήν έκ θανάτου ζωήν πάλιν συστήναι».

Την αλήθεια αυτή με πολλούς τρόπους τονί.ζει ή πατερική σοφία. 'Ο άγιος Γρηγόριος Νύσ.σης δέχεται την ταυτόχρονη δημιουργία ψυχής και σώματος. Ό άνθρωπος είναι ένας, αποτελεί μια ψυχοσωματική ενότητα. Ή ψυχή, λοιπόν, και το σώμα έχουν μια αρχή. Δεν προηγείται το ένα και ακολουθεί το άλλο. Είναι «κοινή τής συστά.σεως ή άρχή», ώστε ό ένας άνθρωπος να μην είναι «εαυτού προγενέστερος τε καί νεώτερος τού μέν σωματικού πρωτερεύοντος έν αύτω, τού δε έτερου έφυστερίζοντος». Και προσθέτει ότι «έξ έμψυχου έμψυχον» δημιουργείται, για να άποκλείση κάθε άλλη θεωρία ή εκδοχή.

Ξεκάθαρη ή διδασκαλία τού Χριστιανισμού. Σε αντίθεση με τη μετεμψύχωση ή μετενσάρκωση, δεν ακρωτηριάζει την ανθρώπινη προσωπικότητα. Την θέλει για πάντα ενωμένη με τη συγκε.κριμένη ψυχή και το συγκεκριμένο σώμα. «Ει μεν μόνη κατώρθωσεν ή ψυχή, γράφει ό άγιος Ισίδωρος ό Πηλουσιώτης, μόνη καί στέφανουσθω. Εί δέ καί τό σώμα έμερίσατο τους άθλους, μετ' αυτού καί στεφανουσθω. Δίκαιον γάρ και εύλογον τούτο τυγχάνει».

Σε αντίθεση με τη μετενσάρκωση, ή πίστη στη χριστιανική ανάσταση είναι δεμένη με την ανθρωπολογία τού συγκεκριμένου προσώπου, με τις ιδιαίτερες εμπειρίες και βιωματικές καταστάσεις του, πού δεν συγχέονται με άλλες. Δεν υπάρχει δεύτερη και τρίτη ζωή για το ίδιο πρόσωπο. Κάτι τέτοιο απορρίπτεται όχι μόνο για λόγους θρησκευτικούς, αλλά και ανθρωπολογι.κούς και ψυχολογικούς.

Το πρόβλημα της μετενσαρκώσεως πρέπει να το δούμε και από μια άλλη διάσταση. Σχετικά με την ιδέα πού έχουμε σχηματίσει για τον Θεό και τη σχέση Του με τούς ανθρώπους. Ό Χριστιανισμός δέχεται προσωπικό Θεό, πού βρίσκεται σε προσωπική σχέση με τον άνθρωπο. Ό Δημιουργός διαλέγεται με το δημιούργημα και το δη.μιούργημα διαλέγεται με τον Δημιουργό. Από αυτό προκύπτει ότι ό άνθρωπος είναι ξεχωριστή προσωπικότης. Γι' αυτό δεχόμαστε ότι ό Θεός συνήψε Διαθήκη, συμφωνία με τούς ανθρώπους. Αλλά ποιά διαθήκη μπορεί να συναφθή χωρίς συγκεκριμένο πρόσωπο; Να γιατί στις θρησκείες πού δέχονται τη μετεμψύχωση οι θεϊκές μορφές είναι πολυάριθμες. Ό Βράχμαν, επί παραδείγμα.τι, είναι μια απρόσωπη παρουσία τού θείου.

Αβυσσώδης, λοιπόν, ή διαφορά και ασύγκριτο το χριστιανικό μεγαλείο. Οι Χριστιανοί είμαστε παιδιά της χαρούμενης Αναστάσεως και όχι της θλιμμένης και συγκεχυμένης μετενσαρκώσεως.(Από την "ΖΩΗ")

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ