หน่วยการเรียนรู้ที่ 12 การเดินทางไกล การอยู่ค่ายพักแรมและชีวิตชาวค่าย

เรื่องที่ 3.4 การประกอบอาหารแบบชาวค่าย

การปรุงอาหารในขณะอยู่ค่ายพักแรมหรือเดินป่า เป็นการปรุงอาหารแบบชาวค่าย ไม่สามารถเตรียมเครื่องมือเครื่องใช้ในการหุงต้มได้ครบถ้วน เช่น ใช้เตาหลุม เตาสามเส้า เตาราง ใช้มะพร้าวอ่อนแทนหม้อ กระบอกไม้ไผ่ ใช้ดินพอกเผาแทนการต้ม การปิ้ง เป็นต้น

การปฏิบัติหรือประกอบอาหารบางอย่างที่จำเป็นในขณะที่อยู่ค่ายพักแรมควรเลือกประกอบอาหารอย่างง่ายรวดเร็ว คงคุณค่าทางอาหาร ด้วยวิธีการต่าง ๆ ดังนี้ การหุงข้าวด้วยวิธีต่าง ๆ

1. การหุงข้าวด้วยหม้อหู สามารถหุงข้าวได้ 2 แบบ คือ แบบไม่เช็ดน้ำ และเช็ดน้ำ

การหุงข้าวแบบไม่เช็ดน้ำ ข้าว 1 ส่วน ต่อน้ำ 2- 2.5 ส่วน วิธีหุง

1. ซาวข้าวให้หมดสิ่งสกปรก รินน้ำทิ้ง

2. ตวงน้ำใส่หม้อ ปิดฝาให้สนิท ตั้งบนเตา ใส่ไฟแรงจัด

3. เมื่อน้ำเดือดใช้พายกวน 1 ครั้ง พอน้ำจวนแห้งปิดฝาหม้อให้สนิท เอาถ่านหรือฟืนออกเหลือเกลี่ยไว้ให้ไฟน้อยที่สุด (การกวนคนข้าวนี้เพื่อให้ได้รับความร้อนทั่วถึงกัน)

4. เอียงข้างๆ หม้อให้รอบๆ ตั้งต่อไปจนน้ำแห้งให้ข้าวสุกและ ระอุดีใช้เวลาประมาณ 20-25 นาที

การหุงข้าวแบบเช็ดน้ำ ข้าว 1 ส่วน ต่อ น้ำ 3 ส่วน วิธีหุง

1. ซาวข้าวพอหมดสิ่งสกปรก รินน้ำทิ้ง

2. ตวงน้ำใส่หม้อ ปิดฝาให้สนิท ตั้งบนไฟใช้ไฟแรงจนกระทั่งข้าวเดือด

3. เมื่อน้ำเดือดใช้พายกวนข้าว 1 ครั้ง หรือมากกว่า เพื่อให้ได้รับความร้อนทั่วถึง

4. สังเกตดูพอเม็ดข้าวบานรินน้ำข้าวทิ้งเอาขึ้นดงบนเตา ใช้ไฟอ่อนๆ ตะแคงหม้อ หมุนให้ได้ความร้อนทั่วจนน้ำแห้ง จากนั้นให้ยกลงจากเตา

2. วิธีการแก้ข้าว

วิธีการแก้ข้าวแฉะ

ข้าวแฉะเกิดจากปล่อยทิ้งไว้จนเม็ดข้าวบานมาก หรือใส่น้ำน้อยจนน้ำข้าว ข้นมากก่อนจะเช็ดน้ำข้าวให้ใส่น้ำเปล่าลงไปให้น้ำไม่ข้น คนให้ทั่วหม้อ แล้วเช็ดน้ำให้แห้งปิดฝาหม้อให้สนิท แล้วหมุนหม้อไปมา และนำหม้อข้าวไปตั้งที่เตาไฟ โดยใช้ไฟอ่อน ๆ

วิธีแก้ข้าวดิบ

ให้ใช้น้ำพรมข้าวพอประมาณ คุ้ยพรมให้ทั่วหม้อแล้วจึงนำหม้อข้าวขึ้น ดงใหม่หมุนให้ทั่วดงให้นานกว่าดงข้าวธรรมดาเมื่อยกลงห้ามเปิดฝาดู ควรปิดให้สนิท เพื่อข้าวจะได้สุกระอุดี

วิธีแก้ข้าวไหม้

หากได้กลิ่นข้าวไหม้ รีบเปิดฝาหม้อเพื่อให้ไอนํ้าออก และความร้อนในหม้อจะได้ลดลงเร็ว ขณะเดียวกันกลิ่นไหม้จะได้ออกไปด้วย คุ้ยข้าวตอนบนที่ไม่ไหม้ให้สุก แล้ว เปีดฝาทิ้งไว้

การประกอบอาหารด้วยวิธีต่าง ๆ

การต้ม ทำ ได้ 2 วิธี คือ

1. โดยการใส่ของที่จะทำให้สุกลงไปพร้อมกับนํ้า แล้วนำไปตั้งไฟ เช่น การต้มไข่ ถ้าใส่ในนํ้าเดือดแล้วไข่จะแตกก่อน

2. โดยการใส่ของที่จะทำให้สุก เมื่อนํ้านั้นเดือดแล้ว เช่น การต้มปลากันเหม็นคาว

การผัด

การผัด หมายถึง การนำวัตถุสิ่งเดียวหรือหลายสิ่ง ซึ่งต้องการทำให้สุกสำเร็จเป็นอาหารสิ่งเดียว

วิธีการผัด

โดยการใช้น้ำมันหรือกะทิ ใส่ในภาชนะที่จะใช้ผัด แล้วนำของที่จะผัดรวมลงไป คนให้สุกทั่วกันและปรุงรสตามขอบ

การทอด

การทอด ใส่น้ำมันลงในภาชนะที่จะใช้ในการทอดโดยประมาณให้ท่วมของที่จะทอดตั้ง ไฟให้นั้ามันร้อนจัด จึงใส่ของลงไปทอด การสังเกตของที่ทอดว่าสุกหรือยังให้สังเกตตามขอบของสิ่งที่ทอด

การถนอมอาหาร

การตากแห้ง

การตากแห้ง เป็นวิธีที่ง่ายและประหยัดมากที่สุด ใช้ได้กับอาหารประเภทเนื้อสัตว์ ผัก และผลไม้ เป็นวิธีที่ทำให้อาหารหมดความชื้นหรือ มีความชื้นอยู่เพียงเล็กน้อย เพื่อไม่ให้จุลินทรีย์ สามารถเกาะอาศัยและเจริญเติบโตได้ ทำให้อาหารไม่เกิดการบูดเน่า โดยการนำน้ำหรือความชื้นออกจากอาหารให้มากที่สุด เช่น เนื้อเค็ม ปลาเค็ม กล้วยตาก เป็นต้น

การรวน

การรวน เป็นวิธีการที่คล้ายกับการคั่ว แต่ต้องใส่น้ำมัน นิยมใช้ประกอบอาหารประเภท เนื้อสัตว์ และปรุงรสให้เค็มมากขึ้น เพื่อให้สามารถ เก็บไว้รับประทานได้นาน เช่น ไก่รวน เป็ดรวน และปลาหมึกรวน เป็นต้น