Nghệ An

Nghệ An là một tỉnh thuộc vùng Bắc Trung Bộ có diện tích lớn nhất Việt Nam. Vùng đất này được biết đến là nơi sở hữu những danh lam thắng cảnh xinh đẹp, thơ mộng cùng nền văn hóa vô cùng phong phú, đặc sắc và mang đậm bản sắc dân tộc Việt Nam.

Bên cạnh đó, ẩm thực Nghệ An cũng là một trong những điều tạo nên sức hút mạnh mẽ với khách du lịch cả trong nước lẫn quốc tế. Dưới đây là một số nét văn hóa đặc sắc và nổi bật nhất của văn hóa Nghệ An mà bạn có thể tìm hiểu nhé.

 Vùng đất địa linh nhân kiệt

Đã từ lâu, xứ Nghệ đã được xem là nơi ghi dấu ấn đầu tiên của truyền thống đấu tranh cách mạng vô sản ở Việt Nam vô sản ở Việt Nam với cao trào Xô Viết Nghệ Tĩnh. Mảnh đất này cũng là quê hương của nhiều chí sĩ như Phan Bội Châu, Nguyễn Xuân Ôn, Phan Đình Phùng và các lãnh đạo Cộng sản như Hồ Chí Minh, Nguyễn Thị Minh Khai, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Nguyễn Duy Trinh.

Chính vì thế, văn hóa Nghệ An luôn được đánh giá là vô cùng phong phú và đặc sắc với những giá trị truyền thống tốt đẹp đặc trưng cho bản sắc dân tộc Việt. Hơn thế nữa, Nghệ An còn có truyền thống hiếu học, có nhiều dòng họ, nhiều làng học nổi tiếng và cũng là cái nôi sản sinh cho đất nước nhiều danh tướng, lương thần, nhiều nhà khoa học, nhà văn hóa mang tầm cỡ quốc gia. Có thể nhận thấy rằng, xứ Nghệ là vùng đất địa linh nhân kiệt, văn chương khoa bảng, từ truyền thống hiếu học đã sản sinh ra nhiều “anh tài phát tú” nức tiếng thiên hạ.

Văn hóa lễ hội

Đến với Nghệ An, du khách không chỉ có cơ hội được chiêm ngưỡng bãi biển Cửa Lò, bãi Lữ, đồi hoa Hướng Dương mà còn được tìm hiểu về văn hóa Nghệ An và trải nghiệm cuộc sống sinh hoạt của những người dân địa phương. Một trong những yếu tố góp phần đem lại sự đặc sắc và độc đáo cho văn hóa xứ Nghệ đó chính là lễ hội.

Lễ hội là một hình thức sinh hoạt văn hóa tinh thần, là bản sắc văn hóa độc đáo của dân tộc. Không biết từ bao giờ, lễ hội đã ra đời và gắn liền với con người trong mọi lĩnh vực từ lao động sản xuất, thờ cúng tổ tiên, tưởng nhớ những người đã có công với dân tộc và đất nước cho đến cầu cho mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt. Nghệ An là một xứ sở của các lễ hội truyền thống như lễ hội đền Cờn, lễ hội đền Quả  Sơn, lễ hội đền Vua Mai, lễ hội đền Cuông và lễ hội Chín Gian.

Đặt chân đến Nghệ An, du khách không chỉ được ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên xinh đẹp, yên bình, tham quan những di tích mang đậm dấu ấn lịch sử mà còn có cơ hội tìm hiểu về những nét văn hóa vô cùng độc đáo và phong phú. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu thêm về văn hóa Nghệ An nhé. 

Bánh gai dừa là sự kết hợp khéo léo giữa bột gạo nếp, đậu xanh và dừa tươi. Mùi thơm của lớp lá gai, vị ngọt bùi của dừa và đậu xanh sẽ khiến bạn tận hưởng trọn vẹn món ngon mộc mạc, dân dã của vùng đất này. Ưu điểm của bánh gai dừa là khả năng bảo quản lâu nên đây đích thị là món đặc sản Nghệ An làm quà mà bạn không nên bỏ qua. 

Để làm nên loại tương độc đáo này, người ta chọn lọc đậu nành loại ngon, ngô nếp, muối và nước sạch chia làm 3 tầng. Tầng trên cùng là đậu, tầng thứ hai là tương màu hổ phách, dưới cùng là khuôn vàng sậm. Tương Nam Đàn được làm rất cầu kỳ, công phu nên có vị thơm ngon đặc biệt, vô cùng hấp dẫn khi chấm cùng các món ăn khác. 

Cam xã Đoài là một trong số những thương hiệu hoa quả cao cấp của Nghệ An. Loại cam này nổi tiếng đến mức thường xuyên “cháy hàng”, nhiều khi không đủ để bán. Nguyên nhân chính bởi đặc điểm của giống cam này: vỏ rất mỏng, khi chín chuyển màu vàng tươi, múi cam mọng nước và có vị ngọt thanh rất đặc biệt. 

Cá thu nướng Cửa Lò rất nổi tiếng bởi công đoạn chuẩn bị nguyên liệu và nướng cầu kỳ. Từ việc người dân chọn những con cá còn tươi, mắt trắng, thịt da còn trắng và nặng tối thiểu 3kg rồi mới đem sơ chế và nướng. Ở Cửa Lò thậm chí còn có cả một làng chuyên nướng cá biển đặc sản, rất nhiều du khách đã đến đây thưởng thức và mua về làm quà. 

Nghe tên rất lạ nhưng Nhút Thanh Chương lại là món ăn rất độc đáo, có nguyên liệu gần gũi với chúng ta. Nhút Thanh Chương (mít muối) được làm từ những sợi mít xé nhỏ, trộn với muối rồi cho vào cối giã cho mềm. Sau đó thành phẩm được cho vào chum rồi ngâm trong nước muối loãng từ 5-6 ngày.  

Để làm ra một nồi cháo lươn Nghệ An “chuẩn vị” đòi hỏi rất nhiều công đoạn tỉ mỉ. Đầu tiên phải bắt được loại lươn đồng sạch, đem về sơ chế bằng muối, nghệ cho sạch sẽ và bớt mùi tanh. Sau đó khi nấu cháo thả một chút thịt lươn, chút hành tươi, tiêu lên trên rồi thưởng thức ngay khi còn nóng. Hương vị đó đảm bảo khiến du khách không thể nào quên. 

Bánh đa là món có ở khắp mọi nơi nhưng để ngon như ở Đô Lương, Nghệ An thì không phải nơi đâu cũng sánh được. Bánh ở đây được làm từ bột gạo, tiêu, tỏi và các gia vị khác. Nghe thì đơn giản nhưng cách làm bánh cũng lắm công đoạn.

Người dân sẽ phải dùng gạo có độ dẻo ít, không lẫn tạp chất rồi đem xay nhuyễn, trộn với vừng đen và một số gia vị cần thiết khác. Sau đó đem tráng bằng nồi hấp rồi đem phơi khô. Khi mua bánh đa Đô Lương khô về nhà, bạn có thể tự nướng và ăn trực tiếp hoặc ăn kèm với các món ăn khác.

Bánh mướt Diễn Châu có màu trắng, bề ngoài được cuộn tròn dài như chiếc xúc xích. Khi có khách mua người bán mới rắc chút hành phi thơm nức lên trên và chấm với một chén nước mắm vắt chanh với ớt tươi thái lát. Bánh mướt có hương vị nhẹ nhàng, không gây đầy bụng nên rất phù hợp để du khách thưởng thức mỗi khi có dịp đến đây. 

Món giò bê (giò me) có vị thơm ngọt, béo ngậy của thịt bê hòa với những gia vị đậm đà đảm bảo sẽ là “mồi nhậu” tuyệt hảo cho nhiều gia đình. Hiện nay trên thị trường giá giò bê Nghệ An dao động trong khoảng 220,000 - 330,000 vnđ/kg và trở thành đặc sản Nghệ An làm quà rất nổi tiếng. 

Chén bánh đúc sánh mịn được chan ngập trong nước canh hến nóng hổi, thêm vài lát rau sống thái nhỏ có thể khiến thực khách đắm chìm trong hương vị mộc mạc, chân chất của xứ Nghệ. 

Đây là địa điểm mà hầu hết du khách đều ghé thăm khi đến Nghệ An, nằm ở xã Kim Liên, huyện Nam Đàn, cách TP Vinh 13km, đi theo quốc lộ 46. Khu di tích gồm quê nội, quê ngoại Chủ tịch Hồ Chí Minh và khu mộ bà Hoàng Thị Loan, thân mẫu của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nơi đây lưu giữ các di tích, di vật gắn liền với quê hương, gia đình, thời niên thiếu của Chủ tịch Hồ Chí Minh. 

Đây là đền thờ gia tiên Chủ tịch Hồ Chí Minh, nằm ở lưng chừng núi Chung - mảnh đất địa linh nhân kiệt, niềm tự hào của người dân Kim Liên. Đền được xây dựng hài hòa trong tổng thể cảnh quan, kiến trúc không gian Khu Di tích Quốc gia đặc biệt Kim Liên.

Không chỉ là công trình có giá trị văn hóa, tâm linh, đền Chung Sơn còn là điểm nhấn trong hành trình về thăm quê Chủ tịch Hồ Chí Minh vì núi Chung là mảnh đất thiêng, năm 1991 đã được xếp hạng di tích lịch sử cấp quốc gia.

Nằm ở trung tâm TP Vinh, nơi này được xây dựng vào năm 2000, khánh thành ngày 19/5/2003. Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh được làm bằng đá granite Bình Định, cao 18 m, nặng 150 tấn, đặt giữa quảng trường mang tên Chủ tịch Hồ Chí Minh rộng 11ha. 

Cột mốc số 0 ở thị trấn Tân Kỳ, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An là điểm xuất phát của con đường Trường Sơn - đường mòn Hồ Chí Minh huyền thoại chi viện cho chiến trường miền Nam. Hiện cột mốc được sửa sang lại, khuôn viên có diện tích rộng 600 m2 với nhà truyền thống trưng bày các hiện vật của thời chiến tranh. 

Đền và mộ ông Hoàng Mười ở làng Xuân Am, xã Hưng Thịnh, huyện Hưng Nguyên, cách trung tâm TP Vinh khoảng 3km. Nơi đây thờ ông Hoàng Mười - Thái úy Vĩ Quốc Công, một danh tướng nhà Lê, người gốc Nghệ An. Cách đền gần 100 m về phía đông là phần mộ Đức ông, đây chính là điểm đặc biệt riêng mà chỉ đền thờ Đức ông Hoàng Mười tại Nghệ An mới có.

Theo ghi chép, đền được xây dựng vào năm 1634, từ thời hậu Lê. Trải qua lịch sử, đền bị phá huỷ. Năm 1995 đền được xây dựng lại, giờ trở thành trung tâm văn hóa tín ngưỡng, tâm linh nổi tiếng của tỉnh Nghệ An.

Những điểm du lịch tâm linh khác của Nghệ An là đền Quả Sơn, đền Bạch Mã, đền Chín Gian, đền Cuông, đền và miếu mộ vua Mai Hắc Đế, chùa Cổ Am, chùa Đại Tuệ.

Nằm ở xã Thanh An, huyện Thanh Chương, cách TP Vinh 60km và đường Hồ Chí Minh 200m là đảo chè Thanh Chương. Đây là điểm check-in nổi tiếng, thu hút nhiều du khách ghé thăm.

Đảo rộng khoảng 80 ha với hàng chục "ốc đảo" nhỏ nằm san sát, soi bóng xuống lòng hồ. Nơi đây còn được ví như "Hạ Long trên cạn". Du khách ghé thăm đảo không cần mua vé vào cửa, nhưng cần mua vé đi xuồng máy (15.000 đồng một lượt). Trên các đảo có quán nước, du khách có thể ăn các món ăn vặt địa phương và uống nước mía giá 15.000 đồng một cốc.

Cách TP Vinh khoảng 130km về phía tây là vườn quốc gia Pù Mát. Du khách đến đây theo ba tuyến đường: quốc lộ 7, 15 hoặc đường Hồ Chí Minh. Nằm trong khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận năm 2007, đây là khu bảo tồn tự nhiên có hệ động thực vật phong phú. Du khách có thể đắm mình trong không gian của thiên nhiên hoang sơ, bơi thuyền trên sông, thăm đập Phà Lai, thác Khe Kẽm, thưởng thức ẩm thực địa phương như cá mát sông Giăng, cơm lam... 

Diện tích gần 10 ha, khu sinh thái Phà Lài nằm trên dòng sông Giăng, cách TP Vinh khoảng 120 km. Đến Phà Lài, bạn hãy chèo kayak xuôi sông Giăng, hay vãn cảnh trên xuồng máy, trượt zipline nối hai bờ sông,. Về ẩm thực, đừng quên ăn những món ăn đặc sắc của dân tộc Thái, gắn liền với câu nói "Cơm Mường Quạ, Cá Sông Giăng" nổi tiếng.

Nếu tới đập Phà Lài ban ngày trời nắng thì đây có lẽ là một điểm "sống ảo" độc đáo đáng để bạn bỏ thêm thời gian dừng chân. Tuy nhiên, cảnh hoàng hôn ở đây cũng không nên bỏ qua.

Cách TP Vinh 16km về phía đông là biển Cửa Lò. Nơi đây được đánh giá là có không gian lí tưởng cho những hoạt động như bơi lội, đánh bóng chuyền, chơi golf, chèo thuyền thúng đi câu mực đêm. Có nhiều khu nghỉ dưỡng cao cấp quanh khu vực này cũng như điểm chụp ảnh đẹp. Một trong số đó là bể bơi vô cực ở khách sạn Summer, bãi đá đảo Lan Châu... Du khách không nên bở lỡ đặn sản biển tại các nhà hàng hải sản trên con đường ven biển Bình Minh, ăn món mực nhảy nổi tiếng. 

Cách TP Vinh 80km về phía bắc, biển Quỳnh thuộc huyện Quỳnh Lưu và thị xã Hoãng Mai. Biển Quỳnh thực chất không phải là tên gọi của một bãi biển mà chỉ chung 7 bãi biển kế nhau: Quỳnh Phương, Quỳnh Liên, Quỳnh Bảng, Quỳnh Lương, Quỳnh Minh, Quỳnh Nghĩa và Tiến Thủy.

Đi từ Hà Nội, bạn sẽ đến bãi biển đầu tiên là Quỳnh Phương. Bãi tắm này nổi tiếng đồ ăn ngon, tươi và giá cả phải chăng. Còn nếu là người duy tâm, đến đây bạn có thể lễ ở Đền Cờn - một trong bốn đền linh thiêng nhất Nghệ An: "Nhất Cờn, nhì Quả, Bạch Mã, Chiêu Trưng". Thời gian thích hợp nhất để đi là từ tháng 5 đến tháng 8.

Ngoài tắm biển Quỳnh, du khách ưa khám phá có thể ghé thăm hang Mắt Rồng và chiêm ngưỡng vẻ đẹp của thạch đá, hệ thống hang động đồ sộ thiên nhiên ban tặng cho vùng đất nắng gió này.