Quy trình, Lời Hứa Hướng đạo, và WOSM

Quy trình 46 gồm 6 Chương, 26 Điều, trong đó không có điều khoản nào nói đến Hội trưởng danh dự dù vai trò này của ông Hồ Chí Minh, Chủ tịch[iii] nước Việt Nam Dân Chủ Cộng hoà, dường như được gắn liền với các bài viết về hay liên quan đến Quy trình 46. Cũng là Hội trưởng danh dự của Hội Hướng Đạo Việt Nam năm 1971, nhưng vai trò này của ông Nguyễn Văn Thiệu, Tổng thống Việt Nam Cộng hoà (1967-1975) không được đặt ra hay dính liền với bất kỳ Quy trình HĐVN nào.Quy trình và Nội lệ 1962 là Quy trình 1952 được sửa đổi lần thứ nhì ngày 12 tháng 3, 1962 khi đó Hội trưởng là ông Nguyễn Thành Cung. Quy trình 1962 gồm 5 Chương và 35 Điều. Phần Nội lệ gồm 33 Điều.

Tr. Hiệp nói tiếp, “Vì theo thời thế qui trình nào cũng đúng theo thời gian và không gian lúc đó. Qui trình nào cũng phù hợp với những nguyên tắc của phong trào thế giới.”

“Quy trình nào cũng đúng theo thời gian và không gian lúc đó”, có thể như vậy; tuy nhiên cho rằng, “Qui trình nào cũng phù hợp với những nguyên tắc của phong trào thế giới” là không sát với thực tế.

Thứ nhất, Hội HĐVN năm 1946 hay Hội HĐVN nằm 1952 đều chưa là thành viên quốc gia của WOSM (World Organization of the Scout Movement). Quy trình 1962 là Quy trình 1952 tu chính lần thứ hai, thời điểm này Hội Hướng Đạo Việt Nam hoạt động trong lãnh thổ Việt Nam Cộng hoà đã là thành viên quốc gia của WOSM, 5 năm trước đó, 1957.

Thứ hai, Điều 5, Chương I của Quy trình 46, phần “Lời hứa Hướng đạo Việt Nam” khác với Điều 4A, Chương I của Quy trình 1962.

Quy trình 46

Điều 5: Lời hứa Hướng đạo Việt Nam

Tôi xin đem danh dự hứa rằng:

Trung thành với tổ quốc,

Giúp ích mọi người không cứ lúc nào

Tuân theo Luật Hướng đạo

Quy trình 1962

Điều 4A - Lời Hứa Hướng đạo Việt Nam:

Tôi xin đem danh dự mà hứa sẽ cố gắng hết sức để:

Trung thành với Tổ Quốc và làm tròn phận sự đối với tôn giáo của tôi,

Giúp đỡ mọi người không cứ lúc nào,

Tuân theo Luật Hướng đạo.

WOSM thành lập từ năm 1920 với mục đích hoạt động không thay đổi, nhằm góp phần giáo dục thanh thiếu niên bằng một hệ thống giá trị dựa trên Lời hứa và Luật Hướng đạo.[iv] Và tất cả quốc gia thành viên của WOSM được yêu cầu phải giữ Lời hứa và Luật Hướng đạo phản ảnh, bằng ngôn ngữ thích hợp với văn hiến của mỗi quốc gia thành viên và được sự chấp thuận của WOSM, những nguyên lý Trách nhiệm với Thượng đế (giá trị tâm linh), với tha và nhân đối với bản thân, bắt nguồn từ Luật và Lời hứa do Người Sáng Lập Phong trào đã bày tỏ rõ ràng[v].

Lời hứa trong Quy trình 1962 cũng đã thay đổi theo dòng lịch sử sinh hoạt của Hội HĐVN. Nguyên văn Lời hứa Hướng đạo áp dụng từ giữa thập niên 1960 đến tháng Tư 1975 là

Tôi xin lấy danh dự hứa cố gắng hết sức

1. Làm bổn phận với tâm linh, tín ngưỡng và quốc gia tôi,

2. Giúp ích mọi người bất cứ lúc nào,

3. Tuân theo Luật Hướng đạo.

Điểm khác biệt giữa hai Lời hứa của Quy trình 46 và Quy trình 62 (cũng như Lời hứa sau cùng trước 1975) đã rõ ràng. Lời hứa HĐVN trong Quy trình 46 KHÔNG phù hợp với những nguyên tắc của Phong trào HĐ Thế giới (WOSM).

Về mặt quan điểm, Tr. Hiệp dường như khá gắt gao với những ý kiến chú tâm về quy trình hay hướng đạo “quốc doanh”, vô thần, hữu thần. Trưởng Hiệp cho đó là “những suy nghĩ và ý đồ ‘chính trị’” hay “phá hoại phong trào, phá hoại việc giáo dục trẻ em VN”.

Thiết nghĩ người đặt vấn đề và dùng quy trình trong sinh hoạt Hướng đạo sau 1975 nhiều hơn cả chính là trưởng Phạm Thanh Hiệp. Trong bài “HĐVN tham dự Trại họp bạn Jamboree APR Thailand 2005 - Cái chết của Trưởng Phạm Văn Phụng”[vi], tác giả ghi:

Do tôi là người xung phong và đầu tiên trong việc phục hoạt phong trào HĐ sau năm 1975. Nên luôn được anh ủng hộ, mặc dù các Trưởng lớn khác không ưa tôi vì việc “chơi trội” và đi theo “qui trình 46”. Trong các kỳ Họp bạn truyền thống HĐ tại Hà Nội các năm 1993, năm 1996. Tôi phụ trách công tác tổ chức đoàn TP HCM tham dự. Mời gọi là anh đi liền trong khi nhiều người khác “tẩy chay”. Rồi khi tôi phối hợp tổ chức cuộc Họp mặt HĐ toàn quốc để thành lập Ban vận động vào tháng 3 năm 2005 anh cũng có mặt và phát biểu rất tích cực. Nhất là khi tôi thực hiện kế hoạch liên hệ với phong trào HĐ thế giới để đưa phong trào HĐ trong nước hội nhập với HĐ quốc tế. Tôi và Trưởng Minh hình thành hình thức “Liên Châu” tức Federation of Councils để tăng uy thế đối với quốc tế. Thì anh tham gia liền với danh nghĩa Châu Tiền Giang (Tiền Giang council) trong “Liên Châu”. Chính hành động gọi là “dũng cảm” nầy anh không được các vị HĐ “lão thành” khác ưa, dè bĩu anh. Anh mặc kệ, cứ vô tư và cho là: “Ai làm được cái gì cho phong trào thì anh ủng hộ và tham gia”. Năm 2004, APR mời HĐVN tham dự Đại hội đồng tại Brunei. Tôi mời anh cùng đi. Anh nhận lời và chuẩn bị.

Như thế, việc dùng Quy trình, đặc biệt là Quy trình 46, gắn liền với vai trò Hội trưởng danh dự của ông Hồ Chí Minh đã được “Ban Liên Lạc Lâm Thời HĐVN” từ năm 1993 hay “Ban vận động công nhận Hướng đạo Việt Nam” (2005) kiên trì sử dụng để được Đảng Cộng sản Việt Nam và nhà nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam cho phép Hướng đạo Việt Nam được sinh hoạt trở lại.

Gần đây nhất Quy trình 46 và ông Hồ Chí Minh được dùng lại trong “Đơn Xin Phép Cho Tiếp Tục Phục Hồi “Chơi” Hướng Đạo” gởi Trung ương Đảng CSVN, quan chức nhà nước và quốc hội nước CHXHCNVN, và đồng kính gởi cả Bí thư thứ nhất Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (Đơn không ghi ngày nhưng được chuyền tay từ đầu năm 2011[vii]) của ông Đặng Văn Việt[viii] và thư cùng tác giả gởi ông Lê Tiến Thọ – Thứ Trưởng Bộ Văn Hóa – Thể Thao – Du Lịch Việt Nam (ngày 25/03/2011)[ix] sau khi được ý kiến của Bộ VHTTVDL qua văn bản số 1507 của Bộ này[x].

Trong cố gắng xin với Đảng Cộng sản và nhà nước CHXHCN Việt Nam cho HĐVN được sinh hoạt lại, ông Đặng Văn Việt đã tuyên xưng luôn “Bác Hồ là người Hướng đạo sinh số 1 của Việt Nam (từ 1915 ở Anh)” nhằm nâng trọng lượng và tầm ảnh hưởng của cuộc vận động.

Từ 1993 đến nay, cuộc vận động gần 20 năm với Nhà nước và Đảng Cộng sản Việt Nam - cho Hướng đạo Việt Nam được xem là một sinh hoạt và tổ chức hợp pháp - bằng Quy trình 46 và ông Hội trưởng danh dự Hồ Chí Minh rõ ràng là không có kết quả tích cực; tuyệt đại đa số nhân sự của Ban Liên Lạc Lâm Thời HĐVN[xi] do Tr. Hoàng Đạo Thuý uỷ nhiệm là cựu Hướng đạo sinh đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam thuộc các Châu cũ ở miền Bắc; tương tự, nhân sự của “Ban vận động công nhận Hướng đạo Việt Nam” sau này (2005) cũng là “các huynh trưởng đảng viên Cộng sản cùng một vài huynh trưởng ở nhóm khác”[xii]. Hiện nay có khoảng 4.000 đến 6.000 Hướng đạo sinh Việt Nam đang sinh hoạt “chui-công khai” từ Miền Trung vào đến miền Nam Việt Nam.

Đến đây người ta không thể không đặt câu hỏi về sự mâu thuẫn giữa thành phần “Ban Liên Lạc Lâm Thời HĐVN” hay “Ban vận động công nhận Hướng đạo Việt Nam” với tuyệt đại đa số Hướng đạo sinh đang sinh hoạt. Và tại sao tại từ năm 1954 tại nước VNDCCH, đến ngày nay tại miền Bắc nước CHXHCNVN, không có sinh hoạt Hướng đạo dù (hay vì) có ông Hồ Chí Minh là Hội trưởng danh dự từ 1946?

Việc “Bác Hồ là người Hướng đạo sinh số 1 của Việt Nam (từ 1915 ở Anh)” sẽ được đề cập đến trong một bài viết khác.

Montréal, tháng 9, 2011

Phần I; phần IIb

[i] Thiệp Hoa 139, trang 20B-26, 8 tháng 5, 2011

[ii] Agreement On The Cessation Of Hostilities In Viet-Nam, Article 2 http://snipurl.com/26wno3 [www_mtholyoke_edu]

[iii] Ông Hồ Chí Minh lúc đó là Chủ tịch kiêm Bộ trưởng Ngoại giao của Chính phủ Liên hiệp Lâm thời Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Chính phủ này kéo dài từ ngày 1 tháng 1, 1946 đến ngày 2 tháng 3 năm 1946, thì chuyển sang Chính phủ liên hiệp kháng chiến Việt Nam, do Quốc hội khóa I cử ra (Nguồn: http://chinhphu.vn/cttdtcp/vi/cpchxhcnvn/cpcacthoiky/tieusuttcpcacthoiky.html truy cập tháng 9, 2011)

[iv] “The mission of Scouting is to contribute to the education of young people, through a value system based on the Scout Promise and Law,…” The Mission, http://www.scout.org/en/about_scouting/mission_vision

[v] “All members of the Scout Movement are required to adhere to a Scout Promise and a Law reflecting, in language appropriate to the culture and civilization of each National Scout Organization and approved by the World Organization, the principles of Duty to God, Duty to others and Duty to self, and inspired by the Promise and Law conceived by the Founder of the Scout Movement…” Promise and Law, http://www.scout.org/en/about_scouting/promise_and_law

[vi] Phạm Thanh Hiệp, Hồi Ký 5, Thiệp Hoa 120, 23 tháng 8, 2009.

[vii] Ngày 4/2/2011 (tức nhằm ngày mùng 2 tháng Giêng năm Tân Mão) khi đến chúc Tết Trưởng Nguyễn Duy Thu Lương, tôi có được Trưởng Bùi Tiến An trao cho một bản photocopy Đơn xin phép cho tiếp tục phục hồi "chơi" Hướng đạo do Trưởng Đặng Văn Việt đứng đơn ký tên với tư cách là Trưởng ban chấp hành lâm thời xin phục hồi "chơi" Hướng đạo, gởi cho các vị lãnh đạo đứng đầu Tổ chức Đảng, Nhà nước, Quốc hội và Chính phủ. (Nguyễn Lệnh, “Thơ gởi các Trưởng: Bùi Tiến An, Ngô Văn Phương, Lê Công Giàu, http://giupich.org/Gop-y-quy-trinh-HDVN/Gop-y-ve-Don-xin-phep-cho-tiep-tuc.html)

[viii] Một tráng sinh tráng đoàn Lam Sơn thành lập năm 1935 tại Hà Nội; tráng trưởng là Tr. Hoàng Đạo Thuý

[ix] http://giupich.org/Gop-y-quy-trinh-HDVN/Thu-cua-Con-hum-xam-Dang-Van-Viet-ve-viec-cam-phuc-hoi-Huong-dao-o-Viet-Nam-va-ve-nhung-chuyen-rieng-tu-cua-minh.html

[x] Văn bản số 1507 của BVHTTDL gởi ông ĐV Việt có nội dung như sau:

“BVHTTDL nhận được Đơn xin phép cho tiếp tục phục hồi “chơi hướng đạo” do ông đứng tên. Sau khi nghiên cứu và xin ý kiến phối hợp với các cơ quan có liên quan, BVHTTDL có ý kiến như sau: "Ban Bí thư Trung ương Đảng đã có thông báo về hoạt động hướng đạo hiện nay tại một số tỉnh, thành phố và chỉ rõ: “không đặt vấn đề tái lập tổ chức hướng đạo, cũng như thành lập thêm các hội, đoàn mới”. BVHTTDL thông báo để ông biết. KT. Bộ trưởng - Thứ trưởng Lê Tiến Thọ.”

(Nguyễn Lệnh, Pháp Luật Nào Dành Cho Hội Hướng Đạo VN? http://huongdaocantho.org/Gop-y-quy-trinh-HDVN/Phap-luat-nao-danh-cho-Hoi-Huong-dao-VN.html)

[xi] Phạm Thanh Hiệp, Phong trào Hướng đạo tại miền Bắc sau 1975, Hồi ký, Thiệp Hoa 109, 7 tháng 9, 2008

[xii] Nguyễn Lệnh, Giải trình vì sao chưa tái lập Hội Hướng đạo Việt Nam, tháng 5, 2011, Bauxite Việt Nam