Stap 1: rapporterings - en kladdocument

Doelstelling van dit document: 

• het dient om de leerkracht tijdens en tussen de lessen een snel zicht te geven op de stand van zaken. Hou het dus ordelijk en werk het steeds bij volgens de deadlines. (zie onderstaand stappenplan)

• het dient als ‘net’ versie van je schriftelijke verslag van het groepswerk. 

• voor dit groepswerk moet niets afgedrukt worden, dus ook je rapporteringsdocument niet. 

Hoe maak je dit aan? 

• Vraag aan de leerkracht jullie groepsletter. 

• Geef je document de juiste naam: “klas groepsletter” bv “5 EcWi/MtWi d” of “5 WeWia c”

• Deel dit document om te bewerken met de leerkracht (stefaan.waegemans@dbz.be) en met je groepsgenoten.

• Open onderstaande link en kopieer de volledige inhoud van dit document naar je eigen document. sjabloon rapportagedocument

• De verslaggever van dienst vult telkens dit rapporteringsdocument aan. 

Stap 2: thema kiezen en oriënteren op het thema

Er zijn acht grote thema's. Je kan eerst brainstormen over een thema of over een subthema. In de volgende stappen kan je dit thema nog uitdiepen of verbinden met een ander thema. 

Rapportering: 

Schrijf in je rapporteringsdocument je thema.

Thema's

1. Uit liefde geboren?

• kinderwens in onze en andere culturen 

• (on)vruchtbaarheid en zwangerschap: donoren, vruchtbaarheidsbehandelingen en in-vitro fertilisatie, adoptie 

• genetische manipulatie als medicijn en als gevaar. 

• abortus / vondelingenschuif / adoptie

• de problematiek van tienerzwangerschap en -ouderschap 

• BOM (bewust ongehuwde moeder) 

• loyaliteit tussen ouders en kinderen en de verschillende opvoedingsstijlen en hun implicaties 

• opgroeien in een kindertehuis, een pleeg- of adoptiegezin 

• de kwetsbaarheid van kinderen, kindermishandeling, 

• verwaarlozing en incest 

2. Sociale ongelijkheid!

• • • • 3de wereld

      • 4de wereld

• • De ongelijke verdeling van de rijkdom in de wereld

  • Sociale (on)rechtvaardigheid

  • Recht op bezit en rijkdom

  • Gevaren van ongelijkheid

  • Historische schulden

  • (On)eerlijke wereldhandel 

  • Zijn belastingen rechtvaardig?

  • Moet in de samenleving iedereen gelijk zijn?

  • Moet de overheid meer werk maken om het aantal armen te verminderen?

  • Moeten we mensen steunen om ze uit de armoede te krijgen?

  • Moeten wij helpen om moderne slavenarbeid tegen te gaan?

  • Zouden de rijken moeten geven aan de armen?

  • Zouden rijken meer bewust moeten zijn over armoede?

  • Is het een goed idee om winkels zoals primark strenger te controleren?

  • Hoe ga je om met sociale ongelijkheid, hoe belangrijk is het omdat onderwerp bespreekbaar te maken?

  • Zou België moeten stoppen met wapens te verkopen aan Saoudi-Arabië die gebruikt worden in de oorlog in Jemen? 

  • Moet er meer moeite gedaan worden voor armen?

3. Vluchtelingen en migratie

• • Hoe multicultureel kan een samenleving zijn? 

• • vluchtelingen: vanuit oorlog / vervolging / economische en ecologische druk

  • ellende in de vluchtelingenkampen, de lijdensweg van bootvluchtelingen, transmigranten, mensensmokkel,

  • mensenhandel (o.a. voor slavernij, prostitutie), 

  • ondoorzichtige asielprocedures

  • schaffen wir das? 

  • Is het ethisch verantwoord om vluchtelingen buiten het land te houden?

  • Mag iemand zomaar in ons land komen wonen?

  • Zou elk land eenzelfde percentage vluchtelingen moeten binnenlaten?

  • Is het rechtvaardig dat vluchtelingen geen plek krijgen in ons land?

  • Is het rechtvaardig om zoveel vluchtelingen het land uit te sturen?

  • Is het een goed idee om nog meer vluchtelingen op te vangen

  • Moeten migranten automatisch binnengelaten worden in ons land zonder enige controle?

  • Wat is een goede manier om met vluchtelingen om te gaan en ze op te nemen in je leefwereld? 

  • Moeten we vluchtelingen nog beter integreren in onze samenleving?

• • Heeft onze maatschappij genoeg kennis over andere culturen?

  • Is het verantwoord om racisten op te sluiten in de gevangenis?

4. (Jeugd)criminaliteit

• • Jeugdsanctierecht of jeugdbeschermingsrecht? 

  • Problematische opvoedingssituaties 

  • Jeugdproblemen / jeugdcriminaliteit 

  • Daders of slachtoffers? Schuld en verantwoordelijkheid? 

  • Op welke manier moeten we pestgedrag aanpakken, hoe kunnen we pesters het pesten afleren en helpen?

  • Zou de doodstraf weer ingevoerd moeten worden?

  • Is het ethisch verantwoord om te spieken tijdens een toets?

  • Hoe ga je om met vrienden die op het verkeerde pad gaan? 

  • Wie straf je als een kind die een moeilijke jeugd heeft gehad een misdrijf begaat ? Of hoe help je die dan ?

  • Zouden er even grote straffen moeten zijn voor jeugd als voor volwassenen? (Jeugdcriminaliteit)

  • Wat is een goede manier om om te gaan met jeugdcriminaliteit?

  • Is het verantwoord om jeugdcriminelen op te sluiten bij andere criminelen.

  • Moeten jongeren minder hard gestraft worden voor criminele daden dan volwassenen?

  • Zouden ze mensen jonger dan 18 jaar harder mogen bestraffen?

  • Hoe ga je om met iemand met een mentale ziekte en die een misdaad begaan ?

  • Wat doe je met mensen die dwangneuroses hebben en fouten maken?

  • Als keuzes afhangen van wat je vroeger hebt meegemaakt en hoe je opgevoed bent, is het dan juist om iemand te straffen voor iets dat ze fout deden?

  • Mag je mensen beoordelen op basis van hun acties in het verleden?

  • Is het rechtvaardig om mensen die 10 jaar geleden een overval gepleegd hebben, maar nu totaal veranderd zijn nog te straffen?

  • Is het menswaardig om ‘grote’ misdadigers op te sluiten zonder enige comfort?

  • Hoe omgaan met extremisme?

  • Hoe gaan we op een menselijke manier de strijd tegen radicalisme aan?

  • Hebben we het recht, als slachtoffer, om terroristen harder aan te pakken?

  • Moeten terroristen dood?

  • Is de doodstraf ethisch verantwoord?

  • Is het verantwoord om criminelen levenslange celstraf te geven?

  • Wanneer wordt een criminele activiteit acceptabel?

  • Wat is een goede manier om om te gaan met een vriend die bezig is met criminaliteit?

  • Mag je zelf iemand vermoorden om te voorkomen dat vijf andere mensen zouden sterven en zou je hiervoor gestraft moeten worden?

  • corruptie

  • Moet er meer gecontroleerd worden op corruptie in overheden?

  • Welke straf verdienen seriemoordenaars, moeten ze vermoord worden of is dat een te gemakkelijke straf?

5. Levenseinde

• Therapeutische hardnekkigheid

• Palliatieve zorg

• Euthanasie

• Hulp bij zelfdoding

• Wilsverklaring

• Wilsbekwaamheid

• Weigering van behandeling

• Een waardig levenseinde voor jongeren

• Hebben mensen met levenslange gevangenisstraf ook recht op euthanasie?

• Is het ethisch verantwoord om gestorven familieleden te klonen?

6. Omgaan met lichamelijke en psychische beperking

• mentale en/of fysieke handicap, 

• CVS, terminale ziekte

• gedragsstoornissen, leerstoornissen, 

• depressiviteit, burn-out ... 

• aftakeling door ouderdom (fysieke beperkingen, dementie, ...), 

• zeer lage scholingsgraad

• Hoe ga je om met mensen die geen respect hebben voor gehandicapten?

• medelijden of respect? 

• Is het verantwoord om kinderen met een mentale beperking of een gedragsstoornis naar een school te laten gaan bij kinderen zonder beperkingen?

7. Verslavingsproblematiek 

• Welke soorten verslavingen

• Schuld en verantwoordelijkheid 

• de (on)mogelijkheid om af te kicken, 

• de harde wereld van de drugstrafiek, 

• het dilemma tussen verbod en gedoogbeleid, tussen war on drugs en damage control 

• Is het een goed idee om roken overal en altijd te verbieden? 

• Is het een goed idee om op 16 jaar alcohol aan te bieden?

• Is het een goed idee om drugs legaal te maken?

• Moet er strenger gecontroleerd worden op alcohol onder de 16?

• Moeten softdrugs legaal gemaakt worden in België of Europa?

8. Milieu en dierenrechten

• De klimaatproblematiek en de milieuvervuiling (te onderscheiden!), de te grote ecologische voetafdruk van heel wat westerlingen, massale sterfte van dieren en verdwijnen van de biodiversiteit door toedoen van de mens, ...

• Dierenproblemen: verwaarlozen of dumpen van huisdieren, dierenmishandeling, smokkel van wilde dieren, 

• Kansen en problemen van industriële landbouw

• Is het ethisch oke om menselijke lichaamsdelen te groeien op dieren ( bv. Oren op muizen,...) ?

• Is het verantwoord van organismen te klonen?

• Is het ethisch verantwoord om vlees te eten?

• Is het ethisch verantwoord van producten te gebruiken die getest zijn op dieren?

• Is het verantwoord om bossen te kappen?

• Is het een goed idee om slachterijen strenger te controleren 

• Is het rechtvaardig om dieren zo te behandelen voor eten zoals foie gras?

Stap 3: Formuleren van de onderzoeksvraag (= ethisch dilemma)

Formuleer een ethisch dilemma. Dit is de centrale onderzoeksvraag van jullie verdere groepswerk.

Jullie onderzoeksvraag bestaat uit twee delen, een zelfgekozen en een opgelegd deel. 

Het opgelegde deel klinkt als volgt: Welke visies en argumenten worden in de Rooms-Katholieke Kerk gehanteerd en welke visies en argumenten hanteren andere levensbeschouwingen? 

Hoe moet je een ethisch dilemma formuleren? 

• De vraag moet correct en nauwkeurig zijn.

• De vraag moet begrijpelijk zijn voor iedereen.

• De vraag moet zoeken naar een oordeel. Voor een ethisch oordeel begin je je vraag met 

  • “Is het een goed idee om … Is het rechtvaardig om … Is het verantwoord om … Is het menswaardig om ...”

  • Wat is een goede / rechtvaardige / verantwoorde / menswaardige manier om …

  • Mag of moet iemand / mag of moet de maatschappij …

Rapportering: 

Formuleer 1 ethisch dilemma. 

Stap 4: Formuleren van deelvragen

Pas het schema van het ethisch dilemma toe. Probeer zoveel mogelijk vragen te stellen vanuit de verschillende onderdelen van het schema. Terwijl je vragen vindt kan je je oorspronkelijk ethisch dilemma nog aanpassen. 

Jullie krijgen op het formuleren van het ethisch dilemma en het formuleren van de deelvragen een tussentijds punt. Groepen met minder dan 3/5 gaan opnieuw aan de slag. 

Stap 5: verwerven van informatie

Verzamel belangrijke info, relevante visies en hun argumentatie op basis van je deelvragen. Je doet dit via een online literatuuronderzoek. Als je dat wil mag je dat aanvullen met interviews of een enquête. Bespreek dan wel met de leerkracht de meerwaarde van deze methode voor jullie onderzoeksvraag. 

Wees kritisch voor je bronnen en zorg dat je correct verwijst naar je bronnen. Bekijk via onderstaande link tips over het verzamelen, beoordelen en vermelden van bronnen. Elke bron die je uiteindelijk in je samenvatting gebruikt moet je vermelden in een correcte alfabetische bronnenlijst. Je kan ze voorlopig opslaan in je kladdocument. Link naar tips voor verzamelen, beoordelen en vermelden van bronnen

ZEKER UITGEBREID NAKIJKEN: verzameling interessante artikels en websites

Je krijgt 5 bonuspunten als je de leerkracht kan attent maken op één of meerdere bronnen die de moeite waard zijn om toe te voegen aan de verzameling beste bronnen.

Heb extra aandacht voor bronnen uit levensbeschouwelijke invalshoek en hun argumentatie.

Rapporteringsdocument:

Noteer in je logboek de 3 beste bronnen die je voor je werk zal gebruiken en geef ze een beoordeling: Geef een correcte bronvermelding van je drie beste bronnen en geef elke bron een cijfer op 10 voor elk van de aangegeven criteria. Niet al je bronnen moeten op alle criteria goed scoren. 

Stap 6: Inhoudstafel en bronnenlijst

Rapporteringsdocument:

Stel dat je een heel uitgebreid onderzoeksrapport moest schrijven, wat zou dan je inhoudstafel zijn? Wat zou je bronnenlijst zijn? 

Let daarbij op volgende tips:

• Welke factoren spelen mee in ons ethisch dilemma?

• Welke relevante visies willen we aan bod laten komen?

• Wat is de argumentatie van deze visies? 

• Hoe kunnen we deze visies en hun argumentatie respectvol en toch kritisch benaderen?

• Hoe kunnen we deze visies en hun argumentatie duidelijk weergeven en toch oog hebben voor nuancering?

• Welk genuanceerd antwoord formuleren we op onze onderzoeksvraag?

• Hebben we kritische bedenkingen bij ons eigen antwoord?

• De bovenstaande tips geven geen volgorde voor je inhoudstafel. Ze geven inhoudelijke aandachtspunten, geen tekststructuur.

Stap 7: Groepsdebat en presentatie in de klas over jullie ethisch dilemma.

• Maak een stellingenspel: verzin een basisstelling en alle mogelijke bijhorende vragen die je kan stellen. Dit stellingenspel zullen jullie uitvoeren in de klas gedurende tien minuten. 

• Na het stellingenspel geven jullie een presentatie van tien minuten met de belangrijkste inhoudelijke punten van jullie onderzoekswerk. 

Rapporteringsdocument: 

• Schrijf de stellingen en bijvragen uit in jullie rapporteringsdocument.

• Zet een link naar je presentatie in je rapporteringsdocument