Tỉnh Trà Vinh nằm ở phía Đông Nam đồng bằng sông Cửu Long với diện tích tự nhiên của tỉnh là 2.295,1 km. Phía Bắc, Tây - Bắc giáp tỉnh Vĩnh Long; phía Đông giáp tỉnh Bến Tre với sông Cổ Chiên; phía Tây giáp tỉnh Sóc Trăng với Sông Hậu; phía Nam, Đông - Nam giáp biển Đông với hơn 65 km bờ biển.
Trung tâm tỉnh lỵ nằm trên Quốc lộ 53 , cách thành phố Hồ Chí Minh gần 200 km và cách thành phố Cần Thơ 100 km. Trà Vinh nối với thị xã Vĩnh Long bằng quốc lộ 53, tuyến thông thương đường bộ duy nhất nối Trà Vinh với các tỉnh thuộc đồng bằng sông Cửu Long và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Tỉnh Trà Vinh có 09 đơn vị hành chính cấp huyện gồm thành phố Trà Vinh, thị xã Duyên Hải và các huyện Càng Long, Cầu Kè, Tiểu Cần, Châu Thành, Cầu Ngang, Trà Cú, Duyên Hải; tăng 01 đơn vị hành chính cấp huyện (thị xã Duyên Hải); 106 đơn vị hành chính cấp xã gồm 85 xã, 11 phường, 10 thị trấn, tăng 01 đơn vị hành chính cấp xã (tăng 02 phường, giảm 01 thị trấn). Dân số trên 1.050.000 người, trong đó đồng bào dân tộc Khmer chiếm tỷ lệ trên 31%, đồng bào dân tộc khác (Hoa, Ấn, Chăm…) chiếm tỷ lệ 0,8% so với dân số toàn tỉnh.
Quá trình hình thành và phát triển của các dân tộc tỉnh Trà Vinh gắn liền với các đặc điểm sinh sống, lao động, văn hóa và tôn giáo. Mỗi dân tộc ở Trà Vinh có phong tục tập quán, tiếng nói, chữ viết và món ăn đặc thù riêng. Nhân dân Trà Vinh luôn chung sống đoàn kết thương yêu giúp đỡ nhau, phát huy truyền thống cách mạng đánh đuổi thực dân phong kiến; đã đóng góp rất lớn sức người, sức của trong công cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
Là một bộ phận trong quá trình hình thành và phát triển chung của vùng Nam Bộ, nên mang đặc điểm chung của điều kiện hoàn cảnh của Nam Bộ. Đặc trưng tính cách của người Trà Vinh được đặt trong mối quan hệ với tính cách người Nam Bộ, có thể khẳng định rằng đặc trưng tính cách người Trà Vinh chính là tính cách của người Nam Bộ, đó là tính sông nước, tính bao dung, tính năng động, tính trọng nghĩa, tính thiết thực. Tính cách người Trà Vinh có thể hình thành dựa trên hai yếu tố chính:
Thứ nhất, vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên - xã hội. Tỉnh Trà Vinh xét về vị trí địa lý là nơi gặp gỡ của các tuyến giao thông đường biển quốc tế giữa Việt Nam với các quốc gia Đông Nam Á và với các nước phương Tây. Đồng thời, còn là ngã ba đường Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương. Về điều kiện tự nhiên - xã hội thì đây là nơi gặp gỡ của những điều kiện tự nhiên thuận tiện như mùa hè không quá nóng và ẩm như nơi khác ở sâu trong lục địa, không quá khô và quanh năm ít khi bị bão lớn.
Thứ hai, nơi gặp gỡ của cư dân nhiều tộc người (Kinh, Hoa, Chăm, Khmer...), đến từ khắp mọi miền đất nước. Đây là nhân tố tạo nên nét văn hóa đặc trưng Trà Vinh, sản phẩm của quá trình hòa hợp trong không gian (từ Bắc qua Trung vào Nam) và thời gian (từ lớp văn hóa bản địa qua lớp văn hóa giao lưu với Trung Hoa đến lớp văn hóa giao lưu với phương Tây) mà ảnh hưởng nhiều nhất sau này chính là tính cách văn hóa phương Tây như mở, thoáng, năng động, tính thực dụng. Từ đó, đã ảnh hưởng, hình thành nên hệ thống đặc trưng tính cách văn hóa con người Trà Vinh nói riêng.
Những nét đặc trưng riêng biệt, nổi trội, sự đa dạng văn hóa góp phần tạo nên phong tục, tập quán rất phong phú và đa dạng. Bên cạnh đó, nơi đây cũng từng tồn tại nhiều lớp văn hóa khác nhau trên cơ sở tinh thần bao dung, hòa hợp, xuyên qua thời gian, các mối quan hệ xã hội của cư dân nhiều tộc người đã tạo nên một diện mạo văn hóa đặc sắc, thể hiện sự đan xen của các mảng màu văn hóa.
Mặt khác, Trà Vinh là tỉnh có số lượng đồng bào Khmer lớn thứ hai sau tỉnh Sóc Trăng ở Nam bộ, đồng bào Khmer đã kiến tạo nên các giá trị văn hóa đặc sắc về ẩm thực, trang phục, ứng xử ở vùng đất Trà Vinh. Trong diện mạo văn hóa Trà Vinh, có thể thấy một nét khác biệt so với bức tranh văn hóa của các tỉnh, thành Tây Nam Bộ ở nét đậm của văn hóa đồng bào Khmer.
Nét đặc trưng tính cách, văn hóa của người Trà Vinh còn thể hiện trong mối quan hệ của sự hòa hợp, sự đan xen các loại hình tôn giáo và tín ngưỡng. Trên địa bàn tỉnh Trà Vinh có 12 tôn giáo khác nhau, và nét đặc biệt là xấp xỉ 90% dân số trên địa bàn tỉnh theo tôn giáo; trong đó, có hơn 80% theo Phật giáo với hơn 150 ngôi chùa thờ Phật. Đây là nét đặc biệt tác động sâu sắc đến các đặc điểm văn hóa khác, cũng như tác động tới việc hình thành tính cách người Trà Vinh.
Việc có số lượng người theo Phật giáo cao đã tạo nên một không khí Phật giáo trong đời sống với đức tin lớn; tạo nên một tinh thần Phật giáo trong ứng xử khiến cho sự hòa hợp với các tôn giáo khác được dễ dàng hơn, đồng thời tạo nên một môi trường sinh hoạt văn hóa mà ở đó, con người thấm nhuần tinh thần từ bi của Phật giáo. Chính vì thế, người Trà Vinh sống ôn hòa, trọng giá trị gia đình, ít bon chen, tranh giành. Điều này trong cuộc sống hằng ngày của người Trà Vinh có thể cảm nhận được bằng nhịp sống có vẻ thong thả, không vội vàng giữa những sôi động từ sự tác động của kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế hiện nay.
Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh có nhiều di tích lịch sử ghi lại truyền thống đấu tranh giữ nước và bảo vệ đất nước như đền thờ Bác Hồ, cụm tượng đài “Toàn dân nổi dậy đoàn kết lập công”, bia Đồng khởi Mỹ Long, khu căn cứ Tỉnh ủy ở huyện Duyên Hải; nhiều địa phương được phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang; có rất nhiều di tích lịch sử - văn hóa và lịch sử cách mạng gắn liền với các dân tộc, tôn giáo như khu di tích Ao Bà Om, chùa Dơi và nhiều chùa của đồng bào Khmer, nhà thờ của đạo Cao Đài, Công giáo và đạo Tin lành với nhiều kiểu kiến trúc độc đáo. Cùng với hệ thống di tích là những lễ hội riêng của các dân tộc như lễ Thượng ngươn ngày 15 tháng 01, lễ Trung ngươn ngày 15 tháng 8 của đạo Cao Đài; ngày hội Ok - Om - Bok của đồng bào Khmer; lễ mừng Chúa giáng sinh ngày 24 tháng 12 của đồng bào Công giáo; lễ cúng biển của ngư dân Thị trấn Mỹ Long, huyện Cầu Ngang...
Trong bối cảnh chung của sự phát triển, Trà Vinh luôn tìm cách phát huy nội lực để vươn lên, trong đó, nguồn lực con người là vốn quý nhất, là động lực, là nhân tố quyết định sự thành công, đây được xem là đặc trưng tính cách người Trà Vinh, được hình thành từ những ngày đầu khai khẩn vùng đất Trà Vinh. Mỗi dân tộc có những đức tính tốt đẹp, tất cả hòa quyện thành những phẩm chất tốt đẹp của người Trà Vinh trong quá trình cộng cư và được phát huy cao độ trong quá trình cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đặc biệt, tất cả những đức tính tốt đẹp của người Trà Vinh được thể hiện và phát huy cao độ dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ Tỉnh Trà Vinh qua hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Vì vậy, nắm được những đặc điểm dân cư này là yêu cầu bức thiết để Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh đề xuất chính sách vừa phù hợp với yêu cầu, nguyện vọng, “thấu tình, đạt lý” góp phần phát huy tối đa khối đại đoàn kết toàn dân thực hiện thắng lợi khát vọng phát triển, vươn lên giàu có, xây dựng Trà Vinh trở thành tỉnh giàu mạnh, văn minh và phát triển.
Đặc sản
1. Bún nước lèo
Đây là một món ăn có nguồn gốc từ người Khmer, mang đậm văn hóa ẩm thực Trà Vinh. Món ăn mặc dù đơn giản nhưng lại là sự kết hợp giữa những nguyên liệu như thịt heo quay, bò hóc, rau sống cùng nước lèo mang vị thanh ngọt tự nhiên từ cá, tôm. Hương vị mắm trong món ăn không hề gây khó chịu cho người không biết ăn mắm nhờ nước lèo làm loãng ra.
Khi thưởng thức chỉ cần thêm chút chanh sẽ mang lại vị thanh ngọt, chua nhẹ, cảm giác giòn của các loại rau sống và thơm ngọt của các loại thịt. Để tìm món ăn chuẩn vị bạn có thể chọn trong các quán tại Trà Vinh.
2. Bún suông
Loại bún này khá nổi tiếng và được biết đến là đặc sản Trà Vinh nức tiếng. Những nguyên liệu trong món ăn đều được chọn lọc kỹ lưỡng và chế biến bởi những người đầu bếp lâu năm. Phần bánh của món ăn này được gọi là “suông” với sợi dày, bản to bằng khoảng nón tay út, khi nhai vào sẽ cảm thấy dai dai rất ngon.
3. Bánh canh Bến Có
Bánh canh Bến Có mang lại hương vị thơm ngon, cùng với đó là tô bánh canh chất lượng với tỷ lệ thịt và bánh canh gần như bằng nhau. Tuy nhiên, nhờ hương vị và nguyên liệu đa dạng kết hợp cùng sợi bánh làm từ bột gạo khiến món ăn trở nên hấp dẫn hơn rất nhiều.
Phần nước dùng sử dụng nước ninh từ thịt và xương heo. Từ đó, đảm bảo hương vị mang lại thanh ngọt tự nhiên, không gây chán cho người ăn, mà còn khiến bạn dễ bị “nghiện” món ăn này.
4. Cháo ám
Cháo ám là món ăn có cái tên khá lạ và được nhiều người biết đến bởi tính phổ biến khi đến Trà Vinh. Vì vậy, nếu chưa biết đặc sản Trà Vinh là gì thì cháo ám sẽ là lựa chọn mà du khách nên thêm vào danh sách những món ngon, độc, lạ tại Trà Vinh.
Thực chất, món cháo này chính là cháo cá lóc, được chế biến mang hương vị riêng của người Trà Vinh. Nguyên liệu cá lóc được lựa chọn kỹ càng, đảm bảo tươi ngon, mang đi luộc và lọc bỏ xương, xào cùng hành để tăng độ thơm ngon.
Kết hợp với đó là cháo thanh ngọt, kết hợp cùng chút tiêu, đậu phộng bùi bùi mang lại món ăn hấp dẫn, ấm lòng cho du khách khi ghé thăm. Sau lần đầu thưởng thức, chắc chắn bạn sẽ muốn quay lại Trà Vinh. Món ăn này có thể tìm thấy dễ dàng tại nhiều hàng quán bình dân tại Trà Vinh.
5. Trái quách
Trái quách là loại quả độc đáo mà chỉ có Trà Vinh mới có, người dân tại đây tự hào với loại quả này nhờ hương vị thanh ngọt, mát lành và là loại quả góp phần tạo nên sự đa dạng, thu hút cho vùng miệt vườn Trà Vinh.
Khi trái quách chín sẽ có mùi thơm nhẹ, thoang thoảng từ ruột ra. Mùi thơm này rất khác biệt so với những loại quả khác, nhưng khiến người ta khó mà quên được. Khi ăn vào sẽ thấy vị chua chua, hăng hăng cùng cảm giác ngọt quyện vào nhau.
Loại quả này càng ngon hơn khi ăn cùng đường và nước đá xay nhuyễn. Sau khi dầm quyện vào nhau, thức uống này vừa giúp giải nhiệt mà vừa mang lại món ăn giải nhiệt hết sức hấp dẫn. Bạn có thể tìm loại quả này tại chợ hoặc nhiều nơi tại Trà Vinh.
6. Dừa sáp
Trà Vinh nổi tiếng là vùng đất dừa sáp bậc nhất, nên đây là một trong những món đặc sản Trà Vinh không thể bỏ qua khi du khách đến đây. Dừa có phần cơm đặc, mềm và dẻo, mang hương vị béo. Dừa sáp khá hiếm và ăn ngon nhất là khi làm sinh tố. Không gì bằng thưởng thức một ly dừa sáp ngòn ngọt, béo béo, chắc chắn sẽ khiến bạn nhớ mãi không quên hương vị này.
7. Loi choi sả ớt
Nếu thắc mắc Trà Vinh có đặc sản gì? thì hãy thử qua Loi choi Sả ớt nhé! Loi choi thường sinh sống tại vùng đất bùn ven sông hoặc bãi bồi, đất mới nổi. Chúng thường có hình dáng thẳng và dài khoảng hơn 20cm, thân tròn, màu trắng. Sau khi loi choi được bắt lên sẽ đem đi phơi khô, nướng sơ qua lửa than để mang lại món ăn vừa giòn, vừa bùi và có mùi thơm phức hấp dẫn.
8. Chù ụ rang me
Mặc dù có cái tên khá lạ, nhưng loài sinh vật này có hình dáng khó giống cua và được đánh bắt tại biển Ba Động. Khác với vẻ ngoài xấu xí của mình, thì Chù ụ lại có hương vị thơm ngon khi được chế biến rang me. Những thớ thịt của loài sinh vật này vừa ngòn ngọt, vừa béo béo, kết hợp cùng chút nước sốt me chua chua tạo nên món ăn đậm vị, thu hút. Bạn có thể tìm thấy Chù Ụ tại nhiều quán ăn lớn, nhỏ hoặc nhà hàng biển tại khu vực Trà Vinh.
9. Mắm rươi
Mắm rươi là đặc sản Trà Vinh nổi tiếng với hương vị thơm ngon khác biệt. Rươi sau khi được đánh bắt sẽ được mang đi ủ từ 10-15 ngày và cho ra những chai nước mắm đậm vị, thơm ngon.
Sau hơn 3 tháng thì mắm có thể ăn được và bỏ vào chai để bảo quản. Bằng hương vị của mình thì mắm rươi chắc chắn sẽ chinh phục mọi du khách khi đến đây.
10. Cá khoai
Loại cá này thường đánh bắt tại bãi biển Ba Động, Trà Vinh. Với thiên nhiên trù phú và nguồn thức ăn dồi dào đã giúp những con cá Khoai có được kích thước lớn, thịt dày và dưỡng chất dồi dào. Khi cá mới được đánh bắt còn rất tươi, sẽ được mang đi sơ chế và mang lại những món ăn đơn giản nhưng không kém phần hấp dẫn.
Trong đó nổi bật chính là cá khoai nấu ngót hoặc cháo cá ngót, những món ăn đều mang lại hương vị tự nhiên, thanh ngọt và đậm đà của loại cá biển hấp dẫn này. Chắc chắn nếu ai đã từng nếm thử món này đều sẽ nhớ mãi hương vị đặc trưng mà nó mang lại.
Địa điểm du lịch
Khu du lịch sinh thái Huỳnh Kha là một điểm đến mới nổi gần đây, được biết đến nhờ không gian tích hợp giữa vui chơi giải trí, nhà hàng ẩm thực với resort nghỉ dưỡng. Không gian xanh trong lành cũng vô cùng thích hợp với những du khách muốn tận hưởng ngày nghỉ dưỡng cuối tuần bên không gian xanh. Đặc biệt đến với khu du lịch Trà Vinh này bạn còn được tham gia nhiều hoạt động vui chơi đặc sắc như: cờ tướng, thể dục thẩm mỹ, các hoạt động sức khỏe...
Farmstay sở hữu không gian sông nước bình yên, rộng rãi và có nhiều trải nghiệm thú vị ở ven biển, đặc biệt thích hợp cho những hôm thư giãn cuối tuần bên gia đình, bạn bè. Sau khi đến địa điểm du lịch Trà Vinh này bạn sẽ có cơ hội thưởng thức nhiều món ngon đặc sản từ biển khơi, sử dụng nguyên liệu tươi sạch như cá mú, hàu, sò huyết, cua... từ biển hoặc nuôi ngay trong farm. Một số hoạt động miễn phí tại đây: đi cano từ Cảng cá Láng Chim đến Farm, câu cá, tham quan vuông nuôi hải sản…
Cù lao nằm giữa dòng sông Hậu, là địa điểm chuyên canh tác cây ăn trái và cũng được ưu ái mệnh danh là “vương quốc trái cây” tại Trà Vinh. Du khách ghé thăm nơi đây sẽ có cơ hội thưởng thức trái cây miệt vườn giữa bầu không khí mát mẻ.
Cù lao Long Trị còn được biết đến với cái tên khác là cồn Bàng nhờ không gian xanh nhiều cây bàng bao quanh. Địa điểm du lịch Trà Vinh này nằm giữa dòng sông Cổ Chiên và mang hệ sinh thái nước lợ vô cùng đặc trưng, nơi chúng ta được tận hưởng khoảnh khắc ngồi thuyền lướt qua những chùm trái cây sai trĩu cành. Bên cạnh đó nơi đây còn có nhiều trò chơi lý thú khác như: chèo thuyền, đạp xe, câu cá…
Biển Ba Động Trà Vinh được đông đảo khách tham quan yêu thích nhờ vẻ đẹp hoang sơ cùng khung cảnh hàng phi lao xanh rì bao bọc. Cái tên Ba Động xuất phát từ việc mỗi khi thủy triều xuống thì bãi biển biển lại nổi lên 3 động cát lạ mắt.
Khu du lịch điện gió Trà Vinh nằm gần vùng biển Ba Động với đường bờ biển dài, thềm lục địa nông sâu khác nhau. Đặc biệt dự án điện gió Đông Hải 1 tại đây hiện đang là nhà máy thứ 5 của tỉnh. Sau khi được đưa vào vận hành chính thức dự kiến sẽ bổ dung khoảng 330 triệu kWh năng lượng xanh hằng năm vào hệ thống lưới điện quốc gia.
Một địa điểm du lịch Trà Vinh tiêu biểu cho hệ sinh thái rừng ngập mặn ven biển Nam Bộ rộng hơn 200ha, được nhiều du khách biết đến và yêu thích. Khu rừng được người dân địa phương trồng mới và bảo vệ cẩn thận do đước là chủng thực vật đặc hữu trên nền đất ngập mang, có giá trị kinh tế lẫn sinh cảnh cao. Rừng đước cũng được kỳ vọng là nơi bảo tồn, tái tạo các loài động vật hoang dã đặc trưng của vùng ngập mặn đang có nguy cơ ngày càng cạn kiệt.
Một địa điểm du lịch Trà Vinh đã được bộ Văn hóa Thông tin công nhận là di tích danh thắng cấp quốc gia năm 1994. Ao Bà Om được yêu thích nhờ sở hữu vẻ đẹp yên bình, trong xanh và được rừng cây hơn trăm năm tuổi bao bọc. Bên cạnh đó nơi đây còn là địa điểm diễu hành của người Khmer trong lễ hội Ok Om Bok nối tiếng.
Chùa Âng là ngôi chùa nổi tiếng của người Khmer, gắn với lịch sử khai phá phương Nam của cộng đồng dân tộc này. Từ xa nhìn lại chúng ta đã có thể chiêm ngưỡng được vẻ nguy nga, tráng lệ của nghệ thuật điêu khắc đỉnh từ cách đây khoảng gần 1000 năm. Bên trong chánh điện có tượng Phật Thích Ca vô cùng uy nghi.
Tại địa điểm du lịch Trà Vinh này bạn sẽ được chiêm ngưỡng một phong cách kiến trúc Angkor vô cùng đặc trưng của người Campuchia. Chùa Vàm Ray cũng là ngôi chùa Khmer lớn nhất của miền Tây, mang nét đặc sắc từ những họa tiết đại diện cho các vị thần ở mái vòm, tường và cột. Bên cạnh kiến trúc rực rỡ thì chùa còn nổi tiếng nhờ tượng Phật ngoài trời cao 54m lớn nhất Việt Nam, được xem là niềm tự hào của người dân địa phương.