Những cung bậc âm thanh của núi rừng hòa theo dòng chảy lịch sử đã sản sinh, hội tụ, hòa quyện tạo nên bức tranh sinh động về nhịp điệu cuộc sống vùng cao đa sắc màu, say đắm lòng người giữa núi rừng Tây Bắc.
Được thiên nhiên ưu đãi, Yên Bái có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng, có nhiều tiềm năng tự nhiên để phát triển du lịch như: Vùng hồ Thác Bà; cánh đồng Mường Lò; các khu nước khoáng nóng, cảnh quan, khí hậu, thiên nhiên, danh lam thắng cảnh vùng cao ở các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, Mù Cang Chải và TX. Nghĩa Lộ…
Đặc biệt, Yên Bái là vùng đất có lịch sử lâu đời với nhiều di tích lịch sử văn hóa; sự phong phú, đa dạng trong phong tục tập quán đa sắc màu của 30 dân tộc anh em cùng sinh sống. Trong đó có 11 dân tộc có số dân tương đối đông và còn giữ được những giá trị văn hóa đặc sắc, có thể trở thành những sản phẩm du lịch độc đáo của tỉnh là: Kinh, Tày, Nùng, Thái, Mông, Dao, Cao Lan, Giáy, Khơ Mú, Phù Lá, Mường.
Mỗi tộc người, mỗi bản làng, mỗi vùng văn hóa đều mang những sắc thái riêng, độc đáo mà nhiều du khách trong nước và quốc tế đã lưu tâm và tìm đến. Tài nguyên du lịch nhân văn phong phú với nhiều di sản văn hóa vật thể, phi vật thể được xếp hạng cấp Quốc gia.
Nghệ thuật Xòe Thái đã được Tổ chức Giáo dục, Văn hóa và Khoa học Liên hợp quốc (UNESCO) ghi danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; con người Yên Bái thân thiện, mến khách… Những yếu tố đó đã và đang trở thành sức mạnh nội sinh thúc đẩy ngành du lịch của tỉnh phát triển theo hướng xanh, bản sắc, hấp dẫn.
Tỉnh miền núi, kinh tế còn nhiều khó khăn, nhưng trên cơ sở tiềm năng sẵn có, Yên Bái đã xây dựng những định hướng cho phát triển du lịch đi vào chiều sâu gắn với bốn vùng du lịch trọng điểm gồm: Vùng du lịch hồ Thác Bà và dọc sông Chảy; vùng du lịch thành phố Yên Bái và Nam Trấn Yên; vùng du lịch Bắc Trấn Yên - Văn Yên và vùng du lịch miền Tây, nhằm khai thác có hiệu quả giá trị tài nguyên du lịch đặc thù của từng vùng, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của du lịch trong tỉnh nói chung và từng vùng nói riêng, đồng thời tạo động lực đưa du lịch phát triển trở thành ngành kinh tế chủ lực, đóng góp trong phát triển kinh tế - xã hội địa phương…
Thiết thực giới thiệu, quảng bá với bè bạn, du khách gần xa về nét đẹp văn hoá, tiềm năng du lịch địa phương, tham gia Ngày hội văn hoá, thể thao và du lịch các dân tộc vùng Tây Bắc lần thứ XV, Yên Bái đã chọn lọc nét văn hóa tiêu biểu tạo nên chương trình nghệ thuật với chủ đề "Yên Bái trong sắc màu Tây Bắc”. Các tiết mục hát, múa dân gian, trình diễn trang phục truyền thống hay trích đoạn lễ hội do các nghệ nhân, nghệ sĩ, diễn viên chuyên và không chuyên của Yên Bái thể hiện, kỳ vọng góp phần tạo nên bản hòa ca hoành tráng, hấp dẫn của văn hóa các dân tộc vùng Tây Bắc.
Mở đầu Chương trình nghệ thuật, đoàn nghệ thuật quần chúng các dân tộc Yên Bái sẽ đem đến Ngày hội những bộ trang phục đặc sắc của các dân tộc Thái, Mông và Dao đỏ. Mỗi bộ trang phục ngày thường, lễ cưới, lễ hội chính là niềm tự hào, là kết tinh giá trị văn hóa tiêu biểu, bản sắc truyền thống của mỗi dân tộc.
Cùng với đó các tiết mục hát múa như hát Điếp boóc (Yêu hoa) dân ca Tày, múa Giông dân tộc Dao, độc tấu sáo Mông, Kềm mả (mẹ rừng) sẽ góp phần phác thảo nên bức tranh văn hóa đa sắc màu Yên Bái.
Đặc biệt, nghệ nhân, diễn viên dân tộc Dao đỏ Yên Bái sẽ đem đến Ngày hội trích đoạn "Lễ hội cầu mùa” của dân tộc Dao đỏ. Cũng như các dân tộc khác nhắc đến đặc trưng văn hóa không thể không nhắc tới Lễ hội.
Người Dao đỏ Yên Bái quan niệm rằng vạn vật có linh hồn, thiên nhiên xung quanh chúng ta như trời, đất, nương rẫy đều có quan hệ mật thiết với đời sống và sản xuất của con người. Vì vậy, Lễ hội cầu mùa là một phần văn hóa tâm linh quan trọng, phản ánh niềm tin vào thế lực siêu nhiên của người Dao sơ khai, đồng thời thể hiện ước muốn về mùa màng bội thu, cuộc sống no ấm, đầy đủ. Lễ hội được tổ chức ba năm một lần vào ngày Tý của tháng giêng hoặc tháng hai âm lịch. Theo quan niệm của người Dao đây là ngày khởi công đẹp cho mọi công việc của năm mới…
Cùng với đó là những hiện vật, nét đẹp văn hóa ẩm thực độc đáo, tinh thần thượng võ trong các trò chơi dân gian, thể thao truyền thống của Yên Bái sẽ tô điểm, cộng hưởng, lan tỏa sâu rộng bức tranh đa sắc màu của văn hoá, thể thao, du lịch các dân tộc vùng Tây Bắc.
Theo Báo Yên Bái
Đặc sản
Thịt trâu gác bếp được chế biến từ những miếng thịt trâu tươi ngon. Trâu miền núi được chăn thả tự nhiên, ăn cỏ và lá rừng nên thịt chắc ngọt. Thịt trâu sau khi được tẩm ướp những gia vị đặc trưng của Tây Bắc như mắc khén, ớt rừng sẽ được mang sấy trên bếp củi hay cho vào lò sấy. Thịt trâu khô được đóng gói nửa kg hoặc 1kg rất dễ bảo quản nên du khách thường mua về làm quà.
Dạo quanh chợ phiên Mù Cang Chải, du khách sẽ ngay lập tức bị hấp dẫn bởi hương thơm hấp dẫn tỏa ra từ những quán gà nướng. Gà Tây Bắc được ướp gia vị kỹ càng, lá móc mật được nhồi vào trong bụng sau đó mới mang nướng chín trên bếp than hồng. Thịt gà được nướng nguyên con nên giữ nguyên độ ngọt tự nhiên. Thịt gà chắc nhưng không dai, khi ăn chấm với chẳm chéo “ngon quên sầu”.
Măng vầu có ở nhiều nơi, nhưng măng vầu Yên Bái vẫn được đánh giá là ngon, ngọt nhất. Mùa măng vầu kéo dài từ tháng 12 đến tháng 3 hằng năm. Du lịch Yên Bái thời điểm này, du khách sẽ có cơ hội thưởng thức món măng vầu cuốn thịt - một đặc sản Yên Bái và cũng là niềm tự hào của người dân nơi đây.
4. Xôi trứng kiến
Mỗi địa phương ở Tây Bắc lại dành tặng du khách một đặc sản khác nhau. Với Mù Cang Chải, đặc sản đó chính là xôi trứng kiến. Khi xuân sang cũng là lúc loài kiến đen đẻ trứng. Bà con dân tộc Tày, Dao, Thái ở Yên Bái lại vào rừng tìm trứng kiến để nấu xôi. Gạo nếp nương Mù Cang Chải kết hợp cùng trứng kiến rừng Tây Bắc tạo nên món đặc sản khiến du khách ăn một lần là nhớ.
Vào tháng tư hằng năm là mùa hoa nhãn nở rộ. Trên những chùm hoa bắt đầu xuất hiện bọ xít hút mật và hút nhựa. Người dân Văn Chấn lúc này “hò nhau” bắt bọ xít để bảo vệ cây. Chỉ với 1 chút cốt chanh và lá chanh thái chỉ, những đầu bếp địa phương đã có ngay 1 món ngon để lai rai. Từ một món ăn dân dã, bọ xít chiên giòn đã trở thành đặc sản Yên Báivà có tên trong menu của nhiều nhà hàng ở Yên Bái.
Yên Bái nổi tiếng với những thửa ruộng bậc thang trùng trùng điệp điệp. Mùa lúa chín mang theo những con muồm muỗm béo núc ních. Muồm muộn rang giòn cùng muối ớt, lá chanh là món ăn lai rai “ăn là nghiện”. Món ăn “độc và lạ” này cũng đã có mặt trong menu của nhiều nhà hàng ở Yên Bái.
Bên cạnh thịt trâu, lạp xưởng cũng là một đặc sản Yên Bái được nhiều người chọn mua làm quà. Lạp xưởng được làm từ thịt heo ngon, ướp gia vị đậm đà. Một bí quyết làm lạp xưởng ngon của người Yên Bái là dùng các loại củi có tinh dầu thơm như củi quế để tăng thêm hương vị cho món ăn.
Nếp Tú Lệ được ví như “hạt ngọc trời” của vùng thung lũng Tú Lệ. Đây là loại gạo đặc sản nổi tiếng đất Văn Chấn mà bất cứ ai có dịp đi qua đây đều muốn mua về. Từ nếp Tú Lệ, người Yên Bái làm ra nhiều món ngon như xôi ngũ sắc Tú Lệ, cốm Tú Lệ…Món nào cũng dẻo, món nào cũng thơm.
Văn Chấn là huyện có diện tích trồng nhãn lớn nhất Yên Bái. Khi hoa nhãn nở rộ thì ngoài bọ xít, các loài ong cũng kéo nhau về hút mật. Người Văn Chấn tận dụng “tài nguyên thiên nhiên” này để nuôi ong lấy mật. Mật ong hoa nhãn vàng tươi, trong và thoang thoảng hương hoa nhãn.
Suối Giàng có những cây chè đại thụ từ 100 đến hơn 400 năm tuổi mang đến một đặc sản Yên Bái nức tiếng gần xa - chè tuyết suối Giàng. Giống chè này sinh trưởng ở độ cao từ 1000m trở lên nên là kết tinh những gì tinh túy nhất của núi rừng Tây Bắc. Người dân địa phương thường hay đùa đây là giống chè “5 cực”: cực khổ, cực sạch, cực hiếm, cực ngon và cực đắt.
Đền Tuần Quán thuộc phường Yên Ninh, thành phố Yên Bái, tỉnh Yên Bái. Đền còn có tên gọi khác là Đền thần Diệp phu nhân Bách Lẫm. Đền có từ thời Lê Trung Hưng, đầu thế kỷ 15. Đền thờ mẫu Liễu Hạnh, ngoài ra Đền còn thờ đức thánh Trần là Trần Quốc Tuấn, người đã có công giúp vua đánh giặc cứu nước. Trước thế kỷ 19, dân gian thường gọi “Miếu Quán Tuần”. Từ cuối thế kỷ 19 cho đến nay, đền chính thức có tên là “Đền Tuần Quán”. Đây là một địa điểm du lịch Yên Bái du khách không nên bỏ lỡ.
Khu Di tích Mộ Nguyễn Thái Học là một di tích của tỉnh Yên Bái, có diện tích khoảng 10.391m². Bao gồm khu lăng mộ, khu tượng đài, bia tưởng niệm, khu nhà đón khách. Bên khu mộ là một vườn hoa thơm, có mặt hồ soi gương và công viên Yên Hoà với những con đường nhỏ. Những hàng cây xanh mướt, bên cạnh đại lộ Nguyễn Thái Học, thuộc phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái.
Ai đã từng đến Mường Lò (thị xã Nghĩa Lộ), một vùng đất phì nhiêu, trù phú của vùng Tây Bắc. Nơi có cánh đồng bằng phẳng, thẳng cánh cò bay rộng thứ hai khu vực Tây Bắc. Nổi tiếng với “gạo trắng, nước trong”, với đặc sản chè tuyến Shan cổ thụ, với hương thơm nồng nàn của nếp Tan Tú Lệ. Nơi đây còn là mảnh đất quần cư của người Thái đen giàu bản sắc, đậm đà phong tục, tập quán.
Đến với Nghĩa Lộ chúng ta có thể đi tham quan rất nhiều các bản làng văn hóa, du lịch cộng đồng. Trải nghiệm nét văn hóa người Thái Đen. Các khu di tích lịch sử gắn với các cuộc chiến đấu hy sinh bảo vệ vùng đất quê hương tươi đẹp này. Trong đó, phải nhắc đến khu di tích lịch sử Căng và Đồn Nghĩa Lộ. Nơi đã đánh dấu trận đánh oanh liệt, sự hy sinh dũng cảm của các anh hùng. Đổi lấy sự bình yên cho các bản làng, cho người dân nơi lòng chảo Mường Lò này.
Khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh Thị xã Nghĩa Lộ chính là biểu tượng, niềm tin là sức sống mãnh liệt về tinh thần bất khuất của Chủ nghĩa anh hùng cách mạng, của lý tưởng cao đẹp mà Bác Hồ cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân tộc Việt Nam đã và đang hun đúc để trường tồn mãi mãi, nơi đây là một địa chỉ đỏ, một điểm đến không thể thiếu của cả cán bộ, đảng viên, nhân dân các dân tộc trên địa bàn cũng như đại biểu, du khách trong và ngoài nước khi có dịp về thăm Thị xã Nghĩa Lộ.
Bản Sà Rèn được nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến bởi nơi đây vẫn nguyên vẹn vẻ đẹp thiên nhiên nguyên sơ. Những khóm tre gắn bó sâu sắc với cuộc sống của người Thái đen được giữ gìn dọc ven bờ suối. Những nếp nhà sàn cổ bên trong vẫn còn lưu giữ được những nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người Thái. Những con người miền sơn cước đôn hậu, thân thiện, mến khách.
Bản Chao Hạ là một bản làng của người Thái, cách thành phố Yên Bái khoảng 80km về phía quốc lộ 32.
Bản Chao Hạ nằm ngay bên cánh đồng Mường Lò rộng lớn nên bạn sẽ cảm thấy bản làng này thật nhỏ bé và xinh xắn. Bản Chao Hạ, cùng với làng Sà Rèn là hai nơi có nhiều làng nghề thủ công truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam.
Bản Đêu Yên Bái là một bản làng của người Thái ở Yên Bái. Ở bản Đêu bạn sẽ cảm nhận được những nét khác biệt so với những bản làng khác ở Yên Bái. Những nét văn hóa truyền thống của người Thái ở bản Đêu gần như vẫn còn được giữ nguyên vẹn như từ xa xưa, từ cách tiếp đón khách, truyền thống ăn uống hay văn hóa ứng xử…
Du lịch Mù Căng Chải mùa nào cũng đẹp. Mù Căng Chải đẹp bất kể mùa màng và thời gian. Cảnh thiên nhiên trù phú, mênh mông chính là nét đẹp tạo hóa ban cho huyện nhỏ này. Nếu đã “chấm” Mù Căng Chải là nơi khám phá cùng bạn bè, người thân, bạn chớ nên bỏ qua một điểm dừng chân mới toanh tại huyện này
La Pán Tẩn là một xã thuộc huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái, Việt Nam. Bên cạnh đó người ta còn gọi xã La Pán Tẩn giống như một công trình kiến trúc nghệ thuật. Mang đầy tính sáng tạo của đồng bào người Mông sinh sống tại đây. Đặc biệt tại La Pán Tẩn có quả đồi mâm xôi ở La Pán Tẩn. Được mệnh danh là ngọn đồi đẹp nhất trung du Tây Bắc.