Heraldiek

Heraldiek, een woord met 'heer' en 'ald' is de leer van de wijze, oude, 'heer'. Het betreft de kunde over het familieschild van de wijze stamdeskundige en bevat een korte familieboodschap. Het wapenschild heeft een militaire oorsprong, maar behoort, wanneer getoond aan vrienden, een defensief karakter aan te nemen. Men gebruikt alleen standaardkleuren en hanteert geel voor goud en wit bij zilver. Het wapenschild is al erg lang geleden begonnen als kostbare wapenuitrusting in Afrika. Op de Griekse vazen treft men wel leeuwen, slangen, vogels, skelethoofden en benen aan. In de bijbel is het figuurlijk aan de orde geweest in Efeze 6-16 als "het schild van het geloof, om zich te wapenen, tegen de vurige pijlen, van de boze". Na de late middeleeuwen raakte het wapenschild als statussymbool in zwang. Fraaie exemplaren werden gebruikt om te zegelen en zijn afgebeeld bij familieportretten of op rouwborden en grafzerken. Men kan het schild beoordelen op de heraldische en/of symbolische boodschap. Hier volgt een selectie van enkele fraaie Friese voorbeelden uit het Stamboek voor den Frieschen Adel.

Van Adélen (zeg ad-e(d)elen) heeft het mythische fabeldier Eenhoorn, wenst de Friese vrijheid, toont haar macht met twee sterren en één sleutel, die van Petrus. Petrus komt er aan.

Hora Siccama (zeg heura-sikke-ma) heeft haar domein in de jacht, met de krachtige reeën, de gevaarlijke jachthoorn en een hemelse jachthond. De jacht slaagt hier altijd.

Aylva (zeg eil-wah) heeft een Friese lelie, toont daarmee haar gezag op het water, en heeft een hoopvolle vredesarend. De hemel komt met het water.

Plettenberg (zeg pleiten-birg) heeft een rijk en wijs voorkomen, maar dit bereikt zij met de hemel en de kleinste rangkroon. De hemel is er.

Botnia (zeg bot-nie) toont de sterke arm van de krijgsmacht (Army), welke het zal mobiliseren, en gauw, ook. De hemel is slechts één douw.

Rinia (zeg rie-nie-ja) heeft het standaard wapen van de krachtige Friese boer, met heel, veel, hemelse, weidelanden. De weidsheid is hemels.

Grovestins (zeg grouwe-stins) toont de hele vrijheid, ook in het hiernamaals, en heeft een uiterst bescheiden rangkroon met een eenvoudige vlucht veren. De hemel sterren stralen al.

Schwartzenberg thoe Hohenlansberg (zeg zwart-sen-berg-zoe-ho-hein-lans-birge) brengt de hemel, in elk opzicht. De hoge lans duwt je de hemel in.

Hermana (zeg herr-maan-aa) toont met twee krachtige leeuwen de verworven vrijheid. Dit doet zij met de hemel. De hemel verlost ons krachtig.

Tjaerda (zeg tjaa-eerd-aa) heeft alle ongemakkelijke weidelanden, maar kan daar uiterst krachtig, al haar jachtrechten, en volledig, uitoefenen. Hier mag men jagen, ook op het gewildste.