Adellijke huizen

In de Grote Atlas van de Lage Landen van Blaeu (Atlas Maior, 1665) zijn bij (West-) Friesland, Groningen en Drenthe ook de Edelhuizen opgenomen van de adellijke geslachten (Nobilium ædes, Frisia). Het edelhuis kan men herkennen aan een afgebeeld stins (state, steens, stoute) mét een vaandel. Bij de kaart van Friesland gemaakt door Andreas Metius en Gerard von Freitag volgt bovendien een summiere boodschap met een karakterschets van het Friese volk: Friesland is zeer volkrijk, de inwoners zijn wonderlijk strijdbaar en altijd dappere voorstanders van vrijheid. Zij begeven zich tot koophandel en zeevaart waarmee zij veel geld verdienen. Dit volk heeft daarbij een geweldige afkeer en gruwel van overspel en allerhande onkuisheid. De edelhuizen zijn van die kaart afgelezen en hieronder opgenomen bij de uitgebeelde regio. De provincie Friesland heeft van oudsher vier regio's te weten: Noordergo, Westergo, Oostergo en Zuidergo. Laatstgenoemde noemt men ook wel de Wolvengouw in het Wolvega of Zevenwouden, welke relatief weinig stinsen behoefde wegens de hoge kans op wolven uit de 'zeeën van wouden'. In West-Friesland, tellen we slechts 16 stinsen, in Midden-Friesland 183, in Groningen 45 en in Drenthe 27 stinsen. Het destijds dichtbevolkte Midden-Friesland kent zo een zeer hoge graad van relatief lage nobiliteit. Friesland is, met Groningen, een Heerlijkheid met Heerschappen, met daar omheen gelegen de hogere Graafschappen, zoals Stavoren, Holland, Drenthe, IJsselgouw en Oost-Friesland. Groningen kent evenzo een afwijkende indeling van een Oldambt met Ommelanden en Stadjers. Romeinen erkenden daar alreeds Pibeleum, ofwel de Fivelgouw.

Heerlijkheid West-Friesland:

Spijckerlaen

Heer Velsen

Oosterwijck

Arcum

Maresteyn

Assum

Rietwijck

Poel en Burch 2x

't Huys te Marquet

Out Haerlem

Carmelyte

Opmeer

Martena

Dr. Vos Huys

Graafschap Stavoren:

't Hooft

Sixma

Heerlijkheid Midden-Friesland:

Hemelumer Olphert:

Laxum

Hoppers

Galema 2x

Ipema

Stellingwerf:

Idserda

Lycklama

Oostlycklama

Schoterland:

Grient Jacob Tiebbes

Opsterland:

Decama

Fockens

Idaerderadeel:

Popma

Roorda

Haskerland:

Lijcklama

Hasker convent:

Douma 2x

Oenema

Lemsterland:

Chri.n. Oostersee

Doniawerstal:

Douma

Hellinga

Gaesterland:

Lijcklama

Wickel (Piecke)

Wickel (Jochem)

Hennaarderadeel:

Unga

Doma

Rienstra

Glins

Blauhuys

Jorum

Hottinga

Ekinga

Baerderadeel:

Dckama

Wulten

Tatinga

Papinga

Wonseradeel:

Bonga

Hiemstra

Osinga

Caminga

Sijtsma

Aggema

Hiddema

Ailva

Aynia

Doma

Wijckel

Osinga

Schrard

Haisma

Æminga

Camminga

Wynbritseradeel:

Hettinga

Haringxma

Hoytema

Siaarda

Haringsma

Andringa

Albada

Hiddema

Rauwerderhem:

Heringa

Douma

Leeuwarderadeel:

Ebinga

Hyum

Holdinga

Juckema

Burmania 2x

Lettinga

Manema

Hinnema

Donia

Camstra

Biljard

Cambuur

Abbinga

Bootsma 2x

Wyactda

Aita

Camstra

Wnia

Camsna

Dekama

Pirsma

Dinkutsma

Dekama

Jongma

Hama

Het Bildt:

Wijngaerden

Dirck Stevens

Stevens Dircx

Evid Kuyck

Harrent Hendricx Vogel

Westdongeradeel:

Rienckema

Ailwa

Stinstra

Siercksma

Tiessens

Bolta

Jaersma

Stania

Herwey

Menaldumadeel:

Tiessinga

Heerma

Buma

Swartsenburg

Aisma

Groustins

Donia

Gralda

Juckama

Doinga

Kingma

Wisma

Indepoelen

Fockema

Terfetse

Harmana

Dotinga

Osinga

Wolbema

Gaeloma

Franekeradeel:

Waltinga

Offingahuizen

Roorda

Decama

Herama 2x

Kingma

Feitsma

Baradeel:

Nieuhuys

Tiesens

Adeelen

Jeaukema

Hottinga

Eelsma

Haarda

Roordama

Farnia

Carnstra

Dantumadeel:

Wijtsma 2x

Tiaerde

Melckma

Eisinga

Donia

Sterckenborgh

Goslingen

Oostdongeradeel:

Mockema

Obbema

Humalda

Eernsma

Hiemstra

Ropta

Holdinga

Tietzerck:

Fockama

Hiemstra

Groustins

Acht Carspelen:

Feyckema

Iensma of Jensma

Stegmans

Collumer landt:

Eisma

Meckema

Tadema

Clant

Broersma

Ferwerderadeel:

Ieppema

Kemminga

Feitsma

Douma

Uma 2x

Burmania

Scheltema

N.N. Ferwert

Roorda

Starnia

Goslinga 2x

Sijtiema

Sickinga

Ebinga

Heerlijkheid Groningen:

Auma

Nienoort

Iellema

Meininga

Fritema

Iensema

Barwert

Panser

Lewe 2x

Tamminga borch

Verhildersum

Gaikinga ter borch

Dijcksterhuis

Breedenborch

Rasquert

Meiema

Sickinga

Tamminga

Onsta 2x

Harsens

Coenders 2x

Schaffer

Gockinga

Huninga

Ufkes

Rengers 2x

Clant 2x

Oldehus

Tuwinga

Ripperda 2x

Dijckhusen

Lellens

Ham

Tenholte

Bolsijrsema

Umpteda

Schelkema

Clant thoe Menkema

Broersema

Graafschap Drenthe:

Entingen

Batinghen

Aldegaerden

Roobrugge

Anse

Havixhooft

Vledderinge

Goesinge

Oldenhove

Nienhove

Echten

Eese

't Huys

Oldenhof

Toutenborch

Rollecote

Zu Nieuhuyse

Ter Klincke

Ten Clooster

Laer

Echteler

't Huis Esche

Lage

Velthuysen

Langen

Ravenshorst

Brandelech