Embedded Files
Post date: Dec 17, 2011 2:57:58 PM
Công hay diễu
Lời mở - Ngoài việc tìm đọc các bài viết và tin sinh hoạt Hướng đạo trên các trang báo mạng, người viết cũng thường nhận được những bài khác qua email. Một trong các tác giả của những bài chuyển bằng đường điện thư là trưởng Phạm Thanh Hiệp. Đây là một tác giả viết nhiều về chuyệnHướng đạo. Bài viết của trưởng Mèo lém thường cho người đọc biết tin sinh hoạt và quan điểm của tác giả. Riêng với người viết bài này, một số nhậnđịnh và thông tin của tác giả Phạm Thanh Hiệp còn là nguồn cảm hứng để viết bài cho trang “chuyện Hướng đạo”.
Ý trong bài viết dưới đây bắt đầu từ sau khi đọc “Hướng Đạo chỉ một thời, hay “Hướng Đạo một ngày, Hướng Đạo một đời”, hay “HĐ một ngày, HĐmãi mãi”” - một bài viết mới đây của trưởng Phạm Thanh Hiệp.
Xin cảm ơn trưởng Hiệp.
“Once a Scout, always a Scout”
Chuyện “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi” đã được người viết bài này đề cập sơ qua ở tiểu mục Vài huyền thoại hướngđạo trong bài “Câu chuyện trưởng”(1) viết năm 2010:
Đoạn cuối của phần trả lời ở trang web của WOSM viết, “The motto ‘Once a Scout, always a Scout’ is misleading”, nhiều người, dĩ nhiên đã sinh hoạt hướng đạo, hiểu sai ý nghĩa của phương châm “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi.”
Trở lại với bài của trưởng Mèo lém. Tựa bài viết cho thấy tác giả đặt và thảo luận về câu hỏi “hướng đạo chỉ là chuyện một thời hay hướng đạo là mãi mãi?”
Ở đây người viết chỉ muốn chia sẻ với tất cả anh chị em HĐ, và cả trưởng Phạm Thanh Hiệp, nếu trưởng có ghé đọc trang “Scouts Abound - Chuyện Hướng đạo”, về một điểm nhỏ trong bài viết của tác giả: nguồn gốc của phương châm “Once a scout,always a scout” hay “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi”.
Trước nhất, trong cuốn “Lịch sử Hướng đạo Việt Nam - Hồi ký Sếu Siêng Năng Trần Văn Khắc”(2) nguyên trang 10 là hình minhhọa hướng đạo sinh đứng quanh cột cờ, phía trên là hàng chữ lớn, ghi
“Hướng đạo một ngày
Hướng đạo mãi mãi
B.P.”
Thứ hai, trưởng Vịt bể Cung Giũ Nguyên, trong bài “Tâm thư một Hướng Ðạo già, không đồng phục, gởi các Anh Chị Trưởng vàTrại sinh Trại Họp Bạn Thẳng Tiến”(3) đã viết:
“Hướng đạo, theo một châm ngôn của người Pháp nói luôn và dễ nhớ, Scout un jour, Scout toujours, mà người Việt thườngtâm niệm, Hướng đạo một ngày, Hướng đạo suốt đời.”
Thứ ba, về nguồn gốc của “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi”, trưởng Mèo lém Phạm Thanh Hiệp viết:
“Trước hết tìm hiểu cội nguồn của dòng chữ hay ý tưởng nầy. Hỏi Tr. Nguyễn Quang Minh. Anh cho biết, chưa thấy tài liệu nào cho biết từ Baden Powell nói ra. Nhưng có thấy từ các sách báo của HĐ Anh. Anh cho biết câu nầy có bên đạo Công Giáo, từ câu “Once a Christian, always Christian” (một ngày theo đạo Chúa, luôn theo Đạo chúa).”(4)
Như thế “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi”
phát nguồn từ một ông tây bà đầm nào đó bên Pháp theo nguyên Trại trưởng Quốc gia Cung Giũ Nguyên?
là câu nói của B.-P. như đã ghi trong hồi ký của trưởng Trần Văn Khắc, người đồng sáng lập phong trào HĐVN? Hay
là ý tưởng vay mượn của Ki-tô giáo như trưởng nguyên Tổng thư ký kiêm UVHL của Hội HĐVN (1973-1975) Sơn ca Phiêul ưu Nguyễn Quang Minh suy đoán?
Và như vậy, Hướng đạo Việt Nam, với hơn 80 năm lịch sử sinh hoạt, anh chị em chúng ta vẫn chưa rõ và chưa đồng ý về nguồngốc và tác giả của ý tưởng độc đáo mà cả phong trào HĐTG đã dùng như một motto, một slogan bất tử?
Với hy vọng đóng góp một phần nhỏ vào mục “Hiểu biết phong trào” chung cho tất cả HĐS Việt Nam và HĐS gốc Việt khắp nơi, người viết đã đi tìm nguồn gốc và tác giả của câu nói “Hướng đạo một thời, hướng đạo mãi mãi” (Once a scout, always a scout). Thưa quý bạn đọc, tác giả của câu nói “Once a scout, always a scout” không phải là người nước Pháp, và đó cũng không phải là câu nói của B.-P., hay là ý tưởng vay mượn của Ki-tô giáo.
Báo chí và sách tiếng Anh có ghi rõ ai là người đầu tiên đã nói “Once a scout, always a scout”. Đó là Thống Chế (Field Marshal) Bá tước Horatio Herbert Kitchener (1st Earl of Kitchener) [1850-1916], danh tướng và Bộ trưởng Bộ Chiến tranh của Anh Quốc khi Thế chiến thứ nhất bùng nổ.
Cách đây hơn 100 năm, ngày 19 tháng Tư, 1911 trong diễn văn gởi HĐS nhân ngày thành lập đoàn HĐ tại Leicestershire, thành phố cáchLondon 170 Km về hướng Tây Bắc, Tướng Kitchener nói:
“There is one thought I would like to impress upon you - Once a scout, always a scout. You will find the Scout Law and the scout training very useful through life. We must never allow scouting to be looked upon as a game thatis over. Keep it going as long as you are alive, as boy and as man. Help it byall the means that lie in your power, and when we have a million men andboys, as I hope we shall have, imbued with the spirit of scouts, our nationmay well be proud of its manhood.”(5)
Lược dịch
“Một ý nghĩ tôi muốn tất cả các em ghi nhớ - Hướng đạo một thời là hướng đạomãi mãi. Các em sẽ thấy Luật Hướng Đạo và sự rèn luyện của hướng đạo ích lợi suốt đời. Chúng ta không thể để người ta xem hướng đạo là một trò chơi đã chấm dứt. Hãy giữ vững phong trào ngày nào các em còn sống, ở tuổi thiếu niên hay khi đã trưởng thành. Hãy giúp phong trào bằng tất cả những gì trong khả năng của các em, và khi chúng ta có một triệu đoàn sinh và huynh trưởng, như tôi mong chúng ta sẽ có, thấm đẫm tinh thần hướng đạo, đất nước của chúng ta có thể hãnh diện với nam nhi của nước mình.”
Sự kiện này đã được báo chí, trong đó có 2 tờ báo ở Úc Châu, “The Mercury” và “The Advertiser”, đưa tin số ra ngày thứ Năm, 20tháng Tư, 1911.(6)
Đến 17 năm sau, câu “Once a scout, always a scout” lại xuất hiện trên mặt báo ở Hoa Kỳ.
Trong tờ tạp chí Boys' Life số tháng Hai, 1928 kỷ niệm 18 năm thành lập Hướng đạo Hoa Kỳ (BSA), trong bài “Scouting Grows Up”, khi bàn đếntương lai của phong trào HĐ ở Mỹ, tác giả viết:
“And what about the next eighteen years? Will the Movement go on growing at the same rate that it has done in the past eighteen?
Well, that depends on you Scouts who are coming on. RememberLord Kitchener said of the Boy Scouts, “Once a scout always a scout ”.”(7)
Lược dịch
“Còn 18 năm sắp tới? Liệu Phong trào sẽ tiếp tục phát triển cùng mức lớn mạnh như 18 năm vừa qua?
Chuyện đó tùy vào tất cả HĐS các em. Các em hãy nhớ lời Bá tước Kitchener nói về Hướng đạo sinh, “Hướng đạo một thời,hướng đạo mãi mãi”.”
Tác giả bài báo “Scouting Grows Up” đăng trên tờ Boys' Life nói trên không ai khác hơn Trưởng HĐ toàn thế giới, Robert Baden Powell.
Lời nhắn nhủ của Thống Chế Kitchener với HĐS ở Leicestershire đã gây ấn tượng sâu sắc với rất nhiều người, kể cả B.-P.. Trong những lần tái bản cuốn “Scouting for Boys” (Hướng đạo cho trẻ em), B.-P. đã viết thêm một đoạn ngắn về ý tưởng độc đáo của Tướng Kitchener trong tiểu mục “Tự Kỷ luật”:
“Lord Kitchener said to the Boy Scouts: “There is one thought I would like to impress upon you all – ONCE A SCOUT, ALWAYS A SCOUT”. By this he meant that when you are grown up you must still carry out what you learned as a Scout – and especially that you will go on being honourable and trustworthy.”(8)
Lược dịch:
“Bá tước Kitchener nói với các hướng đạo sinh: “Một ý tưởng tôi muốn tất cả các em ghi nhớ - Hướng đạo một thời, hướngđạo mãi mãi”. Nói như thế ông ngụ ý nói rằng đến lúc trưởng thành các em vẫn phải thực hành những gì đã học được khi còn là Hướng đạo sinh - và nhất là các em sẽ tiếp tục làm người trọng danh dự và đáng tin.”
Tới đây một câu hỏi khác bất chợt đến với người viết. Cuốn “Hướng đạo cho trẻ em” bản tiếng Việt xuất bảnnăm 1965, dịch giả, trưởng Sói trầm lặng Mai Liệu, đã viết những gì ở tiểu mục “Tự Kỷ luật”? Có hay không có đoạn nói về “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi”? Không có sách trong tay, không thể có trả lời chonhững thắc mắc vừa nêu, người viết xin tạm giữ lại những suy nghĩ đang có cho riêng mình. Tóm lại, từ nay anh chị em có thể, theo tin trên báo chí, bài viết và sách của B.-P., để tin chắc rằng tác giả của motto bất hủ “Once a scout, always a scout” (Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi) là vị danh tướngnước Anh, một người bạn của Phong trào HĐ - Bá tước Kitchener.
Câu nói tiếng Pháp, “Scout un jour, Scout toujours” hẳn nhiên chỉ ra đời sau khi có phong trào HĐ ở Pháp; vào ngày 2 tháng 12, 1911 Eclaireurs de France, tổ chức HĐ đầu tiên tại Pháp thành hình khi Nicolas Benoit, Chéradame, Charpentier, Bertier cùng Tu sĩ Gallienne nộp đơn ghi danh EdF, và chính thức hoạt động vào ngày 4 tháng Hai, 1912(9). Do đó rất có thể “Scout un jour, Scout toujours” chỉ là một bản dịch sang tiếng Pháp câu “Once a scout, always a scout” của Bá tước Kitchener. Điều này đã được Mario Sica, dịch giả cuốn “Baden-Powell - Pas à Pas”(10) - 1000 đoạn trích dẫn lấy từ các bài viết của B.P. - xác định ở cước chú của trích dẫn số 354, “Scout un jour, Scout toujours” trong tiểu mục Esprit du scoutisme (Tinh thần hướng đạo) là một châm ngôn của Bá tước Kitchener [“Un devise lancée par Lord Kichener (1850-1916)]. Cuốn “Baden-Powell - Pas à Pas” do nhà xuất bản của Hội Nam và Nữ HĐ Pháp phát hành lần đầu tiên năm 2007 tại Paris.
Tên của B.-P. được gắn liền với phương châm “Hướng đạo một ngày, hướng đạo mãi mãi” trong trang 10 của “Hồi ký Sếu Siêng Năng Trần Văn Khắc” có thể chỉ là phần trình bầy “cho đẹp” của nhà xuất bản, LĐ Chi Lăng – HĐVN, chứ không thuộc nội dung cuốn Hồi ký của tác giả. Nhưng quan trọng hơn cả là chúng ta đã thấy nguyên văn lời nhắn của Tướng Kitchener, và lời B.-P. giải thích ý nghĩa câu “Hướng đạo một thời, hướng đạo mãi mãi”.
Khi đã trưởng thành cứ thực hành những gì đã học được từ Phong trào và tiếp tục sống làm người biết tự trọng, đáng tin thì anh chị em chúng ta sẽ là “hướng đạo mãi mãi”.
Thật đơn giản và thật dễ hiểu.
Montréal, tháng 12, 2011 (cập nhật tháng 2, 2012)
(1) Công hay diễu, Câu chuyện “trưởng”, (Tháng 7, 2010). Truy cập ngày 12/12/2011, https://sites.google.com/site/scoutabound/Downhome/Lua-dam-duong/cau-chuyen-truong, Scouts Abound – Chuyện Hướng Đạo.
(2) Trần Văn Khắc, LỊCH SỬ HƯỚNG ĐẠO VIỆT NAM, Hồi ký của Sếu Siêng Năng TRẦN VĂN KHẮC, (1/1/1985). Liên đoàn Chi Lăng HĐVN tại Toronto, Nhà in Việt Nam, trang 10.
(3) Cung Giũ Nguyên, Tâm thư một Hướng Ðạo già, không đồng phục, gởi các Anh Chị Trưởng và Trại sinh Trại Họp Bạn Thẳng Tiến, (20 tháng 6, 2002). Truy cập ngày 12/12/2011, https://sites.google.com/site/scoutabound/Downhome/Lua-dam-duong/tamthu, Scouts Abound – Chuyện Hướng Đạo.
(4) Phạm Thanh Hiệp, Hướng Đạo chỉ một thời, hay “Hướng Đạo một ngày, Hướng Đạo một đời”, hay “HĐ một ngày, HĐ mãi mãi”, Thiệp Hoa (Tháng 12, 2011).Từ 16/12/2011 tại https://sites.google.com/site/scoutabound/Downhome/Chuyen-bay-gio/huong-dao-chi-mot-thoi
(5) BOY SCOUTS ONCE A SCOUT, ALWAYS A SCOUT. (1939, July 6). The Mercury (Hobart, Tas.: 1860 - 1954), p. 2. Retrieved December 14, 2011, from http://nla.gov.au/nla.news-article25603822.
(6) BOY SCOUTS. (1911, April 20). The Mercury (Hobart, Tas.: 1860 - 1954), p. 5. Retrieved December 14, 2011, from http://nla.gov.au/nla.news-article10098687 và
BOY SCOUTS. (1911, April 20). The Advertiser (Adelaide, SA: 1889 - 1931), p. 7. Retrieved December 14, 2011, from http://nla.gov.au/nla.news-article5267797.
(7) Sir Robert Baden-Powell, Scouting Grows Up, Boys' Life, trang 17, February 1928. BSA, Inc. Truy cập ngày 14/12/2011 tại http://snipurl.com/218lazl
(8) Sir Robert Baden-Powell, Scouting for Boys, Campfire Yarn Number 21 - Self Discipline. Truy cập ngày 10/12/2011 tại http://rover_scout.webs.com/scoutingforboyspt2.htm.
(9) Association Nationale des Scouts Français Anciens, Lieutenant de Vaisseau Nicolas BENOIT. Truy cập ngày 12/12/2011 tạihttp://ansfac.org/Personalites/benoit.html.
(10) Mario Sica, Baden-Powell, Pas à Pas - 1000 citations du fondateur du scoutisme. Les presses d'Ile de France. La maison d'édition des Scouts et Guides de France, juin 2007. Paris, trang 109.
Hình Lord Kitchener: Cabinet Photograph, Messrs Bassano - Photographer, 25 Old Bond Street, London W., England, 1899
Page updated
Google Sites
Report abuse