Đạo Phật ra đời cách hơn 26 thế kỷ tại đất nước Ấn Độ, được sáng lập bởi người Thầy là Đức Phật Thích Ca Mâu Ni. Chúng đệ tử của Đức Phật phải kể đầy đủ là bốn giới, gồm: Tỳ kheo, Tỳ kheo Ni, Cư sĩ nam và Cư sĩ nữ. Từ đó có thể nói rằng, các em thanh thiếu đồng niên Gia Đình Phật Tử cũng là một trong những đệ tử chính thức của Ngài khi đã được quy y Tam bảo.
Vai trò của tổ chức Gia Đình Phật Tử đóng một vai trò quan trọng nhất định đối với sự thịnh suy của Phật giáo nói chung và Tăng đoàn nói riêng. Liên hệ đến tình hình Phật giáo tại Ấn Độ, chính nơi đây đã sản sinh ra đạo Phật, một tôn giáo đem đến cơn mưa tươi mát dập tắt đi sự phân biệt giai cấp, bóc lột từng lớp, đời sống bất hạnh của những con người “nước mắt cùng mặn, máu cùng đỏ” nhưng lại bị khinh rẻ khi thuộc tầng lớp hạ tiện. Chính sự bình đẳng của Đức Phật đã mang đến nhiều hạnh phúc cho nhân loại, bất kể nam hay nữ, sang hay hèn, thuộc sắc tộc hay địa vị nào trong xã hội “Mỗi người sinh ra không mang sẵn dấu “Tin Ca” (dấu riêng của hạng quý phái) trên trán, không mang sẵn giai cấp trong dòng máu cùng đỏ và trong nước mắt cùng mặn như nhau”. Nhưng cũng chính tại mãnh đất này Phật giáo dường như biến mất hoàn toàn, có nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng ở đây phải kể đến một trong những nguyên nhân quan trọng là thiếu sự bảo trợ của tín đồ Phật tử, thiếu sự gắn kết giữa Tăng đoàn và Phật tử tại gia.
Trong quá trình tồn tại và phát triển của Phật giáo Việt Nam hằng thế kỷ qua có thể khẳng định rằng: Phật giáo luôn đồng hành cùng dân tộc, hoạt động của Giáo hội không thể thiếu vai trò của cư sĩ Phật tử. Hẳn chúng ta không thể quên pháp nạn Phật giáo năm 1963 của chính quyền Ngô Đình Diệm nhiều thanh thiếu niên, cư sĩ Phật tử đã xuống đường biểu tình, tự thiêu… không chỉ để bảo vệ và dành lại sự sống cho Phật giáo Việt Nam, mà còn vì nền hoà bình độc lập cho dân tộc. Qua các giai đoạn lịch sử khác nhau của Phật giáo, thanh thiếu niên Gia Đình Phật Tử đóng vai trò quan trọng trong việc giữ gìn và phát huy Phật giáo bởi những lý do sau:
Thứ nhất, thanh thiếu đồng niên Gia Đình Phật Tử là thế hệ tương lai của Phật giáo: các em chính là những mầm non tương lai của đạo Phật. Việc giáo dục và bồi dưỡng cho thế hệ trẻ những giá trị đạo đức, lời Phật dạy ngay từ nhỏ sẽ góp phần giúp các em định hướng nhân sinh quan, trở thành những Phật tử chân chính, góp phần hoằng dương Phật pháp trong tương lai.
Thứ hai, là thế hệ năng động, sáng tạo và tiếp thu nhanh: ở độ tuổi này, các em đang ở giai đoạn phát triển mạnh mẽ về thể chất và tinh thần. Các em có tinh thần ham học hỏi, tò mò, sáng tạo và tiếp thu nhanh chóng những điều mới mẻ. Đây là điều kiện thuận lợi để các em tiếp cận và học hỏi giáo lý Phật giáo một cách hiệu quả.
Thứ ba, góp phần lan toả Phật pháp trong cộng đồng: với sự năng động, nhiệt tình và sáng tạo của mình, thanh niên Gia đình Phật tử có thể tham gia vào các hoạt động hoằng pháp đa dạng, phong phú như: tổ chức các buổi sinh hoạt Phật pháp, tham gia các chương trình từ thiện, xã hội, chia sẻ kiến thức Phật Pháp cho bạn bè, gia đình, người thân,… Qua đó, góp phần lan toả Phật Pháp đến với mọi người, đặc biệt là giới trẻ.
Thứ tư, giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá Phật giáo: các em có thể tham gia vào các hoạt động bảo tồn và phát huy bản sắc văn hoá Phật giáo như: học tụng kinh Phật, tham gia các nghi lễ Phật giáo, tìm hiểu về lịch sử và văn hoá Phật giáo…. Qua đó, góp phần gìn giữ và phát huy những giá trị văn hoá truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Thứ năm, góp phần xây dựng cộng đồng Phật giáo đoàn kết, vững mạnh: thanh thiếu đồng niên Gia Đình Phật Tử có thể tham gia vào các hoạt động kết nối và giao lưu với các thanh thiếu niên Phật tử khác trong khu vực, qua đó xây dựng cộng đồng Phật giáo đoàn kết vững mạnh.
Nói về GĐPT, Cố trưởng lão HT. Thích Thiện Siêu dạy rằng: “Các Huynh trưởng trong ngày hôm nay nương theo chí nguyện của các Ngài, phát tâm đứng vào hàng ngũ Gia Đình Phật Tử với một tâm nguyện luôn luôn cố gắng, hỷ xã, thông cảm, siêng năng, cần mẫn để xây dựng cho chính mình và xây dựng cho đàn em của mình. Muốn được như vậy, thì mỗi người Phật tử chúng ta sẽ sống đời sống đức hạnh. Nếu ai đó sa ngã trong cần sa, ma túy thì Gia Đình Phật Tử không có mặt ở đó. Những nơi nào có cờ bạc, rượu chè bê bối thì nơi đó Gia Đình Phật Tử không có mặt. Những nơi quán xá nhậu nhẹt say sưa, gây lộn đả thương nhau bằng binh khí, miệng lưỡi giành giật, chém giết lẫn nhau thì những nơi đó Gia Đình Phật Tử không có mặt. Chúng ta biết tránh xa những tội lỗi, tội ác xã hội trước, rồi chúng ta dần dần vứt bỏ những tội lỗi xấu xa chính ngay trong thành viên cộng đồng và trong tâm tư chúng ta.” (Phật Ở Trong Lòng).
Nhân kỉ niệm Chu niên 50 năm Chính thức Gia đình Phật tử Hà Cảng - Năm 2024, những điều trình bày ở trên như là để sách tấn, khuyến khích các em thanh thiếu đồng niên GĐPT Hà Cảng, phải thấy được vai trò và trách nhiệm của bản thân mình đối với GĐPT Hà Cảng nói riêng và Phật giáo nói chung. Từ đó, nổ lực học tập, rèn luyện, học hỏi giáo lý, cung kính những bậc xuất gia, nghe lời những vị trưởng lão… để trở thành một thanh thiếu đồng niên tốt, có tâm, có tầm đối với Đạo pháp và Dân tộc. Trong kinh Đức Phật dạy có 4 điều không nên xem thường: một đốm lửa nhỏ, một con rắn nhỏ, một Tu sĩ trẻ và một Thái tử trẻ. Điều đó cho ta thấy Đức Phật rất coi trọng thế hệ trẻ, Ngài đã nhìn nhận ra những hạt nhân nhỏ bé sẽ là sức mạnh cho kết quả tương lai to lớn.
Mùa an cư PL. 2568
Đại Đức. THÍCH TÂM QUẢ
Cố Vấn Gíao Hạnh GĐPT Hà Cảng
Kính bút