Język polski

19.05.20r.

Temat: Skróty – ćwiczenia.

Ćwiczenie 1.

Zastąp podkreślone wyrazy właściwie zapisanymi skrótami. Zapisz je w zeszycie.

a)Pani profesor Kownacka mieszka przy ulicy Długiej numer 32.

b)Bitwa pod Grunwaldem została stoczona w 1410 roku, a zatem w XV wieku.

c) Na liście znalazły się między innymi takie zakupy, jak 2 kilogramy pomidorów i 40 dekagramów sera, a rachunek wyniósł aż 32 złote i 56 groszy, niestety.

Ćwiczenie 2.

Utwórz skróty od podanych wyrazów. Pamiętaj o odpowiedniej interpunkcji. W razie potrzeby skorzystaj ze słownika.

magister, i tym podobne, milimetr, centymetr, to znaczy, podstawowy, mieszkanie, według,

między innymi, województwo, kilometr, numer

Ćwiczenie 3.

Podkreśl w tekście te wyrazy, które można zapisać w postaci skrótowej i zapisz ich skrócone wersje w zeszycie. Pamiętaj o właściwej interpunkcji.

Miasto o nazwie Sandomierz leży w województwie świętokrzyskim, na brzegu rzeki Wisły. Ślady pierwszej obecności człowieka na tym obszarze pochodzą z epoki neolitu (trwającej kilka tysięcy lat przed naszą erą). Pierwsze wzmianki o Sandomierzu jako ważnym ośrodku miejskim pochodzą dopiero z XI wieku naszej ery. Rozwój miasta w średniowieczu był możliwy między innymi dzięki dogodnemu położeniu na szlakach handlowych i w pobliżu rzek. Do najcenniejszych zabytków Sandomierza należy na przykład dzwonnica z XVIII wieku, która stoi przy ulicy Katedralnej. Według średniowiecznego zwyczaju codziennie wieczorem o godzinie 21.00 rozlega się z niej dziewięciokrotne uderzenie dzwonu. Innym zabytkowym obiektem jest kościół Świętego Ducha wraz z zespołem dawnego szpitala – ufundowany w 1292 roku, przebudowany w XIX wieku.

15.05.2020 r.

Temat: Skrótowce – ćwiczenia.

Ćwiczenie

Z dostępnych sobie źródeł rozszyfruj i zapisz podane skrótowce.

OIOM – OSP -

PESEL – WOPR -

baon – SOK -

SKS – MPK -

SKO – UW -

NBP – NIP -

PKO – ZHP -

PKS – GUS -

PWST – PAP -

NIK – MEN -

Ćwiczenie2.

Zapisz skrótowce składające się z pierwszych liter wyrazów.

Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej –

Polskie Towarzystwo Turystyczno – Krajoznawcze –

Rzeczpospolita Polska –

Szpitalny Oddział Ratunkowy –

Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe –

Wodne Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe –

Ćwiczenie 3.

Zapisz skrótowce powstałe od wyrazów podanych poniżej i uzupełnij nimi podane zdania. Pamiętaj o odmianie, np. GUS-u.

A. W czasie rejsu po Mazurach zdobyłam brązową ___________________ .

B. Na warszawskim _____________ zawsze panuje wielki hałas i ruch.

C. Babcia często wspomina, jak za czasów _____________ nie można było wyjechać za granicę.

D. Miał poważny wypadek i długo leżał na _______________ .

E. Kolejny konwój ______________ z żywnością i lekami dla ofiar powodzi dotarł na miejsce bez przeszkód.

F. Według danych ____________ coraz więcej Polaków zdobywa wyższe wykształcenie.

G. Czytam ciekawy wywiad z profesorem ____________ .

H. Według informacji ______________ do Polski przyjedzie premier Wielkiej Brytanii.

Polska Akcja Humanitarna, Żeglarska Odznaka Turystyczna, Oddział Intensywnej Opieki Medycznej, Polska Rzeczpospolita Ludowa, Katolicki Uniwersytet Lubelski, Marszałkowska Dzielnica Mieszkaniowa, Główny Urząd Statystyczny, Polska Agencja Prasowa

05.05.20r.

Temat: Pisownia „nie” z różnymi częściami mowy.

(Notatkę przepiszcie do zeszytu)

Przeczenie „nie” piszemy łącznie:

1.z rzeczownikami, np. niezgoda, niemoc, nieład, niepokój, nieporządek

2.z rzeczownikami nazywającymi czynność (zakończone na –anie, -enie), np. nierobienie, niepisanie, nieczytanie

3.z przymiotnikami w stopniu równym, np. niemiły, nieładny, nieciekawy

4.z przysłówkami w stopniu równym, np. nieźle, niekoniecznie, niemądrze

WYJĄTKI: nie tylko, nie dziś, nie jutro, nie wszędzie, nie zaraz, nie bardzo, nie zawsze, nie całkiem.

Przeczenie „nie” piszemy rozdzielnie:

1.z czasownikami, np. nie był, nie robił, nie poszedł….

2.z bezokolicznikami, np. nie iść, nie spać, nie myć….

3.z wyrazami występującymi w znaczeniu czasownikowym, np. nie sposób, nie warto, nie trzeba, nie wolno, nie szkoda, nie żal, nie należy…

4.z przymiotnikami w stopniu wyższym, np. nie milszy, nie ciekawszy, nie ładniejszy….

5.z przymiotnikami w stopniu najwyższym, np. nie najcieplejszy, nie najweselszy, nie najlepszy…

6.z przysłówkami w stopniu wyższym, np. nie gorzej, nie milej, nie cieplej….

7. z przysłówkami w stopniu najwyższym, np. nie najwyżej, nie najmniej, nie najwygodniej…

8. z liczebnikami, np. nie dwa, nie pięć, nie siedem…

WYJĄTKI: niewiele (mało), nieraz, niejeden (dużo)

9. z zaimkami, np. nie ja, nie ty, nie oni…

WYJĄTKI: nieco, niekiedy, niejaki, nieswój, niektórzy.

Na piątek przygotuję Wam dyktando. Jak mi się uda, piątkową lekcję przeprowadzilibyśmy na Teamsie według planu, czyli o 11.30. Do usłyszenia.

4.05

Temat: Pisownia „nie” z imiesłowami.

PISOWNIA „NIE” Z IMIESŁOWAMI:

1. „Nie” z imiesłowami przymiotnikowymi (czynnymi i biernymi) piszemy łącznie.

Wyjątki od tej zasady (czyli pisownię rozdzielną) stosujemy w dwóch przypadkach:

a) w wyraźnych przeciwstawieniach, np.

Mamy miejsca stojące, a nie siedzące.

b) kiedy używamy spójników „ani” lub „ni”, np.

Uczniów nie piszących ani nie czytających poproszono o opuszczenie klasy.

2. „Nie” z imiesłowami przysłówkowymi (uprzednimi i współczesnymi) piszemy rozdzielnie, np. nie idąc, nie myjąc, nie zrobiwszy, nie zjadłszy.

Ćwiczenie 1.

Zapisz poprawnie „nie” z imiesłowami przymiotnikowymi i przysłówkowymi.

nie rozstrzygnąć – nierozstrzygnięty (im. przymiotnikowy) – nie rozstrzygnąwszy (im. przysłówkowy)

nie przewidzieć – nieprzewidziany (im. przymiotnikowy) – nie przewidziawszy (im. przysłówkowy)

nie świecić – nieświecący – (im. przymiotnikowy) – nie świecąc (im. przysłówkowy)

nie oczekiwać – nieoczekiwany – (im. przymiotnikowy) – nie oczekując (im. przysłówkowy)

nie grać – niegrający (im. przymiotnikowy) – nie grając (im. przysłówkowy)

nie spłacić – niespłacony (im. przymiotnikowy) – nie spłaciwszy (im. przysłówkowy)

nie przyjmować – nieprzyjmowany (im. przymiotnikowy) – nie przyjmując (im. przysłówkowy)

Ćwiczenie 2.

Uzasadnij pisownię następujących imiesłowów.

nie pijąc – pisownia rozdzielna, imiesłów przysłówkowy współczesny

nieopanowany –

nie podawszy –

nie myjąc –

nieczytający –

nie przemyślawszy – pozostałe przykłady wykonajcie sami

nieuczesany –

nie myśląc –

nienarysowany –

nierozpoczęty –

nie zaśpiewawszy –

nie malując -

24.04

Temat: Ćwiczenia w tworzeniu form imiesłowów przysłówkowych.

Ćw. 1 (Możecie te wyrazy przepisać w postaci tabelki)

Od podanych bezokoliczników utwórz imiesłowy przysłówkowe współczesne i uprzednie.

przygotować - --------------- (im. przysł. współczesny) – przygotowawszy (im. przysł. uprzedni)

zamykać – zamykając (i. przysł. współczesny) - --------------------- (im. przysł. uprzedni)

spóźnić się - --------------- (im. przysł. współczesny) – spóźniwszy się (im. przysł. uprzedni)

biegać – biegając (im. przysł. współczesny) - --------------- (im. przysł. uprzedni)

wyrażać – wyrażając (im. przysł. współczesny) - ----------------- (im. przysł. uprzedni)

zagrzać - -------------- (im. przysł. współczesny) – zagrzawszy (im. przysł. uprzedni)

próbować – próbując (im. przysł. współczesny) - ----------------- (im. przysł. uprzedni)

napisać - -------------- (im. przysł. współczesny) – napisawszy (im. przysł. uprzedni)

tańczyć – tańcząc (im. przysł. współczesny) - ------------------- (im. przysł. uprzedni)

zaśpiewać - -------------- (im. przysł. współczesny) – zaśpiewawszy (im. przysł. uprzedni)

wygrać - ------------------ (im. przysł. współczesny) – wygrawszy (im. przysł. uprzedni)

WNIOSEK: (można wpisać na zielono)

Imiesłowy przysłówkowe współczesne tworzymy tylko od czasowników niedokonanych.

Imiesłowy przysłówkowe uprzednie tworzymy tylko od czasowników dokonanych.

Ćw. 2

Utwórz formy według wzoru: napisać – napisał – napisawszy

przywitać – przywitał - przywitawszy

zaproponować – zaproponował – zaproponowawszy

poczęstować – poczęstował – poczęstowawszy

podziękować – podziękował – podziękowawszy

znaleźć – znalazł – znalazłszy

dojść – doszedł – doszedłszy

zjeść-

zrobić – pozostałe przykłady zróbcie sami

wysłuchać –

usiąść –

przypomnieć -

WNIOSEK:

1.Jeżeli temat wyrazu zakończony jest samogłoską, piszemy zakończenie: -wszy, np.

ZROBI – WSZY

2.Jeżeli temat wyrazu zakończony jest spółgłoską, piszemy zakończenie: -łszy, np.

PRZYSZED - ŁSZY