กับที่ใช้รับประทานกับข้าวแช่
ปลาหวาน
เครื่องปรุง
๑. ปลากระเบนเค็ม หรือปลายี่สน ๑ กิโลกรัม
๒. น้ำตาลโตนด ๑.๕ กิโลกรัม
๓. น้ำเล็กน้อย
๔. เกลือต้องชิมถ้าปลาเค็มก็ใช้ลดหน่อย
๕. น้ำมันพืช
วิธีปรุง
ปลากระเบนแช่น้ำล้างความเค็มออก ต้มปลาจนเปื่อยเมื่อต้มได้ที่ลอกหนังและกระดูกออก แล้วนำไปตำฉีกจนเป็นฝอยนำปลาที่โขลกมาคั้นน้ำ หลาย ๆ ครั้ง เพื่อให้หายคาวและหมดเมือก ผสมปลา นำน้ำตาลโตนด ใส่น้ำเล็กน้อย ไปเคี่ยวจนเหนียวแห้ง ใส่น้ำมันพืชผัดยีจนปลาเหนียวใส แต่อย่าให้แข็ง
หมายเหตุ ปลายี่สน ทำปลาหวานจะมีรสชาติอร่อยกว่าปลากระเบนแต่ราคาแพงกว่า ปลากระเบน
ผักกาดหวาน
เครื่องปรุง
๑. หัวผักกาดเค็มหั่น ๑ กิโลกรัม
๒. น้ำตาลโตนด ๑ กิโลกรัม
๓. น้ำมันพืชประมาณ ๑/๒ ถ้วยตวง
วิธีปรุง
นำหัวผักกาดเค็มหั่นฝอยแช่น้ำ ล้างหลายครั้งจนจืดนำหัวผักกาดฝอย น้ำตาลปึก ใส่กระทะ เคี่ยวจนหัวผักกาดแห้งเหนียว แล้วใส่น้ำมันพืชผัด เคล้าจนผักกาดเหนียว มีความมันวาวและใส
ลูกกะปิ
เครื่องปรุง
๑. ตะไคร้หั่นฝอย ๗ ต้น
๒. หัวหอม ๑/๒ ถ้วยตวง
๓. กระเทียม ๑/๔ ถ้วยตวง
๔. พริกไทย ๑๐ เม็ด
๕. กะปิ ๑/๒ ช้อนโต๊ะ
๖. กุ้งสด ๒๐๐ กรัม
๗. น้ำตาลปึก ๒ คู่
๘. กระชาย ๕ ราก
๙. เกลือเล็กน้อย
๑๐. มะพร้าวคั่ว ๑๐ กิโลกรัม
๑๑. ถั่วลิสงคั่วโขลกพอละเอียด
๑๒. ไข่ไก่ ๒ ฟอง
๑๓. แป้งมัน ๑/๒ กิโลกรัม
๑๔. น้ำมันพืช
วิธีปรุง
นำส่วนผสมที่โขลกไว้คั่วรวนกับน้ำมันจนหอม ตักออกใส่ถั่วใส่มะพร้าวคั่ว ผัดเคล้ารวมกันแล้วนำไปโขลกให้เข้ากันจนเหนียวอีกครั้งเสร็จแล้วปั้นเป็นลูกขนาดเท่าเม็ดมะเขือพวง ใส่กล่องแช่ในตู้เย็น
นำไข่ขาวของไข่ไก่ ๒ ฟอง ตีจนขั้นใส่แป้งมันคนจนเข้ากันดี นำลูกกะปิที่ปั้นไว้แล้วนั้น ชุบทอด จนกรอบ
วิธีอบร่ำน้ำข้าวแช่
ดอกไม้ที่ใช้อบร่ำ
ดอกมะลิ
ควรใช้ดอกมะลิที่ปลูกเองตามบ้าน ไม่ฉีดยากันแมลง จะอบร่ำช่วงเวลา ๑๘.๐๐ น. เป็นต้นไป เพราะช่วงนี้ดอกมะลิเริ่มขยายกลีบส่งกลิ่นหอม การอบ ต้มน้ำให้สุกทิ้งไว้จนเย็น นำน้ำสะอาดใส่หม้อ นำดอกมะลิล้างน้ำเบาๆมือ ค่อยๆ วางดอกมะลิลอยน้ำแล้วปิดฝาหม้อที่ใช้อบ รุ่งเช้าช้อนมะลิออก กรองน้ำให้สะอาดด้วยผ้าขาวบางอีกครั้ง
ดอกกระดังงาไทย
วิธีอบร่ำนำกระเปาะดอกกระดังงาลนไฟ ค่อยๆ ปลิดกลีบดอกวางลอยในน้ำคนละหม้อกับดอกมะลิ แล้วปิดฝาไว้เช่นกัน เวลาใช้นำน้ำดอกไม้มาผสมเข้าด้วยกัน
เทียนอบ
จุดเทียนอบให้ติดไฟลามถึงตัวเทียนสักครู่ ติดเทียนกับฝาหม้อด้านในดับไฟที่เทียนอบ ปิดฝาหม้อให้สนิทอบทิ้งไว้จนหมดควัน การอบร่ำน้ำด้วยเทียนอบนี้ควรทำหลายๆ ครั้ง
เทคนิค
การอบน้ำต้องทำก่อนล่วงหน้า เมื่ออบร่ำดีแล้ว เวลาใช้ นำน้ำที่อบร่ำได้มาเทรวมกัน ในหม้อดิน
ตำรับ : น้าบังอร มานิด
เรียบเรียง : ผศ.สุนันท์ อุดม