หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การลูกเสือไทย

เรื่องที่ 2 ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับคณะลูกเสือแห่งชาติ

ขอบข่ายเนื้อหา ประกอบด้วย

2.1 คณะลูกเสือแห่งชาติ

2.2 การบริหารงานของคณะลูกเสือแห่งชาติ

2.3 การลูกเสือในสถานศึกษา

2.1 คณะลูกเสือแห่งชาติ

คณะลูกเสือแห่งชาติ ประกอบด้วย บรรดาลูกเสือทั้งปวงและบุคลากรทางการลูกเสือ โดยมีพระมหากษัตริย์ทรงเป็นประมุขของคณะลูกเสือแห่งชาติ

ลูกเสือ หมายความว่า เด็กและเยาวชนทั้งชายและหญิง ที่สมัครเข้าเป็นลูกเสือทั้งในสถานศึกษาและนอกสถานศึกษา ส่วนลูกเสือที่เป็นหญิง ให้เรียกว่า “เนตรนารี ”

บรรดาลูกเสือทั้งปวง หมายถึง ลูกเสือในโรงเรียน ลูกเสือนอกโรงเรียน ลูกเสือหลักสูตรพิเศษ ลูกเสือชาวบ้าน

ลูกเสือในโรงเรียน หมายถึง เยาวชนที่สมัครเข้าเป็นลูกเสือในกองลูกเสือโรงเรียน ได้แก่ ลูกเสือสำรองลูกเสือสามัญ ลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่ และลูกเสือวิสามัญ

ลูกเสือนอกโรงเรียน หมายถึง เยาวชนที่ไม่ได้สมัครเข้าเป็นลูกเสือในกองลูกเสือโรงเรียน แต่สมัครใจเข้าร่วมกิจกรรมกับลูกเสือนอกโรงเรียนและลูกเสือหลักสูตรพิเศษ

ลูกเสือหลักสูตรพิเศษ หมายถึง ลูกเสือที่สมัครเข้ารับการอบรมในหลักสูตรพิเศษต่าง ๆ เช่น ลูกเสือช่อสะอาด ลูกเสือป่าไม้ ลูกเสือจราจร ลูกเสือป้องกันและบรรเทาสาธารณภัย ลูกเสืออาสา กกต. ลูกเสือไซเบอร์ ลูกเสืออนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ฯลฯ

ลูกเสือชาวบ้าน หมายถึง กลุ่มชาวบ้านที่มารวมกันเพื่อทำประโยชน์ให้แก่สังคม ผ่านกระบวนการลูกเสือ โดยที่มีการทำงานหรือการเข้าค่ายต่าง ๆ คล้ายกับลูกเสือในโรงเรียน ลูกเสือชาวบ้านเริ่มต้นมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2514 โดยตำรวจตระเวนชายแดน ได้ฝึกอบรมให้ชาวบ้านรู้จักดูแลความปลอดภัยในหมู่บ้าน การป้องกันตนเอง ตลอดจนการสอดแนมรักษาความปลอดภัยตามแนวชายแดน

บุคลากรทางการลูกเสือ หมายถึง ผู้บังคับบัญชาลูกเสือ ผู้ตรวจการลูกเสือ กรรมการลูกเสือ อาสาสมัครลูกเสือและเจ้าหน้าที่ลูกเสือ

2.2 การบริหารงานของคณะลูกเสือแห่งชาติ

ประกอบด้วย

2.2.1 สภาลูกเสือไทย ประกอบด้วยคณะบุคคล ดังต่อไปนี้

1) นายกรัฐมนตรี เป็น สภานายก

2) รองนายกรัฐมนตรี เป็น อุปนายก

3) กรรมการโดยตำแหน่ง ได้แก่ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย ปลัดสำนักนายกรัฐมนตรี ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ ปลัดกระทรวงกลาโหม ปลัดกระทรวงมหาดไทย ปลัดกระทรวงพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ ผู้บัญชาการทหารสูงสุด ผู้บัญชาการทหารบก ผู้บัญชาการทหารเรือ ผู้บัญชาการทหารอากาศ ผู้บัญชาการตำรวจแห่งชาติ เลขาธิการสภาการศึกษา เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เลขาธิการคณะกรรมการการอุดมศึกษา เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เลขาธิการสภากาชาดไทย อธิบดีกรมการปกครอง อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น ผู้ว่าราชการกรุงเทพมหานคร ผู้ว่าราชการจังหวัดและผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการลูกเสือชาวบ้าน

4) กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนไม่เกินแปดสิบคน ซึ่งพระมหากษัตริย์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ แต่งตั้งตามพระราชอัธยาศัยให้เลขาธิการสำนักงานลูกเสือแห่งชาติ เป็นกรรมการและเลขานุการ รองเลขาธิการและผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานลูกเสือแห่งชาติ เป็นผู้ช่วยเลขานุการสภาลูกเสือไทย อาจมีสภานายกกิตติมศักดิ์ อุปนายกกิตติมศักดิ์และกรรมการกิตติมศักดิ์ ซึ่งจะได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ อีกครั้ง

2.2.2 คณะกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ เป็นองค์กรบริหารของคณะลูกเสือแห่งชาติ ประกอบด้วยคณะบุคคล ดังต่อไปนี้

1) รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ เป็น ประธานกรรมการ

2) กรรมการโดยตำแหน่ง ได้แก่ ปลัดกระทรวงศึกษาธิการ และปลัดกระทรวงมหาดไทย เป็นรองประธาน เลขาธิการสภาการศึกษา เลขาธิการคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน เลขาธิการคณะกรรมการการอุดมศึกษา เลขาธิการคณะกรรมการการอาชีวศึกษา เลขาธิการสภากาชาดไทย เลขาธิการสำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย ผู้อำนวยการสำนักบริหารงานคณะกรรมการส่งเสริมการศึกษาเอกชนและผู้อำนวยการศูนย์ปฏิบัติการลูกเสือชาวบ้าน

3) กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนไม่เกินสิบห้าคน ซึ่งสภานายกสภาลูกเสือไทยแต่งตั้งโดยคำแนะนำของกรรมการบริหารลูกเสือแห่งชาติ ตาม 1 และ 2 ซึ่งในจำนวนนี้ต้องมาจากภาคเอกชนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง

ให้เลขาธิการสำนักงานลูกเสือแห่งชาติ เป็นกรรมการและเลขานุการ รองเลขาธิการและผู้ช่วยเลขาธิการสำนักงานลูกเสือแห่งชาติ เป็นผู้ช่วยเลขานุการ

เลขาธิการสำนักงานลูกเสือแห่งชาติเป็นผู้รับผิดชอบการบริหารงานของสำนักงานลูกเสือแห่งชาติ และเป็นผู้บังคับบัญชาพนักงานและลูกจ้างในสำนักงาน โดยรัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการ แต่งตั้งรองปลัดกระทรวงศึกษาธิการคนหนึ่งทำหน้าที่เลขาธิการสำนักงานลูกเสือแห่งชาติ และแต่งตั้งผู้บริหารระดับสูงอื่นในกระทรวงศึกษาธิการ ทำหน้าที่รองเลขาธิการและผู้ช่วยเลขาธิการตามจำนวนที่เหมาะสม

2.2.3 คณะกรรมการลูกเสือจังหวัด ประกอบด้วยคณะบุคคล ดังต่อไปนี้

1) ผู้ว่าราชการจังหวัด เป็น ประธานกรรมการ

2) กรรมการโดยตำแหน่ง ได้แก่ รองผู้ว่าราชการจังหวัด เป็นรองประธานกรรมการ ปลัดจังหวัด นายกเหล่ากาชาดจังหวัด ผู้บังคับการตำรวจภูธรจังหวัด นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัด นายอำเภอ นายกเทศมนตรี นายกสมาคมการศึกษาเอกชนจังหวัด และผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา

3) กรรมการประเภทผู้แทนจำนวนห้าคน ได้แก่ ผู้แทนสถาบันอุดมศึกษา ผู้แทนสถานศึกษาอาชีวศึกษา ผู้แทนค่ายลูกเสือจังหวัด ผู้แทนสมาคมหรือสโมสรลูกเสือและผู้แทนจากลูกเสือชาวบ้าน ซึ่งเลือกกันเองกลุ่มละหนึ่งคน

4) กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนไม่เกินสิบคน ซึ่งประธานกรรมการแต่งตั้งโดยคำแนะนำของกรรมการลูกเสือจังหวัดตามข้อ 2) และ 3) ในจำนวนนี้จะต้องแต่งตั้งจากภาคเอกชนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง

ให้ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาเขต 1 เป็นกรรมการและเลขานุการ

ให้ผู้อำนวยการศูนย์การศึกษานอกโรงเรียนจังหวัด เป็นกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ

2.2.4 คณะกรรมการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา

คณะกรรมการลูกเสือเขตพื้นที่การศึกษา ประกอบด้วยคณะบุคคล ดังต่อไปนี้

1) ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษา เป็นประธานกรรมการ

2) กรรมการโดยตำแหน่ง ได้แก่ ผู้กำกับการสถานีตำรวจภูธรของทุกอำเภอในเขตพื้นที่การศึกษา หรือผู้กำกับการสถานีตำรวจนครบาลของทุกสถานีในเขตพื้นที่การศึกษาของกรุงเทพมหานคร

3) กรรมการประเภทผู้แทน ได้แก่ ผู้แทนองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ผู้แทนสถานศึกษาในสังกัดเขตพื้นที่การศึกษา ผู้แทนสถานศึกษาเอกชน ผู้แทนสถานศึกษาอาชีวศึกษา ผู้แทนสถาบันอุดมศึกษา ผู้แทนศูนย์บริการการศึกษานอกโรงเรียนอำเภอ ผู้แทนค่ายลูกเสือ และผู้แทนสมาคมหรือสโมสรลูกเสือ ซึ่งเลือกกันเองกลุ่มละหนึ่งคน

4) กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนไม่เกินเจ็ดคน ซึ่งประธานกรรมการแต่งตั้งโดยคำแนะนำของกรรมการลูกเสือเขตพื้นที่ ตามข้อ 2) และ 3) ในจำนวนนี้จะต้องแต่งตั้งจากภาคเอกชนไม่น้อยกว่ากึ่งหนึ่ง ให้รองผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาที่ได้รับมอบหมายเป็นกรรมการและเลขานุการและให้ผู้อำนวยการสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาแต่งตั้งข้าราชการในสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาอีกไม่เกินสองคน เป็นผู้ช่วยเลขานุการ

แผนภูมิแสดงตำแหน่งคณะกรรมการลูกเสือตามพระราชบัญญัติลูกเสือ พ.ศ. 2551

2.3 การลูกเสือในสถานศึกษา

การลูกเสือในสถานศึกษามีการจัดหน่วยลูกเสือ ดังนี้

1. กลุ่มลูกเสือ

2. กองลูกเสือ

3. หมู่ลูกเสือ

1) กลุ่มลูกเสือ ประกอบด้วยลูกเสือ 4 ประเภท คือ กองลูกเสือสำรอง กองลูกเสือสามัญ กองลูกเสือสามัญรุ่นใหญ่และกองลูกเสือวิสามัญ ประเภทละ 1 กองเป็นอย่างน้อย แต่ถ้าสถานศึกษาแห่งใดมีลูกเสือเพียงประเภทเดียว การจัดกลุ่มลูกเสือต้องมีกองลูกเสือประเภทนั้นอย่างน้อย 4 กองขึ้นไป หรือถ้ามีกองลูกเสืออย่างน้อย 2 – 3 ประเภท การจัดกลุ่มลูกเสือต้องมีประเภทละ 2 กอง ขึ้นไป ผู้รับผิดชอบกลุ่มลูกเสือ คือ ผู้กำกับกลุ่มลูกเสือและรองผู้กำกับกลุ่มลูกเสือ

2) กองลูกเสือ ผู้รับผิดชอบกองลูกเสือ คือ ผู้กำกับกองลูกเสือและรองผู้กำกับกองลูกเสือ

3) หมู่ลูกเสือ ประกอบด้วยลูกเสือ จำนวน 4 – 6 คน หรือ 6 – 8 คน (รวมทั้งนายหมู่และรองนายหมู่ลูกเสือ) ผู้รับผิดชอบหมู่ลูกเสือ คือ นายหมู่ลูกเสือและรองนายหมู่ลูกเสือ การเรียกชื่อหมู่ลูกเสือ กศน. ให้เรียกเป็นหมู่เลข เช่น

หมู่ 1 กอง 1....หมู่ 2 กอง 1....หมู่ 3 กอง 1....หมู่ 4 กอง 1....

หมู่ 1 กอง 2....หมู่ 2 กอง 2....หมู่ 3 กอง 2....หมู่ 4 กอง 2....

หมู่ 1 กอง 3....หมู่ 2 กอง 3....หมู่ 3 กอง 3....หมู่ 4 กอง 3....

หมู่ 1 กอง 4....หมู่ 2 กอง 4....หมู่ 3 กอง 4....หมู่ 4 กอง 4....

แผนภูมิแสดงการบริหารงานกองลูกเสือภายในสถานศึกษา