Post date: Nov 1, 2011 6:50:23 PM
Công hay diễu
Người đời sau biết được lịch sử không phải là chuyện ngẫu nhiên; đó thường là kết quả thâm cứu của những nhà sử học. Lịch sử cận đại thường chính xác hơn cổ đại nhờ nhiều dữ kiện, tài liệu còn tồn tại và những phương tiện nghiên cứu tốt hơn để các sử gia sử dụng và thẩm định. Đồng thời, những sự kiện lịch sử thường được các nhà nghiên cứu tiếp tục xem xét lại kỹ lưỡng và thảo luận rốt ráo.
Những bài viết hay sách về lịch sử thường chỉ trưng dẫn thông tin như là sự thật lịch sử vì phần đông người đọc thường không quan tâm hay không cần biết đến những nghi vấn của sử gia hay những điều không chắc là sự thật.
Lịch sử cận đại, như đã nói trên, tuy thường khá chính xác về tên người, địa danh và thời gian sự kiện xảy ra nhưng không hẳn khi nào cũng đúng. Bằng chứng trưng dẫn chứng sai là một thí dụ làm bài viết hay tài liệu sử không có giá trị thuyết phục. Công việc của người nghiên cứu lịch sử cũng không khác việc của những người điều tra. Sử gia xếp đặt câu chuyện (lịch sử) dựa trên những sự kiện, lời kể của nhân vật trong cuộc và tài liệu có sẵn. Đôi khi trong lịch sử còn có những nghi vấn không có câu trả lời, hay đáp án cho vấn đề lịch sử đó quá phức tạp.
Tuy nhiên cũng có những bài viết hay tài liệu lich sử sai vì chủ quan của người viết hoặc khả năng tìm hiểu sự kiện của tác giả. Đoạn ngắn sau đây, trích từ bài “Tóm lược LỊCH SỬ PHONG TRÀO HĐVN và biến cố thời sự trong giai đoạn”(1) là một thí dụ tiêu biểu.
“1998 - Họp Bạn Thẳng Tiến 6 tại Virginia, gần Washington DC, do tr. Võ Thành Nhân và các trưởng Miền Đông Hoa Kỳ phụ trách tổ chức. Tr. Phạm Bá Thăng tổ chức họp mặt cựu Đông Thành ở trại, có cựu tr. Phạm Quang Chánh nguyên ở Đạo Nhà Bè rồi Đông Thành, từ Pháp qua.
[…]
Tr. Phạm Bá Thăng phổ biến một lá thư đề ngày 05.10, do 9 người ký tên. Bốn vị không đứng trong hệ thống HĐTƯ và phong trào Trưởng niên HĐVN, gồm ôô.Trương Dư A, Nguyễn Ngọc Ấn, Nguyễn Minh Mẫn, Phạm Văn Thạch. Một ở Canada - a. Lã Mạnh Hùng - đã tự ý ghi danh đơn vị Montréal với HĐ Thế Tục, không đứng chung hội (Công giáo) với CN trong Tổng Hội HĐ Canada và không nhìn nhận thẩm quyền của CN Trưởng. 4 còn lại là các tr. Lê Phục Hưng (LĐTrưởng ở Toronto, Canada), Nguyễn Mạnh Hà, Trần Như Hùng (Úc), Phạm Bá Thăng (Hoa Kỳ).”
Ở đoạn trích dẫn trên đây, tác gỉa ghi lại những sự kiện xẩy ra khoảng 13 năm về trước. Vì thế việc kiểm chứng lại thông tin trong đoạn viết trên không phải là vấn đề phức tạp. Tuy nghiên cứu lịch sử Hướng đạo Việt Nam không phải là chuyên môn nhưng người viết bài này có cơ hội đặc biệt để hiểu rõ những sự kiện xung quanh vấn đề tác giả nêu ra trong trích đoạn nêu trên: Đã tham dự trại Thẳng Tiến 6 đồng thời đã tìm hiểu rõ về sinh hoạt hướng đạo tại Canada.
Sự kiện thực tế
Thứ nhất về “Tr. Phạm Bá Thăng”. Tại trại Thẳng Tiến 6, ông không phải là người “tổ chức họp mặt cựu Đông Thành”, mà buổi họp mặt chỉ diễn ra khi anh chị em Đông Thành cũ từ Pháp, Úc, Mỹ, Canada về dự Họp bạn dùng khoảng thời gian rảnh - không phải lo sinh hoạt cho trẻ em - để gặp nhau đông đủ và thắt chặt mối dây hơn nữa. Ngoài ra, Phạm Bá Thăng là Liên đoàn trưởng liên đoàn Chi Lăng thuộc Boy Scouts of America (BSA), ông là thành viên của ban tổ chức trại Thẳng Tiến 6, là Trưởng ban kế hoạch (2), phụ trách xưởng Nút dây và Điêu khắc (3), tổ chức thi vẽ huy hiệu, và trò chơi lớn cho ngành Thiếu và Thanh tại kỳ trại này.(4)
Thứ nhì, “Một ở Canada - a. Lã Mạnh Hùng - đã tự ý ghi danh đơn vị Montréal với HĐ Thế Tục, không đứng chung hội (Công giáo) với CN trong Tổng Hội HĐ Canada và không nhìn nhận thẩm quyền của CN Trưởng” là một câu viết có nhiều sai lầm lớn.
1. Các Hội Hướng đạo tại Canada
Tại Canada không có tổng hội Hướng đạo Canada hay HĐ Thế tục như tác giả viết. Trên thực tế, Canada có hai hội Hướng đạo là thành viên chính thức của Tổ chức Hướng đạo Thế giới (WOSM) đó là Scouts Canada (SC), và Association des Scouts du Canada (ASC) dùng tiếng Pháp là ngôn ngữ chính. Scouts Canada là hội hướng đạo hiện có khoảng 97.000 hướng đạo sinh gồm thanh thiếu niên nam nữ và huynh trưởng – không phân biệt tôn giáo, ngôn ngữ, chủng tộc – sinh hoạt trong năm ngành Nhi, Ấu, Thiếu Thanh và Tráng. Phần lớn hướng đạo sinh của Scouts Canada dùng tiếng Anh.
Khởi đầu và theo đạo luật số 1969 c.68 của Quốc hội Canada, ASC là một hội Hướng đạo cho người Thiên chúa giáo (Roman Catholic) nói tiếng Pháp, ít thành viên hơn Scouts Canada. Tuy nhiên, Canada hiện nay là một quốc gia đa văn hoá, do đó dù đa số hướng đạo sinh của ASC là người nói tiếng Pháp nhưng ASC không giới hạn thành viên theo tôn giáo hay ngôn ngữ, v.v… Hiện nay ASC có những liên đoàn gồm hướng đạo sinh người Hồi giáo hay người Do Thái giáo hoặc liên đoàn có hướng đạo sinh gốc Việt không phân biệt tôn giáo.
2. “CN trong Tổng hội HĐ Canada”
Về mệnh đề này, tác giả bài viết trên trang Làng Bách Hợp Vùng Paris đã sai lầm vì không hiểu gì về cơ cấu tổ chức của Hướng đạo tại Canada. Như đã nói trên, Canada không có “Tổng hội HĐ” và Scouts Canada không phải là hội Hướng đạo “Công giáo”. Thứ đến, “CN” (Chi nhánh Canada thuộc Hội đồng Trung ương Hướng Đạo Việt Nam) không là thành viên hay một bộ phận nào của hai hội hướng đạo quốc gia, Scouts Canada hay/và ASC. Trên thực tế và về mặt pháp lý, nếu một số thành viên của “CN” là thành viên có ghi danh với Scouts Canada cũng không tự động có nghĩa “CN” là một bộ phận của SC.
Mặt khác, LĐ Việt Nam là một đơn vị ghi danh sinh hoạt liên tục suốt 23 năm (1980-2003) với Quebec Council của Scouts Canada. LĐ Việt Nam thành lập năm 1980 (5), 3 năm trước khi có tổ chức Hội đồng Trung ương HĐVN và các CN trực thuộc.
3. “Ghi danh đơn vị”
Tại Canada, đây là trách nhiệm của Liên đoàn trưởng (Group Scouter hay thuật ngữ hiện nay là Group Commisioner). Mỗi năm, Liên đoàn trưởng của các đơn vị thuộc SC (hay ASC) có trách nhiệm ghi danh lại cho liên đoàn (rechartering) trong hội hướng đạo quốc gia.
Năm 1998, Liên đoàn trưởng Liên đoàn Việt Nam - Vietnam Group, charter số 813 thuộc Quebec Council của Scouts Canada - là ông Nguyễn Đức Thanh (6). Như thế, việc “a. Lã Mạnh Hùng - đã tự ý ghi danh đơn vị Montréal với HĐ Thế Tục” năm 1998 là chuyện không thể xẩy ra được vì hai lẽ: năm 1998 ông Hùng không phải là LĐT của Liên đoàn Việt Nam, và nếu là thành viên của liên đoàn thì ông cũng không có thẩm quyền ghi danh liên đoàn với Scouts Canada.
4. “Không nhìn nhận thẩm quyền của CN Trưởng”
Đến cuối năm 1998 liên đoàn Việt Nam vẫn có sinh hoạt và liên hệ với với CN Canada của HĐTƯ. Ngày 20 tháng 11, 1998, Liên đoàn trưởng LĐ Việt Nam, ông Nguyễn Đức Thanh, viết văn thư chính thức gởi Chi nhánh trưởng CN Canada thông báo,
“Nhận thấy vấn đề Chi nhánh Trưởng và sinh hoạt chi nhánh gây quá nhiều rắc rối, ngoài ra chúng tôi muốn dành thời giờ để củng cố và phát triển sinh hoạt liên đoàn nên LĐVN quyết định tạm thời ngưng sinh hoạt với chi nhánh”.
Nội lệ Hội Đồng Trung Ương HĐVN, Chương II, Điều 7.a và 7.b, cũng như Hiến chương Costa Mesa 1983 (7) đòi hỏi Chi nhánh trưởng phải là thành viên của một hội Hướng đạo quốc gia. Tuy nhiên, Chi nhánh trưởng Canada lúc đó không ghi danh với bất kỳ đơn vị nào thuộc Scouts Canada hay ASC vì thế không phải là thành viên của một trong hai hội Hướng đạo tại Canada. Việc nhìn nhận thẩm quyền hợp lệ của CN Trưởng thuộc về trách nhiệm của HĐTƯ. LĐ Việt Nam là một trong hai liên đoàn thành viên của SC tại Quebec và Ontario lúc đó (1998)
.
Kết luận
Việc biên chép lịch sử sai không phải là chuyện chưa xẩy ra trong lịch sử cận đại của Việt Nam thời chiến. Nhưng, vô tình hay hữu ý, ghi lại sai lạc những sư kiện trong sinh hoạt Hướng đạo mới xẩy ra ở nước ngoài trong thời bình là điều hiếm thấy, nhất là tác giả biên chép lại là một người đã sinh hoạt với phong trào. Bài viết “Tóm lược LỊCH SỬ PHONG TRÀO HĐVN và biến cố thời sự trong giai đoạn”, chỉ trong một đoạn rất ngắn, đã có nhiều sai lầm như đã nêu trên.
Bài viết này nhằm mục đích trả sự thực về cho lịch sử và để tránh sự loan truyền những điều không trung thực, dù đó chỉ là những gì đã xảy ra trong một thời gian chưa xa lắm.
Montréal, tháng 10, 2011.
Tham khảo
(1) Voi Già Nghiêm Văn Thạch, Tóm lược LỊCH SỬ PHONG TRÀO HĐVN và biến cố thời sự trong giai đoạn, Duyệt và sửa lỗi chuyển dạng chữ từ VNI sang unicode trước khi đưa tồn trữ trên trang Trưởng Niên Paris, tháng 6-2010. Nguồn: Truy cập ngày 1/10/2011 tại http://scoutvn.net/truongnienparis/2010/lich-su-phong-trao-HDVN.html. Bài viết này đã đăng trong tạp chí “Liên Lạc” của “Hướng đạo Trưởng Niên” số Xuân Nhâm Ngọ (2002).
(2) Đặc san Thẳng Tiến VIII, 2006, California, U.S.A., trang 24
(3) Bản tin – Trại Thẳng Tiến VI, tháng 6, 1998, trang 10
(4) Bản tin – Trại Thẳng Tiến VI, tháng 7, 1998, trang 1
(5) Cùng bài viết Tóm lược LỊCH SỬ, tác giả ghi sai: “1977 […] Hoàn cảnh thuận lợi thêm cho sự phục hoạt Phong trào HĐVN. Các Tr. Đỗ Quí Toàn, Nguyễn Tấn Hồng, Nguyễn Trung Thoại, lập đơn vị ở Montréal, Canada [...]” Ba trưởng Đỗ Quý Toàn, Nguyễn Tấn Hồng, Nguyễn Trung Thoại không phải là những trưởng thành lập LĐ Việt Nam. LĐ Việt Nam thành lập năm 1980 tại Montréal. (Tạp chí Duy Tân – 20 năm sinh hoạt, Liên đoàn Việt Nam, 2000, trang 7-8.)
Từ 2003 đến nay, Liên đoàn Việt Nam là 1 đơn vị hoạt động thuộc Scouts du Montréal métropolitain, Association des Scouts du Canada (ASC) mang tên Groupe Vietnam 277.
(6) “Sơ đồ tiến trình sinh hoạt và trưởng phụ trách LĐ cùng công tác đào tạo từ 1980 đến 2000”, Tạp chí Duy Tân – 20 năm sinh hoạt, Liên đoàn Việt Nam, 2000, trang 8-9.
(7) Hiến chương, Nội lệ (tu chính ngày 4/7/2004 tại Florida, USA), Hội đồng Trung ương Hướng đạo Việt Nam, Truy cập ngày 1/10/2011 tại http://iccvs.org/. Bản Nội lệ đã được tu chính 3 lần trước tại San José, Hoa Kỳ, tháng 7, 1990, Le Breuil, Pháp, tháng 8, 1993, và tại Sydney, Úc, tháng 12, 1995.