นิสัยการสรางรังของมดหนามกระทิงเคียว (Polyrhachis (Myrmhopla) furcata F. Smith ,1858 )
ในพื้นที่ราบต่ำภาคใต้ของประเทศไทย
น.ส.ชัญญาพา ตนายวงศ์
น.ส.เบญญาภา สุขสุวรรณ
ครูที่ปรึกษา ครูสูุรวุธ แสงมณี และ ครูอภิญญา บุญคุ้ม
บทคัดย่อ
นิสัยการสร้างรังของมดหนามกระทิงเคียว (Polyrhachis (Myrmhopla) furcata F. Smith, 1858) มีวัตถุประสงค์เพื่อสำรวจนิสัยการสร้างรังของมดชนิดนี้ในภาคใต้ของประเทศไทย พื้นที่หลักในการสำรวจคือ น้ำตกโตนหญ้าปล้อง จังหวัดสงขลา และ สวนพฤกษศาสตร์ทุ่งค่าย จังหวัดตรัง สำรวจข้อมูลในช่วงเดือนพฤศจิกายน พ.ศ. 2563 ถึงกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2564 โดยใช้เวลาในการสุ่มเก็บรัง 3 ชั่วโมง ต่อหนึ่งพื้นที่หลัก และสำรวจพื้นที่หลัก 2 ครั้งในช่วงเดือนที่แตกต่างกัน ผลการสำรวจพบรังของมดชนิดนี้บริเวณใต้หรือระหว่างใบพืช โดยมีความสูงของรังจากพื้นดินอยู่ในช่วง 44.60 - 257.70 ซม. (42 รัง 22 อาณาจักร) ถูกนำมาตรวจสอบขนาดของรัง (ความกว้าง ความยาว และความลึก) และจำนวนช่องทางเข้าออก พบขนาดของรังอยู่ใน 2.49-10.13 ซม., 6.24-17.27 ซม. และ 0.55-4.30 ซม. (ความกว้าง ความยาว และ ความลึก) และจำนวนช่องทางเข้าออก 1-5 รู ลักษณะวิสัยของพืชซึ่งพบรังของมดชนิดนี้มากที่สุดคือ ไม้พุ่ม (22 รัง คิดเป็นร้อยละ 47) รองลงมาคือ ไม้ล้มลุก (19 รัง คิดเป็นร้อยละ 40) ขณะที่รังมดโดยส่วนใหญ่พบบนพืชวงศ์ Arecaceae (16 รัง คิดเป็นร้อยละ 34 รองลงมาคือวงศ์ Ebenaceae (10 รัง คิดเป็นร้อยละ 21) การสุ่มตรวจสอบวัสดุโครงสร้างรังของมดชนิดนี้ (33 รัง) โดยส่วนใหญ่ประกอบด้วย เส้นใยไหมจากตัวอ่อนของมด และชิ้นส่วนของเศษพืชทั้งหยาบและละเอียด นอกจากนี้พบหอยฝาเดียว ชิ้นส่วนของแมลง และไร เป็นส่วนประกอบของโครงสร้างรัง โดยพบจากรังจำนวน 1, 2 และ 1 รัง ตามลำดับ