ผลิตภัณฑ์จากเชือกกล้วยตานี

การส่งเสริมและพัฒนาอาชีพให้ประชาชนมีรายได้ และมีงานทำมากขึ้นด้วยการประอบอาชีพอุตสาหกรรมในครอบครัวและหัตถกรรม เป็นงานที่สำคัญด้านหนึ่งของ กศน.อำเภอหาดใหญ่ อย่างไรก็ตามเพื่อให้การดำเนินงานในด้านนี้มีความต่อเนื่องและประสบผลสำเร็จชัดเจนยิ่งขึ้น กศน.อำเภอหาดใหญ่ กศน.ตำบลคูเต่า จึงได้มีโครงการพัฒนาอาชีพให้กับคนในชุมชน โดยมีการดำเนินการส่งเสริม ต่อยอด และสานต่ออาชีพการจักสานเชือกกล้วยจากภูมิปัญญาท้องถิ่นที่นับวันยิ่งจะเรือนราง โดยเริ่มดำเนินการส่งเสริมอาชีพจักสานผลิตภัณฑ์จากเชือกกล้วยให้กับประชาชน ทั้งในด้านการฝึกอาชีพ การออกแบบผลิตภัณฑ์ และให้ความช่วยเหลือกด้านการจัดการ การส่งเสริม ตลอดจนการส่งเสริมการตลาดและการขายผลิตภัณฑ์ผ่านออนไลน์ เพื่อให้สามารถประกอบอาชีพอุตสาหกรรมในครอบครัวและหัตถกรรมไทยได้อย่างมั่นคง

สำหรับในภาคใต้ กศน.อำเภอหาดใหญ่ สังกัดสำนักงาน กศน.จังหวัดสงขลา ได้ดำเนินงานส่งเสริมตามโครงการพัฒนาอาชีพสู่ชุมชน เพื่อพัฒนารูปแบบให้เป็นที่น่าสนใจหลายประเภท ผลิตภัณฑ์จากเชือกกล้วยที่ผลิตขึ้นที่บ้านหัวควาย หมู่ที่ 9 ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา และบ้านดอน หมู่ที่ 8 ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เป็นผลิตภัณฑ์ประเภทหนึ่งที่มีรูปแบบที่หลากหลาย มีความสวยงามและโดดเด่นเฉพาะตัว สมควรได้รับการเผยแพร่ให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น การจัดทำหนังสือรูปแบบผลิตภัณฑ์เชือกกล้วยเล่มนี้ จะเป็นการช่วยเผยแพร่ผลิตภัณฑ์ของโครงการพัฒนาอาชีพกับ กศน.ให้เป็นที่รู้จักแพร่หลาย ซึ่งผู้ที่สนใจสามารถสั่งซื้อได้โดยตรงจากแหล่งผลิต หรือผ่าน กศน.ตำบลคูเต่า หรือผ่านศูนย์ OOCCกศน.อำเภอหาดใหญ่

กศน.ตำบลคูเต่า

กศน.อำเภอหาดใหญ่

สำนักงาน กศน.จังหวัดสงขลา

ความเป็นมาของเชือกกล้วยมีชีวิต

บ้านหัวควาย ตำบลคูเต่า อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา เป็นแหล่งหนึ่งที่มีการจักสานเชือกกล้วยที่มีชื่อเสียงของจังหวัดสงขลาที่คนทั่วไปทั้งชาวไทยและชาวต่างประเทศรู้จัก เนื่องจากชาวบ้านได้ใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการจักสาน มีขั้นตอนและวิธีการผลิตที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่น มีการคิดรูปแบบ และการคิดประดิษฐ์ลวดลายที่สวยงาม

ผลิตภัณฑ์การจักสานเชือกกล้วยที่ชาวบ้านได้คิดและนำวัสดุภายในท้องถิ่นมานั้นได้เน้นประโยชน์การใช้สอย ความสวยงามทางด้านศิลปะ ชาวบ้านมีขั้นตอนและวิธีการผลิตที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นโดยใช้ภูมิปัญญาชาวบ้าน การประดิดประดอยลวดลาย รูปแบบผลิตภัณฑ์มากมายซึ่งมีทั้งแบบดั้งเดิม เช่น กระเชอ กระจาด กระปุก เป็นต้น และแบบประยุกต์ เพื่อให้สอดคล้องกับประโยชน์ใช้สอยในชีวิตประจำวัน เป็น การทำกระเป๋าสตรี กล่องใส่กระดาษชำระ ที่รองจานอาหาร ที่รองแก้ว เป็นต้น นอกจากนี้เชือกกล้วยบ้านหัวควายยังมีคุณคาทางด้านเศรษฐกิจซึ่งสามารถสร้างรายได้ให้กับครัวเรือนอย่างมากมาย และยังมีการสืบทอดความรู้ด้านจักสานสู่รุ่นลูก รุ่นหลาน

1. การตัดใช้ต้นกล้วยที่ตัดเครือแล้ว

1. ขั้นตอนการทำเชือกกล้วย

1. การเตรียมปอกล้วย ปอกล้วยทำจากกาบกล้วยซึ่งลอกออกมาจากลำต้นกล้วยที่ให้ผลแล้ว เอาแต่กาบแห้งในที่สะอาดสีเรียบเสมอกัน กรีดเป็นเส้นยาว ๆ ตลอดความยาวของต้นกล้วยกว้างประมาณ 1-1.5 นิ้ว (กาบกล้วยหนึ่งกาบจะกรีดได้ประมาณ 4-5 เส้น) แล้วนำไปตากแดดจัดๆ จนแห้ง ปอกล้วยที่แห้งแล้วนี้จะนำไปใช้ในการทำกระเป๋าหรือประดิษฐ์เครื่องใช้อื่น ๆ ต่อไป โดยดำเนินงานตามลำดับขั้นตอนดังนี้

1.1 นำต้นกล้วยมาตัดหัวตัดท้ายให้ยาวที่สุดเท่าที่จะทำได้

1.2 ลอกกาบกล้วยออกเป็นกาบ ๆ ตัดเอาส่วนที่สกปรกหรือมีตำหนิทิ้ง เอาเฉพาะที่สะอาดมีสีเรียบเสมอกัน

1.3 นำเอากาบกล้วยที่ตัดแล้ว มากรีดเป็นเส้นยาว ๆ ขนาดกว้าง 1-1.5 นิ้ว ตลอดความยาวของกาบกล้วย การกรีดจะกรีดด้วยมือหรือตะปู ก็ได้

1.4 นำกาบกล้วยที่กรีดแล้วไปพาดบนราวตากแดดจัดๆ จนกระทั่งแห้งสนิท

1.5 เก็บรวบรวมไว้อย่าให้ถูกความชื้น เพราะจะเป็นนราหากเกิดความชื้นจึงรีบนำออกตากแดดใหม่จนแห้ง กล้วยที่แห้งสนิทจะมีสีค่อนข้างขาว ถ้าสีไม่ค่อยขาวออกเป็นสีน้ำตาลต้องใช้อบด้วยควันกำมะถันในรู้หรือไหที่อากาศถ่ายเทไม่ได้ก็จะได้เชือกกล้วยที่ขาวขึ้น

ลอกกาบ

การกรีด

การตาก

เชือกกล้วยที่ตากแห้ง

การอบ

การรีด

การทาเล็กเกอร์เบอร์ 6

หมวก