Stemkohieren

Het stemkohier (Cohieren der stemmen in de provintie van Frieslandt) is een driedelig Fries drukwerk uit de 17de eeuw (i.e. 1640, 1698 en 1728) waarin de eigenaren en gebruikers van de zogeheten 'stemgerechtigde' boerderijen zijn geregistreerd. Het betreft hier geen primaire bron zoals het Doopboek, Trouwboek en Begraafboek (DTB). De tertiaire bron kan beschouwd worden als een eigendomsregistratie t.b.v. de verkiezing van plattelandsambtenaren als grietman en grietenijsecretaris. Het drukwerk is gewild voor familieonderzoek, maar niet eenduidig en roept vaak vragen op. Meestal waren alleen edelen eigenaar van de grond en bezat men veelal hooguit een eigen huis met erf (eigenerfde). Tweejaarlijks kwam de edelman langs om pacht te innen tegen het afgesproken tarief, danwel het nieuwe markttarief na publieke veiling. Na de Middeleeuwen lukte het steeds meer rijke mensen om eigen landen te verwerven. De stemkohieren waren met name bedoeld om de eigenaren en gebruikers van stemgerechtigde onroerende goederen, meestal boerderijen, enkel te registreren. De Friezen menen terecht dat het drukwerk met het stemrecht in principe alleen democratische doeleinden nastreeft en niet bedoeld kan zijn om landeigendom mee te bewijzen. Daarvoor heeft men Consentboeken met vastlegging van alle transacties. De notering van de eigenaren en gebruikers geeft genealogen soms aanvullende inzichten en iets meer houvast om de veelal ondoorzichtige familierelaties beter te kunnen begrijpen. Het drukwerk mag alleen aanvullend dienen en niet de hoofdbron vormen van het onderzoek. Daarvoor zijn genoemde primaire kerkboeken leidend. Velen onderzoeken de werken.

1698:

Oostergo, Volume 1

Westergo, Volume 2

Zevenwouden, Volume 3

1730:

Oostergo, Volume 1

Westergo, Volume 2

Zevenwouden, Volume 3

© 2020 F.N. Heinsius