Không như áo dài, nón lá, phở… những sản phẩm du lịch mà du khách có thể cầm, xem, nếm, thử và cảm nhận, các tour du lịch được coi là sản phẩm vô hình mà khách hàng trước khi mua sẽ không thể sờ thấy, nhìn thấy được. Vì vậy mà làm xúc tiến, quảng bá cho các sản phẩm du lịch dường như càng khó khăn hơn.
Làm xúc tiến du lịch: Cần thời gian và công sức
Làm xúc tiến du lịch có 2 hình thức. Thứ nhất là những cán bộ làm công tác quảng bá xúc tiến chung cho Quốc gia, địa phương, thường được gọi là xúc tiến điểm đến do Cục xúc tiến – Bộ Văn hoá, Thể thao & Du lịch, thực hiện. Ngoài ra, các trung tâm xúc tiến địa phương tự quảng bá những sản phẩm của địa phương mình như Sapa, Hội An... Thứ 2 là xúc tiến sản phẩm, do các doanh nghiệp thực hiện để bán các sản phẩm của mình như các tour du lịch, dịch vụ du lịch…
Với hoạt động xúc tiến điểm đến, hình ảnh Việt Nam (VN) được quảng bá ra thế giới thông qua các tài liệu, tranh ảnh và các hoạt động như những ngày VN ở các nước, các hội chợ du lịch quốc tế và các hoạt động mang tầm cỡ quốc tế khác. Việc chuẩn bị cho mỗi hoạt động như vậy mất rất nhiều thời gian, chặng hạn như để có đầy đủ hình ảnh và nội dung tiếp thị hình ảnh VN trong hội nghị APEC 2006 vừa qua, Cục xúc tiến đã phải “xúc tiến” công việc từ trước đó hơn một năm. Hay việc quảng bá hình ảnh đất nước trên kênh truyền hình nổi tiếng CNN sắp tới đây thời gian cho các khâu như: chọn kênh CNN hay BBC? chọn hình ảnh nào đề quay? phát giờ nào cho hiệu quả nhất? làm video clip bao nhiêu giây? chi phí thế nào?... cũng tính bằng năm.
Còn việc xúc tiến sản phẩm ở các công ty thì cụ thể hơn. Giữ vị trí nhân viên kỹ thuật tại một công ty du lịch chuyên quảng bá các sản phẩm qua internet, ngoài chuyên môn, Trung còn phải học cách để quảng bá được tốt nhất các sản phẩm du lịch của công ty. Để gây ấn tượng với khách hàng, anh phải tìm hiểu kỹ để có thể làm nổi bật ưu điểm của từng tour.
Việc thiết kế hình ảnh được đặc biệt chú trọng, bởi hình ảnh là yếu tố đầu tiên tác động vào sự lựa chọn tour của khách du lịch. “Ví dụ, khi bán tour đi Hạ Long, mình quảng cáo sẽ đi thăm 5 điểm trên vịnh bằng tàu du lịch thì phải có hình minh họa đầy đủ. Tất cả những thứ đó coi như là hợp đồng với khách” – Trung tâm sự.
Ngoài ra, Trung còn phải loay hoay với các thủ thuật để “website của mình có thứ hạng cao, nhiều người truy cập…”. Vậy nên, anh còn là người đi liên hệ, thoả thuận với các đối tác như Google, Yahoo… để website của công ty xuất hiện càng nhiều càng tốt khi khách hàng tìm kiếm trên những trang này. Chưa hết, anh và đồng nghiệp còn phải tìm những nội dung và hình ảnh hấp dẫn để quảng bá cho các tour.
Nhân vô thập toàn!
“Hiện nay, chúng ta chưa có một hệ thống đạo tạo chuyên cho những người làm công tác xúc tiến, quảng bá du lịch. Đa phần những người làm công tác này được đào tạo từ những nguồn rất khác nhau. Nhưng điều đó cũng không sao cả. Một người không thể làm được tất cả mọi việc nhưng tập hợp những người đó lại thì tôi cho rằng hoạt động xúc tiến quảng bá của chúng tôi hiện nay vẫn thực hiện được”, ông Nguyễn Thế Thắng – Phó Cục trưởng Cục xúc tiến du lịch - Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch cho biết.
Gần 20 người ở Cục xúc tiến du lịch hiện nay không phải đều tốt nghiệp chuyên ngành du lịch. Có người học ngoại ngữ, kinh tế, có người học sư phạm, ngoại giao… Hàng ngày, họ vẫn đang vạch ra những kế hoạch lớn, nhỏ để quảng bá cho hình ảnh du lịch của Việt Nam.
Tại các công ty du lịch, đa phần những người làm công tác xúc tiến, quảng cáo cho các sản phẩm du lịch của doanh nghiệp đều là ngành khác ra. “Những người học ngành du lịch thì hiểu sâu về các sản phẩm du lịch nhưng lại chưa được trang bị các kiến thức như: lập kế hoạch xúc tiến quảng bá. Vì vậy, chúng tôi còn tuyển thêm những người học ngoại thương, kinh tế…”, anh Nam, Giám đốc một công ty du lịch nói.
Tự học là chính
Muốn phát triển du lịch thì phải quảng bá. Bởi cũng như các hoạt động sản xuất kinh doanh khác, thị trường là yếu tố quan trọng nhất, quyết định đến sự phát triển của ngành du lịch. Người làm công tác xúc tiến du lịch vừa phải biết cách tổ chức, vừa phải có ý tưởng để quảng bá được hình ảnh và sản phẩm du lịch một cách hiệu quả. Ví dụ, ngay ở khâu lập kế hoạch xúc tiến quảng bá thôi, đã đòi hỏi phải có kỹ năng quản lý dự án, khả năng tính toán, cân đối các chi phí. Bên cạnh đó, phải ứng dụng thành thạo công nghệ thông tin.
Hải, đã tốt nghiệp Khoa du lịch, Đại học KHXH&NV, đang là nhân viên xúc tiến ở một công ty du lịch thừa nhận “Những kiến thức mà mình được học trong trường còn rất chung chung. Đi làm phải nỗ lực học hỏi lắm mới hoà nhập và đáp ứng được yêu cầu của công việc”. Còn Trung, tốt nghiệp ngành kinh tế, nhưng để làm tốt công việc của mình, anh phải mày mò tự tìm hiểu các kiến thức về du lịch, thậm chí dành thời gian để đi học apttech…
Ông Hoàng Mạnh Hùng, Tổng giám đốc Công ty cổ phần đầu tư thương mại và dịch vụ du lịch Quốc tế xanh (Green tours) cho rằng: nhân lực xúc tiến du lịch hiện nay đang rất thiếu và yếu. Theo ông, để quảng bá được sản phẩm du lịch, “phải có nhân sự và chính sách tốt để họ phát triển, từ đó họ mới quảng bá được sản phẩm một cách tốt nhất”.
Tuy nhiên, để đào tạo nhân lực chuyên cho một ngành, một lĩnh vực rất hẹp như xúc tiến, quảng bá du lịch thì rất khó. “Vẫn nên đào tạo theo chuyên ngành như hiện nay, chẳng hạn như “quản lý khách sạn”, “nhà hàng”, “quản lý lữ hành”… nhưng có thể kết hợp đào tạo thêm các kiến thức về PR, marketting…” - Ông Thắng cho biết.
Hướng mà các chuyên gia đưa ra là nên kết hợp đào tạo du lịch với việc tạo cơ hội cho sinh viên cọ xát thực tế. Ngoài ra mở các khoá đào tạo ngắn hạn cho những người đang làm công tác xúc tiến, thậm chí có thể đưa họ đi học ở nước ngoài.
Được biết, lương trung bình của một cán bộ xúc tiến du lịch ở Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch hiện nay không đến 2 triệu đồng/tháng. Ở các công ty du lịch, thu nhập của người làm xúc tiến có vẻ khá hơn (hơn 3 triệu/tháng cộng thêm tiền thưởng).