Những “hạt sạn” trong nghề PR

(PL&XH) - Ra đời cách đây không lâu, PR đã gây dựng được niềm tin với công chúng trong lĩnh vực quảng cáo, quảng bá thương hiệu và tổ chức sự kiện.

PR còn được nhận định là một nghề "hot" đang gây nên cơn sốt trong giới trẻ Việt Nam. Nhưng những người hoạt động trong lĩnh vực này, bao nhiêu người thực sự có chuyên môn và tâm huyết với nghề?

Nghề “hot”

Với vai trò quảng bá sản phẩm, quảng bá thương hiệu, tổ chức các sự kiện nhằm đưa hình ảnh của Cty, doanh nghiệp tới công chúng, PR đã trở thành công cụ hữu hiệu, cạnh tranh không kém so với quảng cáo hiện hành. Cho đến thời điểm này, nghề PR và xu hướng chọn PR trong sự thúc đẩy các hoạt động của cá nhân, đơn vị, tổ chức vẫn tỏ ra được ưa chuộng trên thị trường. 

Bạn Phương, sinh viên cao học Học viện Báo chí & Tuyên truyền chia sẻ: "Nếu được lựa chọn lại, tôi sẽ chọn học ngành PR, nghề này đang rất "hot", và tôi nghĩ đây là nghề có thể phát huy một cách đầy đủ nhất sự năng động, sáng tạo của sinh viên".

Bạn Linh, nhân viên marketing cho một siêu thị ở Hà Nội nhận định: "PR là một nghề hái ra tiền từ những hợp đồng quảng cáo, tổ chức sự kiện. Nhưng phải là những người thực sự chuyên nghiệp mới làm được điều đó, vì thực chất công việc này đòi hỏi rất nhiều kỹ năng, kinh nghiệm và phải chịu được áp lực lớn".

Người ta ví nghề PR như "làm dâu trăm họ" cũng đúng vì đây là nghề phải có sự tiếp xúc, thống nhất và nhận được sự đánh giá khen chê trực tiếp từ khách hàng. Mà khách hàng ở đây chính là công chúng. Hoạt động PR càng có tầm cỡ, càng quy tụ bao nhiêu thì càng chịu nhiều áp lực bấy nhiêu. Thiếu thời gian dành cho gia đình, bạn bè luôn là một trong những vấn đề mà người làm nghề PR và mảng sự kiện phải đối mặt. Bạn Huân, nhân viên kinh doanh của một Cty truyền thông ở Hà Nội cho biết: "Công việc này khiến tôi trở nên năng động hơn nhưng lại chiếm khá nhiều thời gian. Ngoài 8 tiếng/ngày làm việc như công nhân, viên chức, tôi phải làm ở nhà, gặp gỡ đối tác, khách hàng để đàm phán, thương thuyết, ký hợp đồng…". 

Là một mảnh đất có thể kiếm tiền bạc triệu cho những người năng động, người làm nghề PR phải hội tụ nhiều tiêu chuẩn. Không những phải có mối quan hệ tốt với báo chí, với các Cty, doanh nghiệp, những người làm PR phải có nhiều kinh nghiệm trong nghề, thậm chí phải có những kỹ năng, kỹ xảo, những nghệ thuật trong việc tư vấn, chăm sóc khách hàng và phải đảm bảo tuân thủ những luật cơ bản nhất trong luật báo chí như không được bịa chuyện, không làm xấu hình ảnh của người khác, tổ chức sự kiện một cách hợp pháp và chuyên nghiệp, giữ đúng cam kết hợp đồng với khách hàng… Một khi PR là công cụ hữu hiệu để tạo dựng lòng tin trong công chúng thì PR cũng có khả năng "phá hủy" thương hiệu, gây ra một hiệu ứng xã hội tiêu cực khiến thương hiệu đó bị tẩy chay. 

Chỉ cần có “lửa”

Muốn phát huy tốt và xây dựng chỗ đứng vững chắc cho ngành này, những người khởi xướng cần phải có một lộ trình chuyên nghiệp ngay từ khi manh nha ý tưởng thành lập công ty PR, tổ chức sự kiện. Hay nói cách khác, cần phải chuyên môn hóa từ khâu tuyển chọn nhân viên đến xây dựng, triển khai các hoạt động. Nhưng hiện nay, vì lợi nhuận mà nhiều Cty PR, tổ chức sự kiện không mấy quan tâm đến hoạt động tuyển chọn nhân sự, nếu có thì tiêu chí để tuyển chọn cũng sơ sài, chú ý nhiều đến số lượng hơn là chất lượng. 

Bạn Hòa, ở Hưng Yên, có thời gian làm trong một Cty truyền thông chia sẻ: "Trước khi vào làm ở Cty này, tôi phỏng vấn tuyển dụng ở một vài Cty truyền thông khác. Kết quả là Cty nào cũng gọi tôi đi làm sau 1 ngày phỏng vấn, mặc dù ngành học của tôi không phải là PR. Họ nói không quan trọng bạn học ngành nào, miễn là bạn yêu thích công việc. Tôi nghĩ thậm chí, tôi còn chưa biết công việc mình sẽ làm thực sự là gì thì làm sao có sự đam mê được". 

Hầu hết các Cty truyền thông nhỏ đang có xu hướng tuyển dụng nhân sự một cách vô tội vạ. Không yêu cầu có kinh nghiệm, không cần đúng chuyên ngành, trình độ, không nhất thiết phải làm "full time", tất cả đều có thể được nhận sau một cuộc phỏng vấn, yêu cầu duy nhất mà các nhà tuyển dụng xem trọng là "Bạn có yêu thích công việc này không?". Liệu trong một cuộc phỏng vấn, các nhà tuyển dụng có tiêu chí nào đó để làm thước đo cho sự đam mê nghề nghiệp? Đó là lý do mà một số sự kiện của chúng ta tổ chức còn thiếu lửa, thiếu tính chuyên nghiệp, gây sự nhàm chán cho công chúng mà thương hiệu của tổ chức, cá nhân muốn quảng bá cũng vì thế mà "xuống dốc". Mục tiêu tuyển dụng của các Cty truyền thông nhỏ luôn hướng tới là đối tượng sinh viên bởi nắm bắt được tâm lý cần một công việc khi ra trường.

Bạn Hòa cho hay: "Tôi ra trường 3 tháng mà vẫn chưa xin được việc, nghe bạn bè nên thử sức vào các Cty truyền thông. Tôi thấy, hầu như những người phỏng vấn cùng tôi đều được nhận vào làm. Nhưng thay vì trở thành nhân viên Ban bạn đọc như thông tin tuyển dụng được đăng tải trên website, thì những người sau khi trúng tuyển đều vào làm ở vị trí nhân viên kinh doanh, nhân viên mời quảng cáo". Phải chăng các nhà quản lý muốn dùng chiêu "treo đầu dê, bán thịt chó" để chiêu mộ nhân tài cho ngành quảng cáo?

“Vắt chanh bỏ vỏ”

Hiện nay rất nhiều Cty truyền thông lợi dụng tính chất từ thiện để lấy niềm tin, lôi kéo khách hàng. Vì thế mà trong những ngày tổ chức sự kiện như Trung thu, ngày hội gia đình, Tết thiếu nhi… Bệnh viện X rất đắt "show". Thực chất, chi phí cho những món quà họ bỏ ra làm quà từ thiện không thấm vào đâu so với lợi nhuận thu về.

Bạn Hòa chia sẻ: "Dịp Tết trung thu, Cty truyền thông của tôi có làm việc với Bệnh viện X. Sau thời gian kêu gọi, chăm sóc khách hàng, dù không nhiều nhưng chúng tôi cũng xin được quà tài trợ của Big C, một số Cty thời trang, truyện tranh, tiền mặt của một vài cá nhân, tổ chức. Nhưng phần quà dành cho các bé thì quá sơ sài, chỉ có gói bim bim, phong kẹo, truyện tranh, và đĩa học tiếng Anh "tồn kho" của Cty. Có những bộ quần áo do một Cty thời trang tài trợ, được coi là có giá trị nhất thì Cty giữ lại với lý do… sợ các cháu mặc không vừa".

Cứu cánh cuối cùng của các Cty truyền thông là chế độ đối với nhân viên cũng bị "vùi dập". Trong thời gian thử việc, không có chế độ bảo hiểm, nhưng nhân viên mới vẫn phải đóng tiền công đoàn. Số tiền hoa hồng nhận được sau mỗi bản hợp đồng cũng bị cắt giảm tối đa. "Tôi xin được tiền tài trợ là 2 triệu đồng, theo như thỏa thuận đã ký kết, đáng lẽ tôi phải được hưởng 10% giá trị hợp đồng tương đương với 200 nghìn đồng. Nhưng sau khi chương trình kết thúc, tôi bất ngờ vì khoản hoa hồng mình nhận được chỉ là 5 nghìn đồng. Tôi có thắc mắc thì họ viện cớ do chương trình thất thu nên lợi nhuận phải chia đều cho cả Cty"- bạn Hòa bức xúc kể lại. 

Đó là lý do mà các nhân viên mới cứ làm việc hết 2 tháng thử việc lại "khăn gói" rời khỏi Cty, và Cty lại treo banner, đăng tin tuyển dụng với mức lương và chế độ hấp dẫn. Chiêu bài này cũng là dụng ý của nhiều nhà tuyển dụng, họ vừa không phải trả lương hợp đồng chính thức, vừa không phải đóng các chế độ bảo hiểm cho nhân viên mà mỗi một chương trình, mỗi một sự kiện, họ lại thu nạp được một lượng nhân viên mới đầy nhiệt huyết để chứng tỏ sự đam mê nghề nghiệp của người mới vào nghề. Khi thế giới ngày càng "phẳng", một thương hiệu để tồn tại và phát triển cần phải nhờ đến PR, quảng bá nhưng vào Việt Nam chưa lâu, hoạt động PR, tổ chức sự kiện vẫn chưa xứng tầm. Với sự cạnh tranh không lành mạnh, chạy theo lợi nhuận của một số Cty truyền thông, liệu ngành PR, tổ chức sự kiện có còn sức hút?

Trịnh Linh