มอญ (Mom) คือชนชาติเก่าเเก่ ผู้มีอารยธรรมรุ่งเรืองมากชนชาติหนึ่งในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้พูดภาษาในตระกูลมอญ-เขมร ชาวมอญที่อาศัยอยู่ในจังหวัดเพชรบุรีมี ๒ ชุมชน คือ ชุมชนมอญบางลำพู ตำบลบางครก อำเภอบ้านเเหลม เเละชุมชนมอญคุ้งตำหนัก ตั้งอยู่ริมเเม่น้ำเพชรบุรี ตำบลบางตะบูน อำเภอบ้านเเหลม
คนมอญอยู่ในพื้นที่จังหวัดเพชรบุรีมาตั้งเเต่สมัยทวารวดีมีหลักฐานคือ โบราณสถานโคกเศรษฐี อำเภอชะอำ ซึ่งเป็นเมืองสำคัญในเส้นทางการค้าเลียบชายฝั่ง เชื่อมโยงวัฒนธรรมมอญระหว่างเพชรบุรี ราชบุรี กาญจนบุรี รวมไปถึงเมืองทวาย เมาะละมะ เเละหงสาวดี เเต่ชาวมอญที่หลงเหลืออยู่ในจังหวัดเพชรบุรีในปัจจุบันน่าจะสืบเชื้อสายมาจากชาวมอญที่อพยพมาจากพม่าในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ตอนต้น ร่องรอยของชาวมอญปรากฎอยู่ในชื่อชุมชนเเละสถานที่ในบริเวณอำเภอเมือง เช่น บ้านบ่อมอญ (ตำบลโพไร่หวาน) ถนนนามอญ (ตำบลท่าราบ) ชุมชนนามอญ (ตำบลคลองกระเเชง) เเละบริเวณอำเภอบ้านเเหลม เช่น โรงเรียนบ้านคลองมอญ (ตำบลท่าเเร้ง) บ้านคลองมอญ (ตำบลบางตะบูนออก) แสดงให้เห็นว่ามีคนมอญตั้งถิ่นฐานอยู่บริเวณนั้น ถึงเเม้ในปัจจุบันจะไม่มีอยู่เเล้ว
การแต่งกายของชาย ชาวมอญ สวม เกลิด หมายถึงผ้านุ่ง ส่วนผ้าผืนยาวที่นุ่งเวลาออกงานสำคัญ เรียกว่าเกลิดฮะเหลิ่น แปลว่า ผ้านุ่งยาว (ลอยชาย) ส่วนเสื้อ เป็นเสื้อคอกลมผ่าอกตลอด แขนกระบอก มีกระดุมผ้า หรือเชือกผูกเข้ากัน สมัยก่อนนิยมโพกศีรษะ ต่อมาตัดสั้นแบบสมัยนิยม
การแต่งกายของ หญิงมอญ สวม หนิ่น คล้ายผ้านุ่งของผู้ชาย แต่ลายของผู้หญิงละเอียด สวยงามกว่า และวิธีการนุ่งต่างกัน สวมเสื้อ ตัวในคอกลมแขนกุดตัวสั้นแค่เอว เล็กพอดีตัว สีสด สวมทับด้วยเสื้อแขนยาวทรงกระบอก เป็นผ้าลูกไม้เนื้อบาง สีอ่อน มองเห็นเสื้อตัวใน ถ้ายังสาวอยู่แขนเสื้อจะยาวถึงข้อมือ หากมีครอบครัวแล้ว จะเป็นแขนสามส่วน หญิงมอญนิยมเกล้าผมมวย ค่อนต่ำลงมาทางด้านหลัง โดยมีเครื่องประดับ ๒ ชิ้น บังคับไม่ให้ผมมวยหลุด คือ โลหะรูปตัวยูคว่ำ U แคบๆ และ โลหะรูปปีกกา } ตามแนวนอน ภาษามอญเรียกว่า อะน่ดโซ่ก และ ฮะเหลี่ยงโซ่ก จากนั้นประดับด้วย “แหมะเกวี่ยปาวซ่ก“ รอบมวยผม
