Khánh Hòa

Kể từ mùa xuân năm Quý Tỵ (1653), những thế hệ người Việt đầu tiên đến sinh sống trên vùng đất này đã nhanh chóng hòa nhập với các nhóm người có nguồn gốc bản địa một cách hòa bình, thân ái. Trong cuộc đấu tranh với thiên nhiên và xã hội, các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa hôm nay đã cùng chung lưng đấu cật, giúp đỡ lẫn nhau để xây dựng nên một miền quê ngày càng giàu đẹp.

Do những đặc điểm về địa lý tự nhiên và nhân văn, Khánh Hòa hội tụ đầy đủ các yếu tố văn hóa núi rừng, văn hóa đồng bằng và văn hóa biển - đảo dưới các dạng văn hóa vật thể (Tangible) và phi vật thể (Intangible) thật tiêu biểu và đặc sắc. Ở miền núi, chúng ta đã biết đến những bộ patau (đàn đá) Khánh Sơn nổi tiếng tìm được tại di chỉ Dốc Gạo, nơi được xác định là “công xưởng chế tác đàn đá thời tiền sử khổng lồ nhất ở Việt Nam”. Đây cũng là xứ sở của những Akhàt ter (thể loại kể chuyện bằng văn xuôi) và những Akhàt jucar (kể chuyện bằng lời hát) được gọi chung là những trường ca Raglai nổi tiếng.

Qua nhiều thế kỷ cộng cư và hòa cư, người Việt đã giao lưu, tiếp nhận và tiếp biến những tinh hoa văn hóa truyền thống của các dân tộc anh em để từ đó tạo nên một bản sắc văn hóa của chính mình, làm giàu thêm kho tàng di sản văn hóa dân tộc. Chính vì vậy, khi tìm hiểu về những đặc trưng văn hóa truyền thống ở Khánh Hòa hôm nay ta sẽ nhận thấy có sự ảnh hưởng và đan xen những sắc thái văn hóa giữa người Việt với người Chăm, người Raglai và với cả người Hoa, mà trong đó văn hóa của người Việt là chủ thể.

Do điều kiện và môi trường sống, cùng với các hình thức kinh tế, ngành nghề truyền thống lâu đời chi phối nên người Việt ở đồng bằng Khánh Hòa có cả một nền văn hóa đình làng, trong tổng thể của truyền thống văn hóa làng xã Việt Nam. Hệ văn hóa đình làng, chùa chiền, miếu mạo… dưới sắc thái văn hóa truyền thống của những người nông dân cần cù, chăm chỉ được biểu hiện qua các lễ hội Am Chúa, lễ hội Tháp Bà, lễ hội cúng đình, cúng tổ nghề,… qua nhiều thế kỷ vẫn tồn tại và ngày càng được tôn vinh trong chiến lược giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc của Đảng và Nhà nước. Đồng thời, những cư dân sống bằng nghề biển không chỉ bảo lưu và gìn giữ được những truyền thống văn hóa biển - đảo với các lễ hội cúng đình - lăng, tín ngưỡng thờ cúng cá voi (Ông) cùng những điệu hò Bá Trạo… được kết hợp một cách hài hòa trong tín ngưỡng thờ Ponagar - Thiên Y A Na mà còn có một nền văn hóa yến sào thật đặc sắc… Tất cả những yếu tố trên đã góp phần tạo cho Khánh Hòa có những đặc trưng văn hóa thật tiêu biểu và độc đáo. Bởi vậy, dưới góc độ văn hóa học, Khánh Hòa thật sự là một tiểu vùng văn hóa được biết đến với tên gọi là xứ Trầm hương song vẫn là một bộ phận của văn hóa Việt Nam. Đó chính là cốt lõi căn bản của sự “thống nhất trong đa dạng” của văn hóa truyền thống Việt Nam.

Như vậy, lịch sử 370 năm xây dựng và phát triển vùng đất Khánh Hòa là một quá trình đấu tranh bền bỉ, gian khổ, đoàn kết, sáng tạo, anh dũng kiên cường của biết bao thế hệ cha anh. Đó chính là những truyền thống lịch sử, văn hóa và nhân văn vô cùng quý báu mà các thế hệ tiền nhân đã để lại cho con cháu hôm nay và mai sau, trong đó truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ người trồng cây” được nâng lên thành đạo lý cao quý của dân tộc. Những truyền thống cao quý đó đã, đang và sẽ góp phần làm phong phú và tô đậm thêm truyền thống lịch sử, bản sắc văn hóa dân tộc cho đất nước, con người của xứ sở Trầm hương mến yêu.

Bước vào thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Đảng bộ và nhân dân Khánh Hòa đang nỗ lực đẩy nhanh tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, khai thác mọi tiềm năng và thế mạnh, tăng cường hợp tác và thu hút được nhiều nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước. Trong bối cảnh hội nhập khu vực và quốc tế, chúng ta vừa phải tăng cường mở rộng hợp tác giao lưu với nước ngoài, vừa phải giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa, lịch sử truyền thống của các dân tộc tỉnh Khánh Hòa, tất cả vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Bánh tráng xoài là món ăn đặc sản Nha Trang Khánh Hòa mà ai cũng thích, cũng mê. Lớp bánh mỏng được đun từ cốt xoài dẻo thơm, ngọt thanh, đậm hương vị của xoài chín. Đây cũng là món ăn được rất nhiều du khách lựa chọn mua về làm quà cho bạn bè, người thân.

Nem nướng được coi là đặc sản trứ danh của vùng đất Khánh Hòa. Nem được làm từ thịt nạc giã nhuyễn, thêm gia vị và mỡ hành, nướng trên bếp than hồng. Bạn chỉ cần dùng bánh tráng mỏng, cuộn nem, thêm 1 chút rau sống như xà lách, rau thơm, chuối xanh… 

Bún sứa là một trong các món đặc sản Khánh Hòa không thể bỏ lỡ khi du lịch nơi đây. Thịt sứa dày mình, màu trắng trong, giòn sần sật, ăn rất “đã”. Chỉ cần cho sứa vào tô bún, thêm chả cá, rau thơm rồi chan nước dùng ngọt thanh là bạn đã có bữa sáng ngon đúng điệu.

Nhắc đến những món ăn đặc sản của Khánh Hòa, không thể không nhắc đến cơm gà Nha Trang. Đây là món ăn bình dân nhưng tin chắc, chỉ cần thử một lần, bạn sẽ phải nhớ mãi. Đĩa cơm vàng óng, hạt cơm tơi nhưng vẫn đảm bảo độ mềm dẻo. Thịt gà ngọt, ăn kèm cùng dưa chuột, rau thơm rất tròn vị.

Chả cá là món ăn rất phổ biến ở Khánh Hòa – Nha Trang. Chả được làm từ các loại cá mối, cá thởn, cá thu, cá chuồn… tươi ngon. Chả cá Nha Trang khi chiên thì vàng thơm, khi hấp thì ngọt bùi, dẻo dai, vị cá ngọt mà không hề bị tanh.

Là vùng biển, Nha Trang nổi tiếng với nhiều loại ốc. Không chỉ đa dạng về chủng loại, ốc Nha Trang cũng có rất nhiều cách chế biến. Du lịch thành phố biển xinh đẹp này, các quán ốc ngon – bổ - rẻ luôn được du khách “săn lùng” với giá thành chỉ từ 50.000 – 150.000 VNĐ/món.

Cùng với cơm gà thì cơm tấm cũng được coi là món ăn đặc sản Khánh Hòa Nha Trang nhất định phải thử. Đĩa cơm dẻo thơm, nóng hổi, ăn cùng sườn nướng được tẩm ướp đậm đà, nướng cháy cạnh cực “đã”. Ngoài ra, bạn cũng có thể thưởng thức kèm dưa chua rất đưa vị, ngon mà không hề bị ngán.

Dọc quốc lộ 1A địa phận thị trấn Diên Khánh có một món ăn đặc biệt là bánh ướt. Món ăn này cực kỳ nổi tiếng, đến mức có cả một con phố chỉ bán một mặt hàng duy nhất là bánh ướt. Bánh được làm từ bột tẻ, tráng thật mỏng sao cho không bị rách. Khi bánh chín, phết thêm chút mỡ hành, tép khô, tôm xay, đậu xanh giã nhỏ rồi cuộn lại ăn kèm với chả lụa.

Đến Khánh Hòa mà không ăn bánh xèo Nha Trang thì quả thực là một thiếu sót lớn. Món ngon đặc sản Khánh Hòa này được làm bằng gạo, nhân trong có tôm, giá đỗ, mực tươi, hành, thịt… Bánh xèo Nha Trang béo ngậy, bùi thơm ăn kèm các loại rau sống như: cải xanh, diếp cá, rau mùi, rau đắng… Khi chấm cùng thứ nước chấm chua ngọt, hương vị được hòa quyện càng ăn càng ghiền. 

Đây là một trong những quần thể kiến trúc thuộc nền văn hóa Chăm Pa còn sót lại, có quy mô lớn thuộc vào hàng bậc nhất miền Trung. Tổng thể kiến trúc gồm có tổng cộng 3 tầng, từ dưới lên trên. Khách du lịch Nha Trang ghé thăm tháp Bà Ponagar còn được thưởng thức những vũ điệu tuyệt đẹp do đội múa dân tộc Chăm biểu diễn.

Kinh nghiệm du lịch Khánh Hòa mách bạn nên đến tháp vào khoảng cuối tháng 3 Âm lịch để cùng tham gia lễ hội tháp Bà (từ 21 đến 23/3 lịch Âm). Đây là thời điểm chúng ta có thể tìm hiểu về Ponagar cũng như hòa mình vào các hoạt động văn hóa của người dân địa phương. Tại đây du khách có thể thấy được sự ảnh hưởng lớn mạnh của Hindu giáo đến người Chăm và sau này là người Việt.

Hay còn được biết đến với cái tên khác là Nhà Thờ Núi, nằm trên một ngọn đồi nhỏ cạnh Ngã Sáu. Nhà thờ có mái vòm rộng, với những ô cửa hình hoa hồng theo phong cách kiến trúc Gothic nổi bật giữa lòng thành phố. Điểm cao nhất nhà thờ chính là nơi đặt thánh giá trên đỉnh tháp chuông. Bên trong nhà thờ có không gian khá rộng rãi, thoáng đạt và được phân thành cung thánh và khu phía sau cung thánh rất thanh tịnh, trang nghiêm.

Hòn Chồng – Hòn Vợ sở hữu khung cảnh thiên nhiên độc đáo khiến du khách không khỏi trầm trồ trước những biến hóa đa dạng của tự nhiên. Hòn Chồng là quần thể khối đá lớn có đủ loại hình thù, xếp chồng lên nhau chạy từ bờ cao xuống dưới biển. Một nhóm đá khác nhỏ hơn ở dưới chân đồi phía Đông thì là Hòn Vợ. Điểm đặc biệt nhất ở địa điểm du lịch Nha Trang này chính là tại đây bạn có thể ngắm nhìn khung cảnh cả thành phố tuyệt đẹp trước mắt, với bầu trời mặt nước xanh trong cùng không gian trong lành.

Hòn Tre là hòn đảo lớn nhất vịnh Nha Trang, sở hữu những bãi biển tuyệt đẹp, thảm thực vật còn khá nguyên sơ cùng nhiều điểm tham quan đặc sắc như: Vinpearl Land, Bãi Trũ, Đầm Bấy, khu du lịch Con Sẻ Tre… Địa điểm du lịch Khánh Hòa này được mệnh danh là viên ngọc xanh của Nha Trang, tựa như tấm chắn ngoài khơi khiến vịnh Nha Trang trở nên kín gió và êm sóng.

Vinpearl Land Nha Trang là một khu du lịch nhân tạo nằm trên đảo Hòn Tre. Thiên đường vui chơi rộng hơn 20.000m2 theo tiêu chuẩn quốc tế này mỗi năm thu hút đến hơn triệu du khách trong và ngoài nước đến tham quan, khám phá.  Tại đây bạn có thể trải nghiệm đầy đủ các dịch vụ về nghỉ dưỡng, vui chơi giải trí, khám phá ẩm thực, mua sắm… Theo kinh nghiệm du lịch Nha Trang chúng ta có thể đến Vinpearl Land bằng đường cáp treo để tiết kiệm thời gian, mà còn được ngắm cảnh thành phố biển từ trên cao nữa.

Viện Hải Dương Học là cơ sở nghiên cứu khoa học ra đời sớm nhất tại Việt Nam, nơi chuyên nghiên cứu tập tính, lối sống của sinh vật biển. Bảo tàng sinh vật biển và Bảo tàng hải dương học là 2 nơi mang đến cho du khách nhiều trải nghiệm bất ngờ và thú vị, nơi trưng bày hơn 20.000 mẫu vật của 4.000 loài sinh vật biển khác nhau.

Đảo Hòn Mun là điểm tham quan vô cùng nổi tiếng ở Nha Trang và có khí hậu ôn  hòa nên du khách có thể ghé thăm vào bất cứ lúc nào trong năm. Tên gọi Hòn Mun bắt nguồn từ việc ở phía Đông Nam đảo có nhiều mỏm núi đá vôi nhô cao tạo nên những vách dựng hiểm trở. Các hang động cũng đen tuyền như là gỗ mun, hiếm thấy ở đâu có được và được mệnh danh là hòn đảo thơ mộng nhất Nha Trang.

Suối khoáng nóng là loại hình chăm sóc sức khỏe độc đáo với dịch vụ đa dạng, phong phú. Du khách đến suối khoáng Tháp Bà sẽ có cảm giác thư giãn giữa những rặng cây xanh, hồ tạo cảnh, hồ bơi, công viên. Nước khoáng nóng cũng như bùn khoáng Silic đã được công nhận có tác dụng tốt với sức khỏe, thư giãn, kích thích sự hoạt động của hệ thần kinh ngoại biên và tốt cho làn da.

  Đảo Robinson nằm gần làng chài Bích Đầm, là địa điểm du lịch Khánh Hòa thu hút du khách bởi sự quyến rũ của biển xanh, cát trắng, nắng vàng khiến chúng ta cứ ngỡ như đang lạc bước trên thiên đường. Trước mặt hoang đảo này là biển, sau lưng có rừng thông, hai bên là vách đá và núi tách biệt khỏi thế giới bên ngoài. Biển xanh, cát trắng mịn, du khách ghé thăm sẽ được tha hồ ngụp lặn dưới làn nước trong xanh và thưởng thức một cốc nước dừa mát lạnh.

Đảo Yến thuộc vịnh Nha Trang và sở hữu một điểm đến vô cùng nổi tiếng chính là bãi tắm đôi với khung cảnh tuyệt vời tựa thiên đường. Tại đây du khách có thể men theo các bậc thang để lên đỉnh núi Du Hạ và phóng tầm mắt ra chiêm ngưỡng cảnh sắc xung quanh. Biển ở Đảo Yến yên ả, nước trong màu ngọc bích, bạn có thể ngắm nhìn những loài san hô và cả những giống cá đủ màu sắc.