หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ทักษะลูกเสือ
เรื่องที่ 1 แผนที่ – เข็มทิศ
1.1 ความหมาย และความสำคัญของแผนที่
แผนที่ คือ สิ่งที่แสดงรายละเอียดของภูมิประเทศบนพื้นผิวโลกทั้งที่มีอยู่ตามธรรมชาติและที่มนุษย์สร้างขึ้นโดยจำลองไว้บนวัตถุพื้นราบด้วยมาตราส่วนใดมาตราส่วนหนึ่ง ซึ่งรายละเอียดเหล่านี้อาจแสดงด้วยเส้น สี และสัญลักษณ์ต่าง ๆ เช่น
สีที่ใช้ในแผนที่ทางภูมิศาสตร์ ได้แก่
สีที่ใช้ในแผนที่ทั่วไป ได้แก่
ความสำคัญของแผนที่
- ใช้เป็นเครื่องมือประกอบกิจกรรมการเดินทางไกลของลูกเสือ โดยแผนที่จะให้ข้อมูลเบื้องต้นของพิกัดทิศทางและตำแหน่งของสถานที่ในการเดินทางในเบื้องต้นที่ชัดเจนขึ้น
- แผนที่จะช่วยให้เช้าใจถึงข้อมูลพื้นฐานของสภาพลักษณะภูมิประเทศเบื้องต้น ของสถานที่ในแต่ละแห่ง ช่วยให้สามารถวางแผนในการเดินทางได้อย่างเหมาะสม
- ความเข้าใจในชนิดของแผนที่จะช่วยให้รู้จักเลือกใช้ประโยชน์จากแผนที่ในแต่ละชนิดได้อย่างถูกต้องเหมาะสม
ชนิดของแผนที่
แผนที่โดยทั่วไป แบ่งออกเป็น 3 ชนิด
1) แผนที่แบนราบ แสดงพื้นผิวโลก ความสูงตํ่า ใช้แสดงตำแหน่ง ระยะทาง และเส้นทาง
2) แผนที่ภูมิประเทศ แสดงพื้นผิวโลกในทางราบ ไม่แสดงความสูงตํ่าละเอียดกว่าและใช้ประโยชน์ได้มากกว่าแผนที่แบนราบ
3) แผนที่ภาพถ่าย ทำขึ้นจากภาพถ่ายทางอากาศ มีความละเอียดและความถูกต้องมากกว่าแผนที่ชนิดอื่นมาก สามารถมองเห็นสิ่งต่าง ๆ ตามธรรมชาติ และสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นอย่างชัดเจน
ที่มา : เครื่องมือและเทคโนโลยีทางภูมิศาสตร์ - PowerPoint PPT Presentation
อาจารย์ธเนศ บริสุทธิ์ โรงเรียนสงวนหญิง
นอกจากนี้ยังแบ่งชนิดของแผนที่ตามลักษณะการใช้งาน ตัวอย่าง เช่น
- แผนที่ทั่วไป เช่น แผนที่โลก แผนที่ประเทศต่าง ๆ
- แผนที่ทรวดทรง หรือแผนที่นูน แสดงความสูงตํ่าของภูมิประเทศ
- แผนที่ทหาร เป็นแผนที่ยุทธศาสตร์ ยุทธวิธี
- แผนที่เดินอากาศ ใช้สำหรับการบิน เพื่อบอกตำแหน่ง และทิศทางของเครื่องบิน
- แผนที่เดินเรือ ใช้ในการเดินเรือ แสดงสันดอน ความลึก แนวปะการัง
- แผนที่ประวัติศาสตร์ แสดงอาณาเขต ยุค และสมัยต่าง ๆ
- แผนที่การขนส่ง แสดงการคมนาคมทางบก ทางเรือ ทางอากาศ
ฯลฯ
สัญลักษณ์ในแผนที่
สัญลักษณ์ (SYMBOL) เป็นเครื่องหมายที่ใช้แทนรายละเอียดต่าง ๆ ที่ปรากฏอยู่บนพื้นผิวโลก ฉะนั้น เมื่ออ่านแผนที่จึงควรตรวจดูเครื่องหมายแผนที่ก่อนเสมอ ทั้งนี้เพื่อจะป้องกันมิให้สีความหมายสัญลักษณ์ต่าง ๆ ผิดพลาดได้ในแผนที่ แผนที่มาตราส่วน 1 : 50,000 ขนาดระวาง 15 X 15 ลิปดา) จะแสดงสัญลักษณ์ ดังนี้
สัญลักษณ์เป็นจุด (POINT SYMBOL)
สัญลักษณ์รูปทรงเรขาคณิต เช่น วัด โรงเรียน ศาลาที่พัก ที่ตั้งจังหวัด ฯลฯ
ที่ตั้งจังหวัด อำเภอ
วัดมีโบสถ์
ไม่มีโบสถ์
สำนัก; ศาลาที่พัก
เจดีย์พระปรางค์หรือสถูป
โบสถ์คริสต์ศาสนา
ศาลเจ้าหรือศาลเทพารักษ์; โบสถ์มุสลิม
โรงเรียน
บ่อน้ำ
ทิศเหนือ
ทิศตะวันออก
ทิศใต้
ทิศตะวันตก
แผนที่สังเขปของลูกเสือ
“แผนที่สังเขป” คือ แผนที่หรือรูปภาพแผนที่ หรือเส้นทางในการเดินทางแสดง รายละเอียดต่าง ๆ ตามความต้องการ แผนที่สังเขปนี้จะให้ความละเอียดถูกต้องพอประมาณ เท่านั้น
แผนที่สังเขปของลูกเสือ จะแสดงลักษณะภูมิประเทศที่เด่นซัดที่อยู่บริเวณใกล้เคียงกับเส้นทาง สิ่งจำเป็นในการทำแผนที่สังเขป คือ ต้องใช้เข็มทิศเป็น และรู้ระยะก้าวของตน โดยทั่วไปคนปกติจะมีความยาว 1 ก้าวเท่ากับ 75 เซนติเมตร เดินได้นาทีละ 116 ก้าว เดินได้ ชั่วโมงละ 4 กิโลเมตรโดยประมาณ
1.2 ความหมาย และความสำคัญของเข็มทิศ
ความหมายของเข็มทิศ
เข็มทิศ คือ เครื่องมือสำหรับใช้หาทิศทางหรือบอกทิศทางในแผนที่
ความสำคัญของเข็มทิศ
เข็มทิศ มีความสำคัญในการบอกทิศที่สำคัญทั้ง 4 ทิศ คือ ทิศเหนือ ทิศใต้ ทิศตะวันออก และทิศตะวันตก หรืออาจจะบอกรายละเอียดเป็น 8 ทิศ 16 ทิศ หรือ 32 ทิศก็ได้ ในกรณีการเดินทางไกลของลูกเสือเข็มทิศเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญในการบอกทิศทางไปสู่จุดหมายปลายทาง หากกรณีหลงป่าหรือหลงทางลูกเสือสามารถแจ้งพิกัดให้ผู้ช่วยเหลือได้
กลับหน้าหลัก