Panorama 1997
DUELLO DE ENTRAR PRIMO IN ANNO 2000
Un ver duello commercial ha comenciate pro esser le prime a entrar in le nove seculo- e millennio.
Le primes a vider le aurora del anno 2000 es le 750 habitantes del Insulas Chatham, a 850 km est de Nove Zelanda. Ma il es expectate que le evento essera transmittite simultaneemente a grande partes del mundo. Isto spera le organisation neo-zelandese First Light 2000, que ha locate terra a cinque differente destinationes sur le insulas pro le cameras de TV (inclusive Manukau Point, al parte extreme del est), anque arrangia maritages, baptismos, etc., quando le sol se leva in le horizonte sud-pacific. Secundo le septimanal anglophone The European, First Light 200 mesmo reconstrue le prime ecclesia christian del insulas.
Ma First Light 2000 ha un concurrente. On dice que le britannico Norris McWhirter planifica le construction de un turre sur le collina vicin de Mankau Point. Assi le cameras pote capturar le prime lumine ante First Light 2000.
Antea un guerra diplomatic erumpeva inter le rege de Tonga e le presidente del mini-stato Kiribati. Il se monstrava que le linea de data in le Pacifico esseva movite ante quatro annos a un conferentia international. Assi Kiribati subito videra anno 2000 80 minutas ante Tonga.
Jetset Tours organisa un dinar tropic a Tonga al 31 de decembre 1999. Al 1 de januario 2000 on vola per le linea de data pro le millennio previe e repete le festa in Samoa West.
Ma anque in le altere partes del mundo on se prepara pro le cambio millennari.Brandenburger Tor in Berlin e Times Square in New York es locos traditional. In Paris, Concorde Hotel ja ha occupate omne 2.500 cameras, e le Marriot Marquis in New York ja in 1983 obteneva le prime reservation. In Edinburgh, Scotia, on se prepara pro le partito le plus grande jammais del Anno Nove, e London's Millennium Train Co. offere un celebration a 160 km/hora in le tunnel sub le Manica; 800 passageros ira ab London a Paris, e 80 celebritates les intertenera.
Novem citates del Union Europee ha essite seligite pro hospitar celebrationes special. Avignon (Francia), Bergen (Norvegia), Bologna (Italia), Bruxelles (Belgica), Helsinki (Finlandia), Praga (Republica Tchec), Reykjavik (Islanda), Cracovia (Polonia), e Santiago de Compostela (Espania) vole in commun "reinfortiar le unitate europee"per sublinear le hereditage commun del paises.
Israel planifica invitar le Papa a presider le ceremonias in Jerusalem, e on expecta un peregrinage grandissime a Bethlehem. Ci Christian Tours planifica un peregrinage sur le dorso de asinos, arrivante in Bethlehem al torno del millennio.
Un question aperte remane que facer con le Concorde, le avion que vola si rapidemente que le passageros habera le opportunitate de festar plure vices le mesme nocte.
(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, januario-februario, 1997)
PHANTASTIC ASSEMBLEA DE NAVES ANCIAN
Bretania, Francia: A Brest ha loco tote le quatro annos un meeting que assembla le vetule naves a velas del mundo.
In le anno passate, 2.500 naves esseva presente, del minor (le "Sequana," quatro metros) al plus grande (Le "Khersones," Ukraina, 109 metros, 3.000 metros de velas, 200 marineros al bordo), sovente restaurate con patientia per lor proprietario.
Le festa habeva loco in le porto de Brest con innumerabile stands (botecas al aere libere) proponente souvenirs (T-shirts, caschettos, etc.), vendente bibitas (un kilometro de bar!), e le mangiar tote le die e nocte.
Il ha alsi numerose spectaculos: cantos de marineros, musica folkloristic, incontro de 1001 sonatores de biniou.
Ma le plus importante esseva le naves. Le turba se massa al entrata del porto pro reguardar los. Qual spectaculo magnific de vider hissar le velas, e de admirar - con le binoculos - le naves regatante super le mar in le radar, e pois in le vespere totes insimul.
E le festa comenciava in le porto. "Fest-Noz" (festa de nocte in breton) con"krampouez" (tortas de patella), e su apotheosis esseva le partita del naves verso Douarnenez, un parve porto del sud del Bretonia. Nos ha navigate super un nave a motor pro touristas con le naves a velas. Como describer un tal spectaculo magnific, grandiose, magic. Le parolas manca. Nos esseva circumferite de naves ante o detra, al dextra, al sinistra, al perdita de vista.
On non sapeva plus ubi reguardar, ubi filmar, ubi prender photographias - talmente toto esseva meraviliose.
Le proxime incontro habera loco de naves a velas in le anno 2000, sempre a Brest.
(Per Madeline Mahe publicate in Panorama, fanuario-februario, 1997)
MARTE INUNDATE ANTE MILLIARDOS DE ANNOS
"In le fundo io pote audir le Fireworks of the Fourth, il ha gente in le stratas, e il ha un aere de multe gaudio hic in le Statos pro multe personas."
Assi communicava un americano in le gruppo electronic de discussiones in interlingua sur Internet, INTELNG, quando le mission Pathfinder atterrava con successo sur Marte al Die de Independentia american, le 4 de julio.
Le libros scientific ja debe esser rescribite. Le mission ha discoperite que Marte ante milliardos de annos experientiava un inundation de dimensiones quasi biblic. Le geologo del mission, Michael Malin, dice que le grandor del inundation plenarea le Oceano Mediterranee.
Le terreno alte sur Marte esseva create ante 3,6-4,5 milliardos de annos -simultaneemente con le prime vita sur le Terra. Le prime del inundationes esseva sur le loco ubi Pathfinder atterrava. Si le aqua sur le planeta esseva stabile, le vita poterea haber existite anque sur Marte, dice expertos del administration american NASA.
Le photos ab Marte ha essite de un qualitate unic. Le parve automobile, Sojourner (in grandor como un furno a microundas), ha rolate sur le superficie vicin a Pathfinder in le si-nominate Area Vallis. Pathfinder atterrava solmente 25 km ab le loco planificate per le expertos, e post que le problemas esseva solvite con le saccos de aere que bloccava le via pro Sojourner, le parve vehiculo con sex rotas, 65 cm in longor e pesante 10,5 kilos, investigava le area. Sojourner obtene energia per cellulas solar. Pathfinder e Sojourner va morir per frigido quando le hiberno martian comenciara in poc menses. Alora le temperatura attinge minus que -100 grados. Pathfinder ja ora ha mesurate temperaturas inter -76 e -12 grados in su area.
Nove vehiculos spatial in 2001 e 2003 debe colliger petras e terra que un nave spatial in 2005 debe prender e retornar al Terra. Non ante al minus 2011 on videra expeditiones spatial equipate per homines.
Le question eterne de vita sur Marte remane non-respondite - ancora.
(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, julio-augusto 1997)
TEATRO SHAKESPEARE APERI POST 355 ANNOS
Grande Britannia: Globe Theatre, le theatro cuje co-possessor esseva William Shakespeare, reaperiva in maio post un pausa de 355 annos. Post studios minutiose, on ha potite reconstruer un copia exacte del theatro original, claudite per le parlamento al initio del guerra civil in 1642. Precio: 24 milliones libras.
"Henry V" habeva premiere in le nove Globe Theatre, in le qual le publico sta in galerias aperte, del quales le pecia es commentate. De facto il es Globe Theatre III. Le prime theatro periva in un incendio in 1613.
Le actores seque anque le traditiones elizabethian e essera vestite in copias de costumes ab le 16-te seculo, fabricate post 17 menses de recercas.
Certe pecias essera representate sin pausas. Le publico pote comprar sucreria como in le tempore de Shakespeare. Illo pote critar commentarios, ager con le actores, etc.
Le theatro es situate al ripa sud del Thames inter Blackfriars Bridge e Southwark Bridge. Ante octo annos archeologos retrovava pecias del original Globe I e II, assi que on poteva reconstruer le fundamento del theatro. Excavationes de un altere theatro - The Rose, demolite in 1604 - addeva informationes ulterior super le maniera in le qual le publico stava e le typo de palea usate pro le tecto. Le theatro ha un structura polygonal con 20 lateres. Un curiositate ulterior es que le actores in le tempore shakespearean probabilemente parlava plus rapidemente que hodie; illes assi usava duo horas pro un pecia que dura hodie tres horas.
(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, julio-augusto, 1997)
NOS NON VENI AB LE NEANDERTHALES
Grande Britannia: Le neanderthales non es nostre ancestres, demonstra nove tests genetic de DNA. Un equipa international de scientistas german, britannic, e american ha pro le prime vice extrahite DNA ab le ossos de un neanderthal e provate que ille esseva troppo distante geneticamente pro esser ancestre del humanos moderne.
Le osos usate per expertos ab le Universitate de Muenchen, le Museo de Historia Natural in London, e le Universitate Statal de Pennsylvania ha plus que 30.000 annos. Ma le ancestres del neanderthales abandonava le arbore del familia human ante 600.000 annos. Le equipa faceva quatro tests separate pro authenticar le trovatas e assecurar que DNA del ambiente non ha contaminate le tests.
Le DNA usate veni ab un skeleto de un neanderthal, le prime trovate, in le vallea german Neander in 1856 e que dava le nomine al racia. Le material DNA probabilemente ha supervivite solmente proque illo veniva del frigide nord; simile recercas in fossiles del Proxime Oriente non ha succedite trovar material de DNA. Comparationes con humanos moderne e chimpanzes demonstra que le neanderthal esseva al medio inter le duo.
(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, julio-augusto, 1997)
PONTE MAYAN, LE PLUS LONGE DEL ANTIQUITATE
SUA: Secundo le revista Tech Topics, del Association de Ex-Alumnos de Georgia Tech (Georgia Tech Alumni Association), James O’Kon, un ex-alumno in le ingenieria civil del classe de 1961, discoperiva in 1989 le plus grande ponte in le mundo del antiquitate in le jungla del peninsula de Yucatan in America Central. Visitante le sito del ancian regno del mayanos, ille approchava un antique citate in un canoa super le riviera Usumacinta. Le canoa passava presso un pila de roccas, e ille diceva a se “Illo es le pila de un ponte!”
Le citate antique esseva Yaxchilan (pronunciate yashilan), un centro de ceremonias que floresceva inter 500 e 700 durante le periodo classic del mayanos.
Archeologos ha studiate le sito del citate pro plus que 110 annos, mais le pila de roccas in le riviera ha essite ignorate, o explicate como un parte original del terra que ha essite circumferite per le riviera cambiante. O’Kon es un ingeniero forensic qui investiga structuras construite que ha fallite. Ille decideva usar iste mesme technicas pro probar que le pila de roccas es un pila de un ponte.
Ille compilava informationes in le campo al sito mayan e usava computatores pro integrar studios archeologic, photographias aeree, e mappos pro disveloppar un modello in tres dimensiones del sito, pro determinar le linea del centro del ponte, pro discoperir le sito del contrafortes del ponte al latere del riviera, e pro mesmo reconstruer le ponte hypotheticamente.
Iste ponte precolumbian habeva un longitude de 182 m, esseva un ponte suspension, facite de corda de cannabe, con duo pilas e tres arcadas. Jungente le centro ceremonial a Yxchilan con su dominio agricultural in lo que es hodie Guatemala, le ponte habeva un arcada in su centro de 61,5 metros, le plus longe arcada in le mundo usque un ponte construite in Europa in 1377.
Le citate mayan esseva situate strategicamente super le terra alte. Un curva in le riviera formate como le littera grec omega circumfere le citate a tres lateres e es le sol approche al citate interrumpite per alte montanias. Pluvias forte faceva le riviera virtualmente impassibile de junio a januario.
"Sex menses del anno il ha quasi 430-500 centimetros de pluvia", diceva O’Kon, "e le riviera es 12 metros supra su ripas. Durante le periodo de inundation Yaxchilan deveniva un insula".
"Un ponte esseva essential pro le habitantes del citate de dense population", ille anque diceva, "pro facer possibile accesso a lor dominio, lor campos agricultural, e pro le commercio".
Le pila de rocca — 4 metros in altitude e 9 metros in diametro — esseva parte de un structura de masoneria. Photographias aeree obtenite in 1992 revelava le residuo de un secunde pila de appoio al latere opposite del riviera, que esseva quasi submergite.
Ambe pilas esseva construite con un interior de beton formate al sito e un exterior de petras de masoneria. Illes formava un circulo e plenava su interior con pilares facite de beton formate in sito, justo como illes faceva lor templos e pyramides.
Le identification del contraforte que duceva al entrata grande del citate esseva le evidentia conclusive necesse pro reconstruer le complete function ceremonial del ponte. Un platteforma situate in un placia central e situate super le linea de centro del ponte esseva un structura classic de un approchamento a un ponte, secundo O’Kon. Un scala ducente al altessa del platteforma coperite con hieroglyphicos anque esseva discoperite. Iste scala esseva le porta ceremonial al entrata al citate. Apparatos sculpite de petra anque esseva discoperite, e O’Kon crede que istos esseva le vias guidante pro le cordas de cannabe pro le cablo de suspension del ponte.
"Io poneva tote iste informationes in le computator," diceva O’Kon. "Io digitisava le mappas e insereva tote le information. Toto esseva in alineamento, le pilares, le contrafortes, e le platteforma ceremonial."
Le requirimentos de designo pro le ponte mayan ha un parallela in criterios del designo de pontes de iste seculo. Ille es irate que archeologos ha traditionalmente classificate le mayanos como un cultura del etate de petra proque il ha necun evidentia que illes faceva utensiles de metallo. Ille diceva que le plus proxime depositos de ferro es 2.500 km de Yucatan. In loco de ferro, le mayanos creava utensiles de un substantia plus durabile que ferro, jada.
O’Kon refere al cultura mayan como "technolythic". Le mayanos esseva multo sophisticate e mathematica- e scientificamente. Illes habeva le concepto de zero 700 annos ante le europeos, sin le influentia del arabes o chineses. "Le societate de Yaxchilan esseva altemente disveloppate", ille addeva. "Illo esseva un citate fabulose, con templos de blanco scintillante super illos terrassate."
(Per Stan Mulaik, publicate in Panorama, novembre-decembre 1997)
PI CON MILLIARDOS DE DECIMALES
Japon: Recercatores japonese de computatores ha battite le record mundial in calcular le decimales de pi — le ratio del circumferentia del circulo super su diametro. Le calculationes durava 29 e 37 horas.
Le expertos, gerite per Yasumasa Kanada ab le Centro de Computatores in Tokyo, calculava pi con 51,5395 milliardos de decimales. Le ancian record esseva 6,4 milliardos de decimales, e le scopo a venir es 100 milliardos de decimales.
Le computator usate es un Hitachi SR2201. Illo usava primo 29 horas. Pois on lo recalculava. Isto durava 37 horas. Le analyse del prime 50 milliardos decimales monstra que le cifra octo appare plus frequentemente que le alteres, in toto 5.000.117.637 vices. Tres appareva "solmente" 4.999.914.405 vices. Quotidianmente, on dice que pi equala 3,1416.
(Per Thomas Breinstrup, publicate in Panorama, novembre-decembre, 1997)