Kroniek

(Ook: Chronyk) De Kroniek van Friesland, een chronologisch historisch verhaal, is geschreven door Andreas Cornelis van Staveren, Johannes Vlieterp en Okke van Scharl. Het oude boek hanteert een andere jaartelling, vermoedelijk de Chinese: 'Chronyk en Waaragtige Beschryvinge van Friesland, Beginnende na de Schepping der Wereld, met den Jare 3070. En eindigende na de Geboorte Christi, met den Jare 1565'. De auteur heeft zijn materiaal van Ocko Scharlensis 'zeer vlytelyk byeen getekend' en van Johannis Vlytarp 'weder verbeterd en vernieuwd' die zelf zijn tekst 'zeer neerstelyk en getrouwelyk' heeft overgenomen. De kroniek is in twaalf boeken ingedeeld en voorzien van een register van de voornaamste zaken. De kroniek verscheen in 1597 en is herdrukt in 1742. Het jaar 370 n. Chr. is, in de Chinese jaartelling omgerekend, het jaar 3070. Vele passages zijn wreed en cultuurtechnisch moeilijk te begrijpen. Regelmatig is er ook aandacht voor bijgeloof en klimatologische gebeurtenissen. De herkomstnamen van de auteurs (Stavoren, Scharl en Vlieterp) suggereren dat zij uit Zuidergo komen en dat het werk daarmee tot een soort van regionale geschiedschrijving zou kunnen worden gerekend, zoals de Friese tegenhanger van de Enkhuizer almanak. Die bewuste regio heeft eveneens een spannende volksgeschiedenis. De historicus Waterbolk heeft het werk, wetenschappelijk beschouwd in de school van Emmius, vooral verzinsels genoemd. Geschiedschrijver Winsemius noemde Scharlensis reeds op pag. 10 van Deel 1, bij de behandeling van Gruno, in zijn Historische Geschiedenis.

© 2017 F.N. Heinsius