Embedded Files
Post date: Dec 3, 2011 3:51:18 AM
Công hay diễu
Ca hát là một nét đặc biệt trong sinh hoạt Hướng đạo Việt Nam; sinh hoạt này ít phổ quát trong các đoàn Hướng đạo Hoa Kỳ hay Hướng đạo Canada (tiếng Anh). Có lẽ ca hát đi vào sinh hoạt hướng đạo tại Việt Nam từ các trưởng tiên khởi – đã sinh hoạt, được huấn luyện, và tiếp nhận từ các trưởng hướng đạo người Pháp như André Lefèvre - Eclaireurs de France (EdF), Raymond Schlemmer - Scouts de France (SdF) và nhiều trưởng khác. Hướng đạo Canada (tiếng Pháp) cũng ca hát nhiều hơn những anh chị em HĐ theo văn hoá Anh. Lửa trại là một sinh hoạt không thể thiếu ở các kỳ trại hướng đạo khắp nơi. Đối với hướng đạo sinh Việt Nam trong nước hay hướng đạo sinh gốc Việt ở hải ngoại thì đây gần như là một tập tục không thể thiếu trong các kỳ trại dù ngắn hay dài ngày, và ca hát là một phần lớn của những đêm sinh hoạt này.
Sau bài Gọi lửa, khi đoàn sinh đã tập họp đủ, lửa trại bắt đầu bằng bài ca Nhảy lửa với những động tác rất Hướng đạo Việt Nam của tất cả trại sinh; đó là nhảy lửa.
Đại đa số các bài hát hướng đạo thường không ghi tên tác giả hay nhạc sĩ sáng tác. Không nhằm mục đích kinh doanh có thể là một trong nhiều nguyên nhân đưa đến tình trạng vừa kể, và nhạc HĐ Việt Nam cũng không là ngoại lệ. Thực tế này hiện rõ trong cuốn Hướng đạo Ca – Scouting Songbook(1) với trên 320 bài hát nhưng chỉ có một số nhỏ có ghi tên tác giả hay/và nhạc sĩ sáng tác. Cũng là sự thật, có rất nhiều trưởng HĐ chính là tác giả của những bài hát đó, nhưng không được biết đến. Trở lại với lửa trại, bài “Gọi lửa”(2) cũng không có tên tác giả hay nhạc sĩ sáng tác. Đây là một trong nhiều bài ca HĐ Việt Nam có gốc từ nhạc HĐ Pháp. Bài ca Gọi lửa bắt nguồn từ bài hát Appel au feu de camp của HĐ Pháp. Ngay tại trang Chansons Scout(3) – Nhạc HĐ, bài Appel au feu de camp dù có nốt nhạc, lời ca và cả midi nhưng vẫn thiếu tên tác giả. Thực ra tác giả bài hát này là Étienne Taupin, một trong nhiều nhạc sĩ viết trong tập Nhạc sĩ của Hướng đạo (Le Chansonnier des Éclaireurs) của EdF phát hành năm 1941. Étienne Taupin cũng là người soạn nhạc cho bài hát chính thức của EdF.
Bài Gọi lửa (tiếng Việt) trên đây không có trong cuốn Hướng đạo Ca – Scouting Songbook (1996). Tuy lời ca của hai bài Gọi lửa và Appel au feu de camp không hoàn toàn giống nhau, nhưng nhạc của hai bản tiếng Việt và tiếng Pháp chỉ là một.
Thế còn bài Nhảy lửa dưới đây, tác giả là ai?
Lời 2
Anh em ơi, ta hãy lắng tai nghe ngàn muôn tiếng vang.
Trong đêm khuya, trong ánh khói điểm tô rừng cây rõ ràng.
Lên cho cao ngất bùng cao sáng, bùng to lửa lên cao to lửa lên.
Bùng bùng cao ngất bùng cao sáng, bùng to lửa lên cao to lửa lên.
Lên cho cao, cao càng cao vút.
Bốc lên nào cao cao thật cao.
Một lần nữa, đây cũng là một bài ca HĐVN bắt nguồn từ HĐ Pháp. Tác giả lời bài hát tiếng Pháp là linh mục dòng Tên (Jesuit), Jacques Sévin(4). Ông là người đồng sáng lập Scouts de France, 1920, với linh mục Comette, Edouard de Macèdo, và Paul Coze (1903-1974); Paul Coze lúc đó mới 17 tuổi và là trưởng có HHR (Wood Badge) đầu tiên của SdF(5). Jacques Sévin (1882-1951) và B-P có nhiều điểm giống nhau như óc khôi hài, khiếu vẽ tranh, sáng tác bài hát, và diễn kịch.(6) Tựa bài hát Nhảy lửa nguyên bản tiếng Pháp là Légend du feu(7) có tất cả 16 lời
Lời 1
Les scouts mettent la flamme
(Les scouts ont mis la flamme)
Aux bois résineux
Ecoutez chanter l’âme
Qui palpite en eux.
Và 1 điệp khúc (Refrain) như sau:
Monte flamme légère
Feu de camp si chaud si bon
Dans la plaine ou la clairière
Monte encore et monte donc (bis)
Feu de camp si chaud si bon.
Nghe xong đoạn mp3 trên đây đây có lẽ mọi người đều nhận thấy nhạc điệu của bài ca Nhảy lửa của HĐVN theo sát với bài Légend du feu.
Tác giả soạn nhạc cho bài Légend du feu là nhạc sĩ Henri Colas (1879-1968) người sáng lập tạp chí nhạc Nos chansons françaises mà trong thời chiến đã trở thành tuần báo 1 trang Le Coq gaulois
Theo thời gian nhạc sinh hoạt Hướng đạo có thêm những bài hát bắt nguồn từ nhạc Hoa Kỳ như các bài Davy Crockett (nguyên bản là The Ballad of Davy Crockett của Fess Parker), Taps (điệu kèn binh 24 nốt, nổi tiếng trong quân đội Hoa Kỳ mà tác giả soạn nhạc là Tướng Bắc Quân Daniel Butterfield và nhạc sĩ kèn binh của ông, 7/1862)(8). Các trưởng HĐ đã qua các khoá HHR có lẽ đều biết bài Back to Gilwell và In My Dreams I'm Going Back to Gilwell trích từ vở nhạc kịch We live forever của nhạc sĩ người Anh, William Henry Ralph Reader, CBE.
…
Khi viết những dòng này, văng vẳng nơi đây vẫn còn tiếng hát chậm rãi nhẹ nhàng, giọng miền Nam, của trưởng Huỳnh Văn Diệp trong một buổi chiều dạy Thiếu đoàn hát ở Biên Hoà, tại trại Dự bị Thiếu do đạo Trấn Biên tổ chức năm nào:
“Một hoa sáng cài trên nón. Một câu hát tin đời ở môi. Con tim vui tươi và luôn tín thành…”
Cách phát âm chữ “S”, chữ “V” cùng dáng điệu từ tốn của trưởng (Thiên Nga?) Diệp và lời ca của điệp khúc Một hoa sáng cài trên nón(9) sẽ mãi mãi bên tôi như một kỷ niệm đầu đời đi học nghề trưởng.
Montréal, tháng 11, 2011
(1) Cuốn Hướng đạo Ca – Scouting Songbook bắt đầu bằng công trình sưu tầm, ghi lời và nốt nhạc, của Toán Nguồn Thật (Sóc kiên tâm Lê Phục Hưng, Cò tận tuỵ Trần Anh Tuấn, Khiếu Quốc Thái, Ngô Đình Dũng và Phạm Anh Tuấn) đã xuất hiện lần đầu tại Trại Thẳng Tiến II năm 1988 tại Everton Canada với gần 200 bài hát. LĐ Diên Hồng ở San Jose tái bản lần 2 nhân Trại Thẳng Tiến III, năm 1990 tại San Mateo, California, Hoa Kỳ. Toán Nguồn Thật tiếp tục bổ túc, chỉnh sửa tăng số bài hát lên 320 bài. Tháng 8, 1996, BSA đã giúp ấn loát cho lần phát hành cuốn Hướng đạo Ca – Scouting Songbook tại Trại (huấn luyện) Tùng Nguyên III ở Gilwell, Anh Quốc.
(2) Truy cập ngày 11/11/2011 http://www.gioitresaigon.org/baihatsinhhoat/
(3) Truy cập ngày 11/11/2011 http://www.chansons-net.com/scout/SC008.htm
(4) Jacques Sevin - Henri Colas, La Légende du Feu. Truy cập ngày 11/11/2011 http://www.chansons-net.com/scout/SC028.html
(5) A brief history of International Caltholic Scouting. Truy cập ngày 11/11/2011 http://www.catholicscouting.org/ICCS_History/iccs_history.html
(6) A biography of Jacques Sevin, founder of Catholic Scouting. Truy cập ngày 11/11/2011 http://scout.org/en/information_events/news/2007/une_biographie_du_pere_sevin
(7) Jacques Sevin - Henri Colas, La Légende du Feu. Truy cập ngày 11/11/2011 http://fr.scoutwiki.org/La_l%C3%A9gende_du_Feu
(8) Jari Villanueva, Taps The Bugler's Cry-The Origin of Sounding Taps. Truy cập ngày 11/11/2011 http://www.youtube.com/watch?v=Nhtr5J00ntA
(9) Đây cũng là một bài hát khác có nguồn từ HĐ Pháp, của William Lemit tựa đề là Une fleur au chapeau (…Une fleur au chapeau. A la bouche une chanson. Un coeur joyeux et sincère. Et c'est tout ce qu'il faut. A nous autres bons garçons. Pour aller au bout de la terre...) trong tập bài hát và nhạc cho trại do Rouart, Lerolle et Cie phát hành năm 1938. Truy cập ngày 11/11/2011 http://www.chansons-net.com/scout/SC018.htm và http://fr.scoutwiki.org/Une_fleur_au_chapeau#ancre_refrain.
(10) Hình lửa trại là hình minh hoạ cho Trại Họp bạn Thế giới lần thứ 3 tại Arrowe Park, Birkenhead, England in 1929 - Reprinted from The Times, London, 1929.
Page updated
Google Sites
Report abuse