EUSKAL POETAK

GIZONAREN AHOA

Gabriel Aresti , 1967

Ez zazue tapa

gizonaren ahoa.

Defendi dadin.

Hainbeste bidegabe

egin zaio

azken ehun mila urte honetan...

Orain,

besoak

indar-gabeturik ditu,

burua erdi-bitan;

ez diozue

kopetan adarrik ernatzen

utzi;

ebaki dizkiozue

eskuak,

ez dezan

ezpatarik astin.

Hor datza.

Ezin defendi diteke

indarrez.

Bakar-bakar-bakarrikan

geratzen zaio

hitza.

Baina ez zazue,

baina ez zazue,

baina ez zazue,

ez zazue tapa

gizonaren ahoa.

Hitzaz

balia dadin,

hitzaz

zerbitza dadin.

Honela konpreni

dezazuen

zertarako

jaiotzen den

mundura.

Ez,

ez zazue tapa

gizonaren ahoa.

OHERATUKO NINTZATEKE

Amaia Lasa , 1977

Ni, zuekin, denokin

oheratuko nintzateke.

Munduko udazken guztietan

izango nintzateke

ikusirik

nola berdea

urrearen antzo

gorritzen den.

Ni,

uhin gainean

uhin handiaren apar artean

herioaren beldurrik gabe

izango nintzateke.

Ni,

airean

nire herriko karrika artean

igeri ibiliko nintzateke.

Ordez,

gauza horiek

hala ez diren bitartean.

Berarekin oheratzen naiz.

Herri txiki batean bizi naiz.

Itsasoa bare dagoenean

igeri egiten dut.

Karrika arteko haizea

arnasa hartzeko

erabiltzen dut.

Izpirituak ametsaren

zentzua

gal ez dezan.

Ez direnak

direino.

Ni,

marmokaren beso urdin artean

urrunduko naiz.

Izango dena

izatera heldu artio.

EUSKAL HERRIAN EURIPEAN

Itxaro Borda , 1982

Eder da

Euskal Herria euripean

busti eta distiratsu,

ura hosto legorretan

urre eta zilar

kantaka

ttanttaka

lerratzen da

eskainan, urrian

Euskal Herrian

euripean

hor gaude.

Helbururik ezeko bide hutsetan

gabiltza ilunabar umietan

Euskal Herriko kaletan

Bizkaian edo Nafarroan

patxaran basoak edanez kuraia hartzeko

euri xortak, zigarretak eta ogitartekoak

erdizka partekatuz

Euskal Herrian

hor gaude

euripean.

Uda batetako lagun beroak

eta maitasun joanak

ele zuhurrez aipatzeko

zeruan gauez izarrak deitzeko,

patizerien aitzinean pasatzean

sartzeko eta zerbait chantillydun

milikatuz iresteko prest,

ostatuen ke pizu eta malinetan

itotzeko, mundua asmatzeko,

Euskal Herrian

hor gaude

euripean.

Ahantzi nahi dugu

ez garela beharrezkoak,

zainetan buru gibeletik

sua bezala erretzen gaituen

heriotzerako gutizi nagia.

Euskal Herrian

hor gaude

euripean,

kafe azkarregiek aho zokoan

uzten duten gustu beltzean

eta caporal tabakoaren usain

segitzaleen lainoan galduak

adiskidantza baino gehiagoko

zorotasun debaldezko batean,

hor gaude

Euskal Herrian

euripean.

66 LERRO HIRI SETIATUAN

Rikardo Arregi Diaz de Heredia , 1998

Gasteizko plaza eta kaleak lasai zeharkatzean,

egunero bezala lanera edo lagunengana,

bat-batean asaldaturik pentsatzen dut

hau bera han egitea

arriskutsua dela oso egun askotan,

eta etxegainei begiratuz kalkulatzen dut,

begia hotz, dardar gogoa,

zein aukeratuko lukeen franko-tiratzaileak,

nondik etorriko ene burua

lore beltz odolezko bilakatuko duen bala,

susmagarria baita plaza zabalegi hori. Kale hura.

Etxe handiz inguraturiko parkea.

Entzun dut Sarajevoko parkeetan

zuhaitzik ez dagoela jadanik,

biztanleek moztu baitituzte etxeak berotzeko,

eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut

ez dudala nik etxean sua egiteko leku egokirik.

Gainera, ene kalea eraikuntza ofizialez beterik dago,

eta gobernu-bulegoak garrantzizkoak omen direnez

gerra garaian,

bat-batean asaldaturik pentsatzen dut

kalea istilugune bihurtu eta

suntsiturik egon daitekeela agian

Sarajevoko ene etxea.

Nola moldatzen da ni naizena Sarajevon?

Lanera doa oraindik abididez? Ala

ohitura arrunt horiek guztiak aspaldian desagertu ziren?

Eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut

ikastetxeak itxita egongo direla ziur asko,

nirea, gainera, trenbidearen bestaldean dagoela, geltokitik hurbil,

eta trenbideak eta geltokiak kontrolatu beharreko gauzak omen direla

gerra garaian.

Luzaro iguriki iristen ez diren eskutitzak

eta berriak ezin izkiriatu.

Nola egiten ditut erosketak Sarajevon?

Kilo patatak hamar marko balio duenetik

orduak ematen ditut batuketak eta kenketak egiten

baina emaitzak gose dira beti.

Eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut

gosea, hotza, izua, ilarak, zori txarra

ohitura ezin arruntegiak direla

gerra garaian.

Banaturik dago jadanik hiria,

barne mugak zauri dira

eta zauri horien odola ez da metafora,

trenbideaz haraindi etsai lagunak,

zubiaz honaindian lagun etsaiak.

Niri egokitu zaidan egoerari nola egokitu natzaio ni?

Eta bat-batean asaldaturik pentsatzen dut

ama sartaldean bizi dela eta ni berriz erdialdean

eta bi auzoak, anaiarena ere bai, urrunago egon daitezkeela

gerra garaian,

eta banaketa horiek ezustekoak direla eta ankerrak,

gau hartan zure etxean afaldu nuelako nago hemen.

Ez da falta Gasteizko inguruetan

leku egokirik artilleria kokatzeko,

Zaldiaran edo Gasteizko mendiak

ez dira Ilidza mendia bezain ikusgarriak izango,

baina handik jaurtiriko bonbek lan ona egin dezakete.

Eta gero errepideetara oinez irten, pardeltxoak bizkarrean,

hiritar hirigabeak,

udan bada sargori, neguan bada izotz,

inora ez doazen bideetan galdurik,

inon ez dagoen babesaren bila;

bake-itunak sinatu arte bizirik irautea da kontua.

Ez dezala deabruak beste 6 bat idatz.

LEIHO BAT ERDIREKITA

Igor Estankona , 2002

Nire gainean jartzen zarenean

betikoa eta iragankorra bereizteko gai diren

olatuak altxatzen ditugu.

Hori da gure batasunaren

froga haragikoi eta era berean behinena.

Ez naiz ezer sakralizatu-zalea,

are gutxiago gerria

hotzikarazko zetro baten antzera

eusten dizuten esku bi hauek;

baina aspaldi aukeratu nuen

gaixotasuna zure ondoan,

eta ia denbora guztian

bakarra eta azkena bazina bezala maite bazaitut,

utzidazu orain, momentu batez,

hasierakoa eta zerrenda luze bateko

lehena bazina bezala

miresten.