หน่วยการเรียนรู้ที่ 9 ทักษะลูกเสือ
เรื่องที่ 2 วิธีการใช้แผนที่ – เข็มทิศ
2.1 วิธีการใช้แผนที่
วางแผนที่ในแนวราบบนพื้นที่ได้ระดับ ทิศเหนือของแผนที่ชี้ไปทางทิศเหนือ จัดให้แนวต่าง ๆ ในแผนที่ขนานกับแนวที่เป็นจริงในภูมิประเทศทุกแนว
2.2 วิธีการใช้เข็มทิศ
เข็มทิศมีหลายชนิด เช่น เข็มทิศตลับธรรมดา เข็มทิศข้อมือ เข็มทิศแบบ เลนซาดิก (Lensatic) และเข็มทิศ แบบซิลวา (Silva) เข็มทิศที่ใช้ในทางการลูกเสือ คือ เข็มทิศแบบซิลวาของสวีเดน เป็นเข็มทิศ และไม้โปรแทรกเตอร์รวมอยู่ด้วยกัน ทั่วโลกนิยมใช้มาก ใช้ประกอบแผนที่และหาทิศทางได้ดี เหมาะสมกับลูกเสือ เพราะใช้ง่ายและสะดวก
ส่วนประกอบของเข็มทิศแบบซิลวา
- แผ่นฐานทำด้วยวัสดุโปร่งใส
- ที่ขอบฐานมีมาตราส่วนเป็นนิ้ว หรือเซนติเมตร
- มีลูกศรชี้ทิศทางที่จะไป
- เลนส์ขยาย
- ตลับเข็มทิศเป็นวงกลมหมุนไปมาได้ บนกรอบ หน้าปัดของตลับเข็มทิศแบ่งมุมออกเป็น 360 องศา
- ภายในตลับเข็มทิศตรงกลางมีเข็มแม่เหล็กสีแดง ซึ่งจะชี้ไปทางทิศเหนือเสมอ
- ตำแหน่งสำหรับตั้งมุมและอ่านค่าของมุมอยู่ตรงปลายลูกศรชี้ทิศทาง
การใช้เข็มทิศซิลวา
1. กรณีทราบค่าหรือบอกมุมอะซิมุทมาให้และต้องการรู้ว่าจะต้องเดินไปทางทิศใด สมมุติว่าบอกมุมอะซิมุทมา
ให้ 60 องศา ให้ปฏิบัติดังนี้
(1) วางเข็มทิศบนฝ่ามือหรือสมุดปกแข็ง ในแนวระดับ หันลูกศรชี้ทิศทางออกนอกตัว โดยให้เข็มแม่เหล็กแกว่งไปมาได้อิสระ
(2) หมุนกรอบหน้าปัดของตลับเข็มทิศ ให้เลข 60 อยู่ตรงตำแหน่งสำหรับตั้งมุม (ปลายลูกศรชี้ทิศทาง)
(3) หมุนตัวจนกว่าเข็มแม่เหล็กสีแดงภายในตลับเข็มทิศตรงกับอักษร N บนกรอบหน้าปัด
(4) ดูลูกศรชี้ทิศทางว่าชี้ไปทางทิศใดก็เดินไปตามทิศทางนั้น ซึ่งเป็นมุม 60 องศา ในการเดินไปตามทิศทางที่ลูกศรชี้ไปนั้นให้มองหาจุดเด่นในภูมิประเทศที่อยู่ตรงทิศทางที่ลูกศร ชี้ไป เช่น ต้นไม้ ก้อนหิน โบสถ์ เสารั้ว ฯลฯ เป็นหลัก แล้วเดินตรงไปยังสิ่งนั้น
ที่มา แผนที่และเข็มทิศ_20160713 Geology class 3 3 Edit A https://www.youtube.com/watch?v=4gKCvqJeeAQ
การจับเข็มทิศ
ลูกศรก้างปลา
ปลายเข็ม'ชี้ตัว N (N หมายถึง ทิศเหนือ)
เข็มแม่เหล็ก หมุนแกว่งตัวไปรอบ ๆ ภายในตลับวงกลมเมื่อเข็มแม่เหล็กหมุนไปทับลูกศรก้างปลาจึงจะ สามารถอ่านค่ามุมได้
ขั้นตอนที่ 1 เล็งลูกศรชี้ทางไปที่เป้าหมายที่สามารถ มองเห็นได้ง่าย
ขั้นตอนที่ 2 ใช้ปลายนิ้วมือจับเลนส์กลมหมุนให้เข็มแม่เหล็กทับเข็มก้างปลา ค่ามุมอ่าน ได้เท่ากับ 220 องศา
การกําหนดเป้าหมายและหามุม
การอ่านรายละเอียดของเข็มทิศซิลวา
ตำแหน่งที่ 1 เข็มลูกศรชี้ทาง
ตำแหน่งที่ 2 เลนส์ขยาย
ตำแหน่งที่ 3 หน้าปัดวงกลม
แบ่งมุมออกเป็น 360°
ข้อควรระวังในการใช้เข็มทิศซิลวา
ควรจับถือด้วยความระมัดระวัง ไม่ควรอ่านเข็มทิศใกล้กับสิ่งที่เป็นแม่เหล็ก หรือวงจรไฟฟ้า ควรคำนึงถึงระยะความปลอดภัยโดยประมาณ ดังนี้
สายไฟแรงสูง 50 หลา
สายโทรศัพท์ โทรเลข 10 หลา
รถยนต์ 20 หลา
วัสดุที่เป็นแร่เหล็ก 5 หลา
การใช้แผนที่และเข็มทิศเดินทางไกล
- ยกเข็มทิศให้ได้ระดับ
- ปรับมุมอะซิมุทให้เท่ากับมุมที่กำหนดในแผนที่
- เล็งตามแนวลูกศรซี้ทิศทาง เป็นเส้นทางที่จะเดินไป
- เดินไปเท่ากับระยะทางที่กำหนดในแผนที่
การใช้เข็มทิศในที่กลางแจ้ง
การหาทิศ
วางเข็มทิศในแนวระนาบ ปลายเข็มทิศข้างหนึ่งจะชี้ไปทางทิศเหนือค่อย ๆ หมุนหน้าปัดของเข็มทิศให้ตำแหน่งตัวเลขหรืออักษรที่บอกทิศเหนือบนหน้าปัดตรงกับปลายเหนือของ เข็มทิศ เมื่อปรับเข็มตรงกับทิศเหนือแล้วจะสามารถอ่านทิศต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้องจากหน้าปัด เข็มทิศ
ลูกเสือสามารถนำเข็มทิศไปใช้ในกิจกรรมต่าง ๆ ได้ เช่น การเดินทางไกล การสำรวจป่า การผจญภัย การสำรวจและการเยือนสถานที่ เป็นต้น
เมื่อเริ่มออกเดินทางลูกเสือควรหาทิศที่จะมุ่งหน้าไปให้ทราบก่อนว่าเป็นทิศใด เมื่อเกิดหลงทิศหรือหลงทางจะสามารถหาทิศทางต่าง ๆ จากเข็มทิศได้
การใช้เข็มทิศซิลวา Silva โดยครูเสฐียร หมุดปิน S.S.W.B. A.L.T http://scout.bmk.in.th/map_asimut/silva.htm
ตัวอย่าง กรณีบอกมุมอะซิมุทมาให้และต้องการรู้ว่าจะต้องเดินทางไปทิศทางใด
สมมติว่ามุมอะซิมุท 60 องศา
- วางเข็มทิศในแนวระดับให้เข็มแม่เหล็กหมุนไปมาได้อิสระ
- หมุนกรอบหน้าปัดของตลับเข็มทิศให้เลข 60 อยู่ตรงขีดตำแหน่งตั้งมุม
- หันตัวเข็มทิศทั้งฐานไปจนกว่าเข็มแม่เหล็กสีแดงภายในตลับเข็มทิศชี้ตรงกับ อักษร N บนกรอบหน้าปัด ทับสนิทกับเครื่องหมายหัวลูกศรที่พิมพ์ไว้
- เมื่อลูกศรชี้ทิศทางชี้ไปทิศใด ให้เดินไปตามทิศทางนั้น โดยเล็งหาจุดเด่นที่อยู่ ในแนวลูกศรชี้ทิศทางเป็นหลัก แล้วเดินตรงไปยังสิ่งนั้น
กรณีที่จะหาค่าของมุมอะซิมุทจากตำบลที่เรายืนอยู่ ไปยังตำบลที่เราจะเดินทางไป
- วางเข็มทิศในแนวระดับให้เข็มแม่เหล็กหมุนไปมาได้อิสระ
- หันลูกศรชี้ทิศทางไปยังจุดหรือตำแหน่งที่เราจะเดินทางไป
- หมุนกรอบหน้าปัดเข็มทิศไปจนกว่าอักษร N บนกรอบหน้าปัดอยู่ตรงปลาย เข็มแม่เหล็กสีแดงในตลับเข็มทิศ
- ตัวเลขบนกรอบหน้าปัดจะอยู่ตรงชี้ตำแหน่งสำหรับตั้งมุมและอ่านค่ามุม คือค่าของมุมที่เราต้องการทราบ
การวัดทิศทางบนแผนที่โดยการใช้เข็มทิศ
- อันดับแรกต้องวางแผนที่ให้ถูกทิศ
- ใช้ดินสอลากเส้นตรงจากจุดที่เราอยู่บนแผนที่ (จุด A) ไปยังจุดที่จะต้องเดินทางไป (คือจุด B)
- วางขอบฐานด้านยาวของเข็มทิศขนานพอดีกับเส้นตรงที่ใช้ดินสอลากไว้ (แนว เส้น A - B) โดยให้ลูกศรชี้ทิศทางชี้ไปทางจุด B ด้วย
- หมุนตัวเรือนเข็มทิศบนเข็มทิศไปจนกว่าปลายเข็มแม่เหล็กสีแดงตรงกับตัวอักษร N บนกรอบตัวเรือนเข็มทิศ
- ตัวเลขที่อยู่ตรงขีดตำแหน่งตั้งมุมและอ่านค่ามุม คือมุมที่เราจะต้องเดินทางไป
(ในภาพคือมุม 60 องศา)
ข้อควรระวังในการใช้เข็มทิศ
- จับถือด้วยความระมัดระวัง เพราะหน้าปัดและเข็มบอบบาง อ่อนไหวง่าย
- อย่าให้ตก แรงกระเทือนทำให้เสียได้
- ไม่ควรอ่านเข็มทิศใกล้ลิ่งที่เป็นแม่เหล็กหรือวงจรไฟฟ้า
- อย่าให้เปียกนํ้าจนขึ้นสนิม
- อย่าให้ใกล้ความร้อนเข็มทิศจะบิดงอ
กลับหน้าหลัก