19.05.2020

Temat: Kultura polskiego oświecenia.

Wydrukuj i wklej notatkę pod tematem.

1. Jednym z największych mecenasów sztuki był Stanisław August Poniatowski

a. organizował obiady czwartkowe

b. finansował działalność artystów (mecenat)

2. Polska literatura oświeceniowa

a. jednym z najwybitniejszych pisarzy polskiego oświecenia był Ignacy Krasicki (autor bajek, satyr)

b. do najważniejszych twórców literatury politycznej należeli:

– Hugo Kołłątaj

– Stanisław Staszic

(chcieli przeprowadzenia reform m.in. zniesienia wolnej elekcji, liberum veto, przywileje szlacheckie- ograniczyć, chłopom i mieszczanom dać większe prawa)

3. Powstanie Teatru Narodowego – 1765 r.

a. powstał z inicjatywy Stanisława Augusta Poniatowskiego

b. najwybitniejsi polscy dramaturdzy okresu oświecenia:

– Julian Ursyn Niemcewicz – Powrót posła

– Wojciech Bogusławski – Cud mniemany, czyli Krakowiacy i górale

4. Sztuka klasycystyczna w Polsce

a. malarstwo

– Marcello Bacciarelli – nadworny malarz królewski – malował m.in. portrety

– Bernardo Bellotto (Canaletto) – malował widoki Warszawy

b. architektura

– wzorowała się na architekturze starożytnej Grecji i starożytnego Rzymu

– najważniejsze zabytki:

Zamek Królewski w Warszawie

Pałac na Wodzie w Łazienkach Królewskich

5. Oświata

a. w 1773 r. została utworzona Komisja Edukacji Narodowej

– było to pierwsze ministerstwo edukacji

• 
  nadzorowała szkoły na wszystkich poziomach nauczania
  

• uczono czytania, pisania, obliczeń, zasad higieny, podstaw rolnictwa, ogrodnictwa
  

b. szkoły miały kształcić mądrych obywateli w duchu patriotyzmu

100. 
     utworzono Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych (zajmowała się przygotowywaniem podręczników)
     

• 
  Wydawanie z inicjatywy króla pisma „Monitor”, w którym zamieszczano artykuły dotyczące tolerancji religijnej, rozwoju nauki i sztuki, a także tematów politycznych oraz bieżących spraw w kraju.
  

Pamiętajmy również o założonej przez króla Szkole Rycerskiej

15 marca 1765 roku król Stanisław August Poniatowski założył Szkołę Rycerską w Warszawie.

Na czele pierwszej świeckiej szkoły Rzeczpospolitej stanął Adam Kazimierz Czartoryski. Mieściła się w przebudowanym Pałacu Kazimierzowskim. Kuzyn króla z pasją zajął się organizowaniem nowej placówki. Sprowadzał wybitnych nauczycieli i doświadczonych oficerów z kraju i z zagranicy. Zadbał o przetłumaczenie podręczników, skompletowanie biblioteki, a sam ułożył katechizm kadecki, w którym zarysował ideał absolwenta.

Pisał: "Powinien Ojczyznę swoją kochać, a jej dobro nade wszystko i sposobić się do tego, aby mógł poświęcić się na jej usługi, powinien być cnotliwy, pełen uszanowania dla zwierzchności, dobroczynności i afektu dla równych, względu dla niższych".

Duży nacisk położono w Szkole Rycerskiej na patriotyczne wychowanie i wiedzę ogólną. Za cel stawiano sobie przygotowanie przyszłych kadr wojskowych i cywilnych w myśl idei: "edukacja społeczeństwa poprzez edukację jednostki".

Szkoła Rycerska działała do 30 listopada 1794. Zamknięto ją po upadku insurekcji kościuszkowskiej. Do tego czasu wychowała ok. 650 kadetów, w tym chociażby Tadeusza Kościuszkę, Józefa Orłowskiego czy Juliana Ursyna Niemcewicza.

Zobacz:

https://epodreczniki.pl/a/oswiecenie-po-polsku/DnF4HXDh8

https://epodreczniki.pl/a/oswiecona-polska/Dfx24ZmYt

https://www.youtube.com/watch?v=qmC_xqeiNTU

https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/aktualnosci/lazienki-krolewskie-zachwycaja-jesienia-zobacz-film-z-drona

https://www.lazienki-krolewskie.pl/pl/aktualnosci/wirtualnyprzewodnik-zwiedzaj-online

Wykonaj ćwiczenia: 1,2,3,4,5,6 str. 85/86

Odpowiedz na pytania:

• 
  Jakich zmian w państwie domagali się pisarze i politycy polskiego oświecenia ( 3 przykłady)
  

• Wymień 5 dowolnych zabytków polskiego oświecenia ( na przykład budowla, obraz, rzeźba), podaj ich twórców oraz gdzie można je zobaczyć. W tym zadaniu możecie zamieścić ilustracje, fotografie, obrazy z wybranymi dziełami sztuki.
  

Odpowiedz wyślij na adres: andziatur@wp.pl

Uwaga !!!!! Tylko dziś czekam na odpowiedzi.

12.05.2020

Temat: Pierwszy rozbiór Polski

Wydrukuj notatkę i wklej pod tematem.

1. Pierwsze lata panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego

a. w 1764 r. na tronie polskim zasiadł Stanisław August Poniatowski

– koronę otrzymał dzięki poparciu carycy Katarzyny II

– w kraju popierało go stronnictwo Familii

b. reformy wewnętrzne

– reforma finansów – wprowadzenie nowych monet

– powstała Szkoła Rycerska

– ujednolicano system miar i wag

2. Prawa kardynalne

– liberum veto

– wolna elekcja

– prawo wypowiadania posłuszeństwa królowi

2. Konfederacja barska (1768-1772)

a. przyczyny zawiązania konfederacji

– ingerowanie Rosji w sprawy wewnętrzne

– sprowokowanie przez Rosję konfliktu wyznaniowego

– opór wobec polityki Stanisława Augusta Poniatowskiego

b. konfederacja barska została związana w Barze w 1768 r.

– konfederacji podjęli walkę z wojskami carskimi i królewskimi

– konfederaci podjęli nieudaną próbę porwania Stanisława Augusta Poniatowskiego

– jednym z przywódców konfederaci był Kazimierz Pułaski

– po przegranej część konfederatów musiała udać się na emigrację

3. Pierwszy rozbiór Polski – 1772 r.

a. ziemie zabrane przez zaborców:

– Rosja zagarnęła wschodnie obszary Polski

– Prusy zabrały Pomorze Gdańskie i Warmię

– Austria otrzymała południową Małopolskę

b. zwołany na rządnaie państw zaborczych tzw. sejm rozbiorowy:

– zatwierdził zabory

– potwierdził prawa kardynalne

– jednym z posłów, którzy sprzeciwili się był Tadeusz Rejtan

– ustanowił Radę Nieustającą

100. 
     postanowieniom sejmu rozbiorowego sprzeciwiał się Tadeusz Rejtan
     

Idea rozbioru jednego państwa, w celu zaspokojenia roszczeń i interesów innych nie była czymś nowym. Podobne plany rodziły się wobec Austrii podczas wojny o sukcesję austriacką , Prus w czasie trwania wojny siedmioletniej czy też Turcji w trakcie V wojny rosyjsko-tureckiej . Różnica polegała na tym, że Rzeczpospolita, była jedynym państwem, które nie było w stanie odeprzeć żadnego konfliktu zbrojnego z innym państwem oraz, iż była całkowicie bezbronna i nie mogła w przeciwieństwie do wyżej wymienionych bronić własnych interesów. Koncepcja rozbioru państwa polsko-litewskiego także nie była nowa. Pojawiła się już w XVII wieku ( Traktat w Radnot ) i była rozpatrywana także w drugiej połowie wieku XVIII. W czasie przedłużającej się wojny rosyjsko-tureckiej, kiedy okazało się jasnym, że rozbiór Wysokiej Porty jest niemożliwy, a dalsza wojna groziła przerodzeniem się w konflikt ogólnoeuropejski, propozycje rozładowania napięcia politycznego kosztem ziem polskich wysunął ponownie dwór paryski i berliński.

Europie groził nowy konflikt na szeroką skalę, gdyż Austria, zaniepokojona sukcesami Rosji w wojnie i jej roszczeniami wobec Mołdawii i Wołoszczyzny , zagrażającym interesom domeny Habsburskiej w tej części kontynentu, przygotowywała się do zbrojnego wystąpienia w obronie Turcji. Jednocześnie Prusy były związane z dworem Katarzyny II sojuszem, który także i je wciągnąłby do konfrontacji. Od 1769 roku trwały wzajemne sondaże czterech stron i próby przeciągnięcia Prus do obozu francusko-austriackiego.

Idea francuska zakładała przekazanie południowych rubieży Rzeczypospolitej Turcji, co zabezpieczałoby interesy Austrii i umacniało pozycję Porty Otomańskiej, Prusy, w zamian za neutralność i przekazanie części Śląska Austrii, miały uzyskać Warmię z Mazurami oraz fragment Kurlandii . Fryderyk II prowadził jednak własną politykę w tej sprawie. Nie miał on zamiaru służyć interesom francusko-austriackim, zrywać sojuszu z Rosją za mgliste i niepewne obietnice oraz oddawać choćby skrawka Śląska. Jednocześnie pragnął uniknąć za wszelką cenę konfrontacji wojskowej, gdyż kraj zrujnowany wojną siedmioletnią potrzebował pokoju. Pragnął zrealizować także podstawowe dążenie Hohenzollernów do połączenia Brandenburgii z Prusami . W tym celu rozpoczął próby wciągnięcia Rosji do dzieła cesji ziem Polski i sondowania, na jak duże ustępstwa jest w stanie pójść Petersburg. Rosja, nie miała bowiem żadnego zysku z podziału kraju, który uważała za swój protektorat, wręcz przeciwnie, mogła na tym tylko stracić. Dla Prus zaś była to sprawa priorytetowa. Austria natomiast, wciągnięta do rozbioru dla załagodzenia jej stosunków z Rosją miała otrzymać część Polski jako zwyczajne wynagrodzenie. Zagarnięcie ziem polskich nie leżało w żywotnym interesie monarchii Habsburskiej, do tej pory nie była ona zainteresowana ekspansją na te terytoria.

Fryderykowi, reprezentującemu pozornie stanowisko hrabiego Lynara (aby nie narazić się opinii dworów europejskich) sprzyjały działania konfederatów barskich oraz niemal otwarte dążenie Austrii do wojny. Trwająca przez cztery lata konfederacja barska , którą stłumiła interwencja wojsk rosyjskich, powstanie hajdamaków na Ukrainie , wydatnie osłabiły pozycję króla Polski , Stanisława Augusta Poniatowskiego , który w oczach Rosjan przestał być mocnym i wiarygodnym gwarantem rosyjskiego protektoratu nad Rzeczpospolitą. Punktem kulminacyjnym okazało się zabezpieczanie granic przez Józefa II, połączone z anektowaniem polskiego Spiszu oraz Podhala w 1769 i 1770 roku. Niedługo po tym Prusy, pod pozorem rozciągnięcia kordonu sanitarnego, rozpoczęły inkorporację poszczególnych starostw Pomorza. Dalsze rozmowy na linii Berlin-Petersburg przeciągały się aż do 1772 roku, gdyż Austria odżegnywała się od próby podziału Polski, rozpatrując jeszcze możliwość rozbioru Turcji (tamte tereny po prostu bardziej Austrię interesowały). Ostatecznie przeważył realizm polityczny-podział części ziem polskich między Rosję a Prusy był właściwie formalnością, chodziło już tylko o skonkretyzowanie wielkości zagarniętych terytoriów.

Akt rozbioru

Bezpośrednim i wygodnym uzasadnieniem dokonania rozbioru stał się zamach i porwanie 3 listopada 1771 r. króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez spiskowców, związanych z konfederatami barskimi . Wszystkie trzy dwory rozpętały kampanię, jakoby był to dowód na niezdolność Rzeczypospolitej do utrzymania porządku i jedności wewnętrznej oraz że jej stan anarchii jest zagrożeniem dla trzech sąsiednich państw.

Podpisanie traktatów, dotyczących pierwszego rozbioru Rzeczypospolitej nastąpiło w Petersburgu 5 sierpnia 1772 r. Zaś w dniu 30 września 1773 r. zatwierdził je Sejm Rozbiorowy , zwołany w Warszawie przez zaborców (przy proteście trzech posłów, w tym Tadeusza Rejtana ).

Skutki

Pierwszy rozbiór Polski nie przewidywał dalszych podziałów Rzeczypospolitej, wręcz przeciwnie, w oczach Petersburga miał im zapobiec na przyszłość. Terytorium Polski i Litwy były jednak na tyle duże, że miały w przyszłości odegrać kolejny raz rolę rezerwuaru, na którym mocarstwa miały sobie powetować straty w innych konfliktach europejskich.

• 
  Austria otrzymała całą południową Polskę po Zbrucz ze Lwowem , ale bez Krakowa (83 tys. km² oraz 2,65 mln mieszkańców). Przy czym już w 1770 r. Austria samorzutnie przejęła Spisz i powiaty nowotarski , nowosądecki i czorsztyński .
  

• Prusy anektowały Warmię i Prusy Królewskie ( Pomorze Gdańskie ), lecz bez Gdańska i Torunia (36 tys. km² oraz 580 tys. mieszkańców). W ten sposób król Prus Fryderyk II Wielki zrealizował swe wieloletnie marzenia o państwie na jednolitym obszarze od Niemna do Łaby .
  

• Rosja zagarnęła Inflanty Polskie oraz wschodnie, peryferyjne krańce Rzeczypospolitej za Dnieprem , Drucią i Dźwiną (województwa: mścisławskie , witebskie i połockie oraz część mińskiego i inflanckiego - ogółem 92 tys. km² oraz 1,3 mln mieszkańców), utrzymując poza tym swój protektorat nad resztą okrojonego kraju.
  

Polska straciła 211 tys. km² i 4,5 miliona ludności.

W wyniku zatwierdzenia traktatu rozbiorowego, król Stanisław August Poniatowski uzyskał spłatę swoich długów, których wysokość w znacznej mierze podał fikcyjną. Pieniądze te zostały wypłacone podstawionym przez niego fikcyjnym wierzycielom, którzy w dużej mierze byli jego zausznikami. Uzyskał także wysoką indemnizację za wyrzeczenie się prawa dystrybucji starostw . [2] W czasie przeprowadzania rozbioru król wziął ze skarbca wspólnego dworów Rosji, Austrii i Prus, utworzonej na przekupienie posłów sejmu delegacyjnego sumę 6000 dukatów . [3]

Konfederacja barska

https://www.youtube.com/watch?v=W4G1CXzT6WU

Zobacz prezentację multimedialną:

https://notatkizlekcji.pl/historia/pierwszy_rozbior_polski.html

Wykonaj ćwiczenia: 1,2,3,3 str. 81/82

Pozdrawiam

5.05.2020

Temat: Skutki panowania dynastii saskiej w Polsce.

Notkę wydrukuj i wklej pod tematem.

Pozytywne skutki rządów dynastii saskiej w Polsce:

• 
  w czasie trwania unii polsko- saskiej nastąpiła ożywiona wymiana kulturalna i gospodarcza z Saksonią. Architekci, muzycy i naukowcy sascy przybywali do Warszawy oraz na dwory magnackie, z kolei polscy urzędnicy i rzemieślnicy odwiedzali Drezno.
  

• Ponadto, pokój, który zapanował po wojna toczonych w XVII wieku przyczynił się do odbudowy stopniowej polskiej gospodarki.

Negatywne skutki:

• 
  Za panowania Wettinów Polska nie odgrywała samodzielnej roli w polityce europejskiej. W Warszawie dominowały wpływy Rosji.
  

• Konflikt między Sasami a Stanisławem Leszczyńskim spowodował ingerencję obcych mocarstw w sprawy wewnętrzne Rzeczpospolitej. Podzielił szlachtę na zwolenników „Sasa” - Augusta II Mocnego oraz „Lasa” - Stanisława Leszczyńskiego.
  

• Nastąpił upadek aparatu państwowego. Utrwaliły się rządy oligarchii magnackiej (bogatej szlachty, która dbała tylko o własne interesy- prywata).
  

• Zrywano sejmy i sejmiki (liberum veto, przekupstwo posłów przez obce mocarstwa).
  

• Rzeczpospolita posiadała słabą, źle wyszkoloną, przestarzałą, kiepsko wyposażona, marnie opłacana i niewielka ramię (ok. 12 tys.)
  

• Nastąpił upadek gospodarczy- zmieszczenia wojenne i gospodarka pańszczyźniano- folwarczna rujnowały wieś. Podupadały miasta. Zrujnowano produkcje rzemieślnicza, upadło górnictwo.
  

Order Orła Białego ustanowił król August II Mocny 1 listopada 1705 na zamku w Tykocinie, małym mieście na Podlasiu, położonym nad rzeką Narew, gdzie bywali królowie, magnaci i książęta polscy. Otrzymywali go w czasie I Rzeczypospolitej głównie magnaci, którzy wsparli króla w wolnej elekcji.

Najstarsze i najwyższe odznaczenie państwowe Rzeczypospolitej Polskiej nadawane za znamienite zasługi cywilne i wojskowe dla pożytku Rzeczypospolitej Polskiej, położone zarówno w czasie pokoju, jak i w czasie wojny. Nie dzieli się na klasy. Nadawany jest najwybitniejszym Polakom oraz najwyższym rangą przedstawicielom państw obcych.

Order Orła Białego noszony jest na wstędze błękitnej przewieszonej przez lewe ramię do prawego boku. Gwiazdę Orderu, niegdyś haftowaną, nosi się na lewej piersi.

1697 r. –koronacja Augusta II Mocnego,

1699 r. –pokój w Karłowicach,

1717 r. –Sejm Niemy,

1763 r. –śmierć Augusta III Sasa

1704–1709 i 1733–1736 –panowanie Stanisława Leszczyńskiego,

1709 r. –bitwa pod Połtawą,

1721 r. –pokój w Nystad,

1736 r. –sejm pacyfikacyjny

• poprawnie posługuje się terminami: wojna północna, Sejm Niemy , konfederacja warszawska, konfederacja sandomierska, Order Orła Białego

• przedstawia dokonania postaci: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Stanisława Leszczyńskiego

• wskazuje na mapie zasięg terytorialny Rzeczypospolitej za panowania Sasów

Wykonaj ćwiczenia: 1,2,3,4,5,6 str. 78- 80. Pozdrawiam

28.04.2020

Temat: Polska za panowania dynastii saskiej.

Notatkę wydrukuj i wklej pod tematem lekcji.

XVII stulecie to okres długotrwałych i wyniszczających wojen na terenach dawnej Rzeczpospolitej. Doprowadziły one kraj do głębokiej anarchii, kryzysu politycznego i ustrojowego, a nade wszystko do głębokiego kryzysu gospodarczego.

Po śmierci Jana III Sobieskiego nastąpił okres bezkrólewia trwający w latach 1696 - 1697 .Stan Rzeczpospolitej był bardzo niepokojący, a sejm elekcyjny ponaglał do wyboru nowego króla, ale najlepiej takiego, który miałby duży majątek. Doszło do podwójnej elekcji. Część szlachty wybrała na króla elektora saskiego- Fryderyka Augusta, a część popieranego przez króla Francji księcia DeConti. Książę francuski nawet przybył do Gdańska, lecz nie dysponował on dużym poparciem wśród panów polskich i zmuszony był szybko opuścić Polskę. Zatem nowym królem Polski został elektor saski Fryderyk August z dynastii Wettinów , jako August II. Z początkiem panowania Augusta II rozpoczyna się historii Polski okres zwany epoką saską, obejmującą lata 1697-1763.

Za panowania Wettinów Polska i Saksonia były połączone ze sobą unią personalną.

Nie była to dogodna sytuacja ani dla jednej, ani dla drugiej strony. Zjednoczono pod jednym berłem dwa kompletnie różne kraje pod względem kulturowym, narodowościowym, oraz gospodarczym. Celem Augusta II było zbudowanie silnego państwa na terenie Europy środkowej pod rządami silnego władcy. August II nie zważał na zdanie szlachty i jej szerokie uprawnienia. Szlachta zaś widziała w osobie nowego władcy, człowieka dążącego do sprawowania władzy absolutnej. Nowy władca wprowadził na tereny Rzeczpospolitej swoje wojska, by w ten sposób pokazać jak jest silny i jak silny może wywrzeć na Polaków nacisk. Starał się też odzyskiwać ziemie , które wcześniej odpadły od Rzeczpospolitej. Układał się z polskimi sąsiadami ofiarowując im za cenę pokoju część polskich ziem. Wszystko to prowadziło do coraz większego niezadowolenia wśród szlachty i jej coraz większą demoralizację. Magnateria prowadziła demagogiczną propagandę, która prowadziła do coraz większej prywaty wśród szlachty.

August II był inteligentnym , energicznym i bardzo utalentowanym politykiem, ale swoją władzę chciał umacniać kosztem państwa polskiego.

Władca chciał także doprowadzić do sytuacji , w której ziemie Inflant i Estonii stałyby się dziedzicznymi posiadłościami dynastii saskiej. Te plany terytorialne Wettina doprowadziły poprzez jego sojusze z Rosją i Danią przeciw Królestwu Szwecji, do wciągnięcia Rzeczpospolitej w długą i bardzo wyniszczającą jej ziemie wojnę północna, która toczyła się w latach 1700-1721.

Słaba i nie licząca się pod względem militarnym Polska odegrała w wojnie północnej niewielką, drugorzędną rolę. Niestety na jej ziemiach swe potyczki toczyły wojska szwedzkie i rosyjskie, co w znacznym stopniu przyczyniło się do ich ogromnego wyniszczenia i dewastacji. W 1702 roku wojska polskie zostały pokonane przez Szwedów w bitwie pod Kliszowem. Wojska szwedzkie opanowały większą część terytorium Rzeczpospolitej. W 1704 r. w kraju nastąpił wewnętrzny rozłam. Powołana została przez szlachtę konfederacja sandomierska ,którą zawiązano w obronie Augusta II. Panowie skupieni wokół króla zawarli w Narwie sojusz z Rosją. W wyniku nacisków króla szwedzkiego Karola XII doszło do zawarcia konfederacji warszawskiej. Skupiała ona wokół siebie niewielką grupę magnatów i szlachty, głównie z terenów Wielkopolski. Ogłosiła ona detronizację Augusta II i nową elekcję. Na nowego króla ,ta niewielka grupa szlachty, wybrała wojewodę poznańskiego Stanisława Leszczyńskiego. Wszystko to działo się w asyście szwedzkich wojsk.

Rozpoczęła się wojna domowa pomiędzy zwolennikami obu władców. Stąd znane jest powiedzenie: "Jedni do Sasa, drudzy do Lasa".

W 1705 r. Stanisław Leszczyński podpisał w Warszawie traktat ze Szwecją, dzięki któremu Polska została podporządkowana Królestwu Szwecji. W 1706 r. szlacheckie wojska wierne Augustowi II poniosły klęskę w bitwie pod Wschową, co zmusiło króla do abdykacji. Tron po nim objął Stanisław Leszczyński. Jednak już w 1709 r. dzięki zwycięstwu Rosji nad Szwedami w bitwie pod Połtawą, nastąpił powrót Augusta II na tron polski. Z kolei Stanisław Leszczyński był zmuszony do ucieczki na Pomorze Zachodnie, a stamtąd przez Szwecję uciekł on aż do Francji.

Rozłam ten nie zakończył jednak niepokojów wewnętrznych w Rzeczpospolitej, ponieważ król podjął ponowną próbę mającą na celu umocnienie jego władzy w państwie. W związku z tym doszło do zawiązania kolejnej konfederacji przeciwko niemu tak zwanej konfederacji tarnogrodzkiej w 1715 r. Bezpośrednim jej powodem były grabieże dokonywane przez wojska saskie na terenach Rzeczpospolitej. Ponieważ żadna ze stron nie uzyskała przewagi , konfederaci poprosili cara rosyjskiego Piotra I o zajęcie stanowiska w tej sprawie. W wyniku tej decyzji zawarto porozumienie, które następnie zostało zatwierdzone na Sejmie Niemym w 1717 r. Nazwa sejmu wzięła się stąd, że w obawie przed jego zerwaniem żadnego z przybyłych na sejm posłów nie dopuszczono do głosu. Na mocy uchwały sejmu niemego król miał prawo do utrzymywania jedynie 1200 gwardzistów i sześciu urzędników saskich. Zaś dyplomaci sascy nie mogli reprezentować interesów Rzeczypospolitej na zewnątrz. Król nie mógł także rozpoczynać nowej wojny bez zgody sejmu , a co za tym idzie szlachty, ani aresztować szlachcica bez wydania uprzednio wyroku sadowego. W trakcie trwania sejmu uchwalono również podatki na 24 tysiące żołnierzy, ale ostatecznie zdecydowano się na utworzenie 12 - 14-tysięczną armii. Doprowadzono do uchwalenia praw na mocy, których ograniczono władzę hetmanów oraz sejmików ziemskich.

Pod koniec swoich rządów August II , starał się zapewnić koronę polską swojemu synowi. Jednak opozycja skutecznie królowi w tym przeszkadzała. Słabość Rzeczypospolitej stała się na tyle widoczna, że powodowała coraz większą aktywność sąsiednich mocarstw. W 1720 r. Rosja i Prusy podpisały traktat w Poczdamie, na mocy którego ustalono iż mocarstwa te będą popierać utrzymanie dotychczasowego ustroju politycznego w Polsce , a także ,że nie dopuszczą do wyboru syna Augusta II na kolejnego króla Polski. Następnie doszło do podpisania tak zwanego Traktatu Trzech Czarnych Orłów. Zawarto go w 1732 r. między Rosją, Austrią i Prusami. Strony zobowiązywały się do jednomyślnego współdziałania przy wyborze nowego króla w Polsce, po śmierci Augusta II. Jednocześnie zobowiązały się także do nie popierania syna Augusta II, ani Stanisława Leszczyńskiego. Innym kandydatem do tronu polskiego był portugalski następca tronu Don Emanuel. Trzy mocarstwa uznały, że jeśli szlachta polska nie będzie chciała uznać portugalskiego księcia nowym polskim królem, to dokonają one zbrojnej interwencji w Polsce. Traktat był przykładem mieszania się obcych mocarstw w sprawy polskie. Stan anarchii i całkowita bezsilność władzy państwowej był dla tych mocarstw bardzo korzystny. Ich ambasadorowie starali się podtrzymać ów stan. Ingerencję mocarstw ułatwiało także całkowite skorumpowanie wpływowych polskich polityków tamtego okresu. Pobieranie wynagrodzenia od obcych państw było zjawiskiem powszechnym.

August II Mocny zmarł w 1732 r. Z chwilą jego śmierci rozpoczęła się rywalizacja o tron Rzeczypospolitej. W rok później jego syn, Fryderyk August, zdobył poparcie polityczne Austrii i Rosji. Ceną za poparcie było pójście na poważne ustępstwa na wobec tych państw. Jednakże w czasie elekcji w 1733 r. królem został wybrany teść króla Francji Ludwika XV, i były wojewoda poznański- Stanisław Leszczyński. W takiej sytuacji przy udziale wojsk rosyjskich dokonano elekcji Fryderyka Augusta Wettina na króla polski. Przyjął on imię Augusta III. W tej sytuacji kraj całkowicie pogrążył się w wojnie. Wojna ta objęła swymi działaniami lata 1733-1735 i znana jest w historiografii ,jako polska wojna sukcesyjna. Stanisław Leszczyński po raz kolejny przegrał i musiał ratować się ucieczką. Natomiast walki rzekomo w obronie interesów Leszczyńskiego, pomiędzy Francją ,a Austrią rozpoczęte przez Ludwika XV, zakończyły się zdobyczami terytorialnymi Francji w Rzeszy Niemieckiej. Królem polskim został zatem August III. W 1736 r. odbył się sejm , który unormował sytuację polityczną w państwie. Król mało interesował się sprawami swojej nowej ojczyzny i najczęściej przebywał w Saksonii. Rządy w Rzeczypospolitej sprawowali jego zaufani ludzie i poplecznicy. W kraju zaś walczyły między sobą dwa stronnictwa polityczne - Potockich oraz Czartoryskich. Wkrótce do rywalizacji dołączyli także Braniccy oraz dominujący na Litwie Radziwiłłowie. Rzeczpospolita była całkowicie bezbronna konfliktów w obliczu wielkich konfliktów europejskich jakimi były wojny śląskie oraz wojna siedmioletnia. Przez cały okres panowania Augusta III ,obce mocarstwa utrzymywały swoje wojska na terenie Rzeczpospolitej. Państwo pogrążyło się całkowicie w ogromnej anarchii, którą dokładnie obrazuje sytuacja kiedy w trakcie panowania Augusta III, odbył się tylko jeden sejm, który miał miejsce w 1736 r. Wszystkie pozostałe w zostały zerwane. Czasy saskie są uważa się za okres całkowitego upadku Rzeczypospolitej. W trakcie tych kilkudziesięciu lat Polska dołączyła do grupy słabych państw europejskich.

Szlachta i magnateria, która miała decydujący wpływ na życie gospodarcze, kulturalne i polityczne kraju, nad jej dobro przedkładała własne korzyści. Z tego okresu pochodzi znane nam powiedzenie "Za króla Sasa jedz, pij, hasaj i popuszczaj pasa".

Sarmacka mentalność szlachty w Rzeczpospolitej odróżniała ją w tych czasach od większości krajów europejskich. To co się działo nowego w nauce, literaturze, myśli filozoficznej na zachodzie Europy, było w ówczesnej Polsce praktycznie nieznane, a co najgorsze zupełnie Polakom obojętne. Podczas gdy w innych krajach rozbudowywały się funkcje państwa oraz jego aparat na szczeblu centralnym i lokalnym , to w Polsce funkcje państwa zanikały , a aparat władzy centralnej prawie że nie istniał.

W podobnej sytuacji znajdowało się wojsko. Zaś społeczeństwo szlacheckie było niechętne stałej i licznej armii.

Kraj nie miał swojej stolicy ani królewskiego tronu, czyli ośrodka w którym w innych państwach koncentrowało się życie polityczne i publiczne.

W Polsce epoki saskiej istniały jedynie prowincjonalne centra, a były nimi wielkopolskie rezydencje magnackie , do których przybywała szlachta, zależna od owych magnatów. Życie publiczne sprowadzono do rywalizacji magnackich stronnictw.

Sejmy niszczone przez "Liberum Veto" przestały uchwalać nowe ustawy i traciły na znaczeniu.

Jednak sytuacja ta była na rękę polskim sąsiadom, a słabość Polski, uznana została w XVIII wieku za trwały i pozytywny element europejskiej struktury politycznej. Dlatego też wszyscy zagraniczni władcy popierali wolnościowy ustrój Polski ,w którym widzieli przyczynę jej słabości. Błędne przekonanie magnaterii i szlachty iż oba mocarstwa są zainteresowane utrzymaniem Rzeczpospolitej jako państwa nikomu nie zagrażającego, a jednoczesna nieznajomość mechanizmów polityki zagranicznej ( Polska nie posiadała własnej dyplomacji ) wytworzyła beztroskę w myśleniu o sprawach międzynarodowych.

Ostatecznie doprowadziło to do rozbiorów państwa i upadku narodu polskiego.

Obejrzyj:

https://ninateka.pl/audio/august-ii-mocny-na-historycznej-wokandzie

https://ninateka.pl/audio/august-iii-sas-na-historycznej-wokandzie

https://ciekawostkihistoryczne.pl/leksykon/stanislaw-leszczynski-1677-1766/

21.04.2020

Temat: Praca klasowa.

Praca klasowa

Zadanie 1 ( .... / 4 pkt)

Uzupełnij poniższe zdania.

Ludwik XIV dysponował władzą (1.) ____ . Król zmusił arystokrację do opuszczenia

dawnych siedzib i zamieszkania w Wersalu, ponieważ (2.) ____ . Aby podkreślić ogrom

władzy uzyskanej przez Ludwika XIV, nazywa się go (3.) ____ . Ministrem, który

kierował polityką gospodarczą Francji, był (4.) ____ .

1. A. demokratyczną B. despotyczną C. absolutną

2. A. skonfiskował ich majątki B. mógł ich tam kontrolować C. lubił luksus i zbytek

3. A. Królem Malowanym B. Królem Chłopów C. Królem Słońce

4. A. Jean-Baptiste Colbert B. Juliusz Mazarin C. Armand Richelieu

Zadanie 2 ( .... / 2 pkt)

Spośród władców XVII-wiecznej Anglii wybierz chronologicznie pierwszego i

oznacz go literą A oraz chronologicznie ostatniego i oznacz go literą B.

......... Wilhelm III Orański ......... Karol I Stuart ......... Karol II ......... Jakub II

Zadanie 3 ( .... / 1 pkt)

Uporządkuj chronologicznie słynne postacie XVII–XVIII wieku. Zacznij od

żyjącego najwcześniej.

...... Jerzy Waszyngton, ...... Henryk IV Burbon, ...... Oliver Cromwell, ...... Piotr I Wielki

Zadanie 4 ( .... / 2 pkt)

Spośród wymienionych wydarzeń w każdym ciągu oznacz literą „A” wydarzenie

chronologicznie pierwsze, a literą „B” – ostatnie.

1. ........ dyktatura Cromwella ........ bitwa pod Naseby ........ ogłoszenie Anglii republiką

2. ........ bitwa pod Saratogą ........ bitwa pod Yorktown ........ bostońskie picie herbaty

Zadanie 5 ( .... / 4 pkt)

Uzupełnij puste miejsca, tak aby powstał ciąg przyczyna – wydarzenie – skutek.

Wybierz odpowiedzi spośród podanych poniżej.

A. uznanie przez Brytyjczyków niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki

B. konflikt Karola I Stuarta z parlamentem

C. ustanowienie Anglii monarchią parlamentarną

D. wyzysk kolonii przez Wielką Brytanię

1. ........................................... – wojna o niepodległość USA – ..........................................

2. ........................................... – wojna domowa w Anglii – ...........................................

Zadanie 6 ( .... / 4 pkt)

Dopisz właściwy termin do każdej definicji. Wybierz odpowiedzi spośród podanych

poniżej.

hugenoci, republika, absolutyzm oświecony, purytanizm

1. Państwo, w którym władzę sprawuje osoba lub grupa osób wybrana na określony czas

przez obywateli w głosowaniu. ...................................................................

2. Francuscy protestanci, zwolennicy poglądów Jana Kalwina.

....................................................

3. Wyznanie protestanckie w Anglii, odwołujące się do nauk Jana Kalwina.

....................................................

4. Państwo, w którym rządzący przyznaje poddanym pewne swobody, jednak wciąż ma

pełnię władzy. ....................................................

Zadanie 7 ( .... / 4 pkt)

Dopisz właściwą datę do każdego wydarzenia. Wybierz odpowiedzi spośród

podanych poniżej.

1649 rok, 1701 rok, 1776 rok, 1787 rok

1. Uchwalenie Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych. ....................................

2. Uchwalenie Konstytucji Stanów Zjednoczonych. ....................................

3. Ogłoszenie Anglii republiką. ....................................

4. Ogłoszenie Prus królestwem. ....................................

Zadanie 8 ( .... / 1 pkt)

Zaznacz XVIII-wieczną postać, która nakazała bojarom ogolić brody.

A. Józef II. B. Piotr I Wielki. C. Fryderyk II Wielki. D. Jerzy Waszyngton.

Zadanie 9 ( .... / 3 pkt)

Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe. Zaznacz literę „P” przy zdaniach

prawdziwych, a „F” – przy fałszywych.

A. XVIII-wieczni monarchowie mówili o sobie, że są „przywódcami ludu”

i wszystko, co robią, czynią w imię swojego dobra.P/F

B. Józef II zniósł poddaństwo chłopów. P/F

C. Fryderyk II Wielki zarządził powszechny obowiązek szkolny dla dziewcząt

i chłopców. P/F

Zadanie 10 ( .... / 5 pkt)

1. Podkreśl poprawne dokończenie zdań.

Autorem zasady trójpodziału władzy jest Monteskiusz / Wolter.

Autor zasady trójpodziału władzy był zagorzałym krytykiem absolutyzmu / ateizmu.

2. Uzupełnij notatkę.

Według tej zasady wyznaczone instytucje powinny ustanawiać prawo, czyli pełnić funkcje

władzy ........................................... Odrębne urzędy zajmowałyby się wprowadzaniem

tych przepisów w życie, czyli były władzą ........................................... Trzeci element to

władza .......................................... sprawowana przez niepodlegające nikomu sądy.

Zadanie 11 ( .... / 4 pkt)

Uzupełnij notatkę. Wykorzystaj do tego podane niżej nazwy geograficzne.

Ural, Petersburg, Azja, Europa, Moskwa, Kijów

Siedzibą carów Rosji do 1712 roku była ........................................ . Po tym, jak Rosja

uzyskała upragniony dostęp do Morza Bałtyckiego, na zdobytym terytorium wzniesiono

miasto ........................................ . Około 1700 roku państwo rosyjskie rozciągało się na

dwóch kontynentach, na zachodzie ........................................ i na wschodzie

........................................ , a granicą między nimi były góry ........................................ .

Leżący na terenie Rzeczypospolitej Obojga Narodów ........................................ po 1772

roku został przyłączony do Cesarstwa Rosyjskiego.

( )

Zadanie 12 ( .... / 1 pkt)

Wybierz właściwy ciąg zawierający kolejne bitwy z czasów wojny o niepodległość

Stanów Zjednoczonych.

A. Lexington – Saratoga – Yorktown – Savannah

B. Lexington – Saratoga – Savannah – Yorktown

C. Saratoga – Lexington – Savannah – Yorktown

D. Savannah – Yorktown – Saratoga – Lexington

Na zrobienie i wysłanie testu ( andziatur@wp.pl) masz czas do godz. 15.

Powodzenia