ประเพณีทำบุญถวายกระจาด ชาวบ้านตำบลบางจาน จังหวัดเพชรบุรี “งานกระจาด” เป็นงานบุญครั้งยิ่งใหญ่ประจำปีของชาวบ้านบางจาน นายเสถียร นิลทะสิน นายกองค์การบริหารส่วนตำบลบางจาน กล่าวว่า ประเพณีถวายกระจาด เกิดขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา ในยุคพระมหาธรรมราชาและสมเด็จพระนเรศวร ตามพงศาวดารกล่าวไว้ว่า กองทัพพระยาละแวกยกพลขึ้นบก ชายฝั่งทะเลทิศตะวักออกของตัวเมืองเพชรบุรี เดินทัพเลียบฝั่งคลองบางจานเข้าตีเมืองเพชรบุรี ด้านถนนเลียบกำแพงเมือง บรรจบกับถนนหน้าสถานสงเคราะห์กุ่มสะแกยึดเมืองเพชรบุรีได้สำเร็จ ข่าวยกพลขึ้นบกของพระยาละแวก ได้แพร่สะพัดมาถึงหมู่บ้านบางจานชาวบ้านเกิดความกลัว ไม่สามารถสู้รบกับกองทัพพระยาละแวกได้เนื่องจากไม่มีอาวุธ เพราะไม่เคยมีศึกสงครามมาก่อน จึงพากันไปหลบซ่อนในป่าห่างจากหมู่บ้านประมาณ ๒ กิโลเมตร เป็นพื้นที่วัดร้างมีต้นไม้ใหญ่เป็นป่าไผ่หนาม มีศาลเจ้าเก่าแก่มีพระอุโบสถและบ่อน้ำ เมื่อเข้าไปแอบซุ่มหลบซ่อนได้พร้อมใจกันสาบานกล่าวต่อเจ้าทุ่ง เจ้าป่า เจ้าเขา และสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ให้คุ้มครองปกปักรักษา ไม่ให้กองทัพพระยาละแวกเห็นทั้งขาเข้าไปตีเมืองและขากลับ จะพร้อมใจกันถวายพระจาดบรรจุด้วยอาหารคาว หวาน ผลไม้ น้ำอัมฤทธิ์ สุรา บุหรี่ เป็นเครื่องเซ่นสังเวยบวงสรวง ให้ประจำทุกปีที่เป็นปีอธิกามาส คือปีที่มีเดือนแปดสองหน กำหนดนัดหมายพร้อมใจกันในวันขึ้น ๘ ค่ำ เดือน ๘ หลัง ทุก ๓ ปี เวลา ๗.๐๐–๑๐.๐๐ น. ณ สถานที่บนบานสานกล่าว คือ พื้นที่วัดนอกทุ่ง เมื่อชาวบ้านได้รอดพ้นภัยจากกองทัพพระยาละแวก ได้ปฏิบัติตามคำบนบานสานกล่าวแล้ว ยังมอบหมายให้ลูกหลานรับเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่ดีงามประจำตำบลจากรุ่นสู่รุ่น ตั้งแต่ พ.ศ. ๒๑๑๕ ตกทอดสืบต่อกันมาถึงปัจจุบัน

กระจาดมีรูปทรง ๖ เหลี่ยม ๖ ยอด ตกแต่งด้วยกระดาษสีอย่างสวยงาม บรรจุสิ่งของคาว หวาน ผลไม้ พืชผัก สุรา ปั้นดินเป็นรูปสัตว์ ช้าง ม้า วัว ควาย เช่น อาหารทะเลต้มสุก ไข่ต้ม ไก่ต้มสุก เป็ดพะโล้ หัวหมู ข้าวเหนียวแดง กาละแม ข้าวตอก หัวโขน ทองหยิบ ทองหยอด หม้อแกง ลูกชุบ ฝอยทอง ทุเรียน เงาะ มังคุด ส้มโอ ของที่จัดอยู่ในกระจาดต้องมาเป็นคู่ และที่สำคัญ ห้ามต่อรองราคา ห้ามชิมหรือทานอาหารก่อนเสร็จพิธี แต่ละครอบครัวจะนำกระจาดมาทำบุญ นิมนต์พระภิกษุสงฆ์มานั่งบริเวณที่มีกระจาดตั้งจุดละ ๑ รูป การทำพิธีบวงสรวงจะทำโดยคนทรง ที่สืบทอดตระกูลจากพ่อแม่สู่ลูก รับทำหน้าที่กันต่อๆ ไป