Апагей лета адзначаецца ўсімі народамі Еўропы, маючы розныя назвы. На тэрыторыі Беларусі спакон веку святкуецца некалькі народных свят, што маюць вялікае значэнне для традыцыйнай народнай культуры.

Назва тлумачыцца з'яўленнем чарвякоў, а таксама чырвоным колерам, які набываюць некаторыя ягады менавіта ў гэтую пару. 

Народныя  прыказкі і прымаўкі, прыкметы:

Лета на зіму працуе. 

Летні дзень за зімовы тыдзень. 

Не поле родзіць, а лета. 

Што летам нагой коп, то зімой зубамі хоп. 

Лета прыгатуе, а зіма з’есць. 

Лецічка не ўлежна, дак уежна. 

Хто ўлетку спіць, той узімку не есць. 

Лета праляжыш, то ўзімку ў пазыкі пабяжыш. 

Людзі рады лету, а пчолы — квету. 

Благое лета, калі сонца нету. 

Не прасі лета доўгага, а малі цёплага. 

Летам і качка — прачка. 

Чэрвень — пачатак лета. 

У чэрвені ўбача спадар, што Бог дасць у дар. 

Чэрвень — пралецця скон, а лета — у гон. 

Чэрвень не гуляе — ураджай люляе. 

Чэрвень сухі — плюнь на баравікі. 

2 чэрвеня. Гэта дзень «трох мучанікаў — зледзянелых старцаў» (Фалалея, Аляксандра, Астэрыя). Да яго, казалі, няма лета, але пасля яго ўжо не бывае зімы.

3 чэрвеня. Кастусь, Алена, Міхал, Хведар. «Каля святой Алены гароды ўжо добра зялены». Лічылася, што пасеяны на Алену лён будзе асабліва ўдалы. Перакананне было падмацавана сугуччам «лён — Алена», што ў народным уяўленні рабіла святую нібыта апякункаю гэтай палявой культуры, і засталося замацаваным у прыказцы: «Сей лён на Алену — будзе кашуля па калена».

5 чэрвеня. Дзень памяці Ефрасінні Полацкай (Прадславы) — князёўны, манашкі-асветніцы XII стагоддзя. З блізкіх і далёкіх ваколіц людзі пешшу хадзілі ў Полацк пакланіцца «сваёй Ефрасінні» і «абракацца», каб дапамагала ў зямных нягодах.

6 чэрвеня. Сымон, Мікіта, Мялецій, Сцяпан, Іван,  Калінік, Хведар. Калі ў гэты дзень, што папярэднічае дню Іаана Хрысціцеля, стаяла цёплае надвор’е, то для пчаляроў існавала прыкмета: «Калі выйдзець рой перад Янам, будзець зямец панам». Незапознены вылет пчол абяцаў багаты медазбор.».

14 чэрвеня. Пакутнікі Юстын і Харытон. У гэты час селянін звычайна аглядае свае пасевы, што і адбілася ў прыказцы: «Юстын цягне ўверх каноплі, Харытон — лён». А яшчэ  гаварылі: «На Усціна лета ўдаецца — жыта добрым коласам нальецца»

21 чэрвеня. Дзень астранамічнага сонцастаяння.

Старадаўняя назва гэтага свята — Дзень Кірыла-сонцаварота ці Свята летняга сонцавароту. Не толькі навукоўцы, астраномы і географы лічаць, што гэты дзень — важная астранамічная і геаграфічная падзея. Летняе сонцастаянне заўсёды лічылася ледзь ці не “прафесійным святам” астролагаў, чараўнікоў і алхімікаў.

21 чэрвеня наша планета ў адносінах да Сонца займае  такое становішча, калі сонечныя прамяні ў Паўночным паўшар’і  трапляюць  на паўночны тропік і асвятляюць дно самых глыбокіх студняў. У Паўночным паўшар’і Зямлі гэты дзень лічыцца пачаткам лета, у паўднёвым — пачаткам зімы.  Дзень летняга сонцастаяння ў нашым паўшар’і — гэта таксама яшчэ і самы доўгі дзень у годзе. У сярэдніх шыротах даўжыня дня перавышае 16 гадзін, а за паўночным палярным кругам сонца не заходзіць зусім. З 21 чэрвеня дзень паступова кароціцца, а ноч прыбывае, таксама з гэтага моманту пачынаюць паспяваць суніцы.

25 чэрвеня. Анупрэй, Пётр, Ганна, Арсень, Іона, Аўксенцій, Сцяпан, Андрэй, Феафіл. З імем Анупрэя ў сялянскім календары звязвалі паспяванне на ўзвышшах суніц. Па гаспадарках прынята было сеяць да абеду якое-небудзь белае зерне, а па абедзе — чорнае, грэчку. Выкананне гэтага правіла гарантавала ўдачу, што пацвярджала прыказка: «Хто на Нупрэя пасее грэч, той будзе бліны печ».

Назва паходзіць ад слова "ліпа" - дрэва цвіце менавіта ў гэтую пару.

Народныя  прыказкі і прымаўкі, прыкметы:

Ліпень пякучы, але даручы. 

Ліпень косіць і жне, доўга спаць не дае. 

Хто ў ліпені на полі пацее, таго ўзімку печка грэе. 

У ліпені з касою мужык, а баба з сярпом, але ў хаце ладком. 

Ліпень што спаліць агнямі, тое салье дажджамі. 

6 ліпеня. Купала (Купалле) – старажытнае абрадавае свята сонца і агню, урадлівасці і росквіту зямлі. Прымяркоўвалася да летняга сонцастаяння. «Дзень адбаўляецца, ноч прыбаўляецца», – кажуць у народзе, і нездарма захаваўся звычай наглядаць за свяцілам як «сонца грэе». «Сёння Купала, заўтра Іван…», – гаворыцца ў песнях. Гэтыя і іншыя факты даюць падставу сцвярджаць, што Купала – язычніцкае свята.

7 ліпеня. Іван Купала (Іван Купальны, Іван, Пятроўскі Іван, Іван Летні, Іван Вялікі, Іван Посны, Іван Злосны, Іван Ведзьмін, Ян). Працяг купальскага свята. «Учора была Купала, а сёння Іван…», – спяваецца ў народнай песні. 

12 ліпеня. Пятро (Пятроў дзень). Старадаўняе земляробчае свята, якое завяршае Купалле. Селянін заўважаў: «Святы Пятро – у жыце ядро», «Пятрок у касу звоніць».

Лічылася, што пасля Пятра лета ідзе на спад. «Прыйшоў Пятрок – апаў лісток», «Пётр і Павел на гадзіну дзень убавіў, Ілля-прарок два ўвалок».

14 ліпеня. Кузьма і Дзям`ян. Свята кавалёў

21 ліпеня. Градавы дзень. Засцерагаў ад нябесных стыхій, ад хвароб вачэй і галавы.

Назва месяца жнівень («серпень») адлюстроўвае прыродныя асаблівасці пары. Назва "серпень" (ад слова "серп") захавалася ў украінцаў, чэхаў, палякаў.

Народныя  прыказкі і прымаўкі, прыкметы:

Кожная хата ў жніўні багата. 

Прыдатны красавік цяплом, а жнівень дабром. 

Жнівень сее, жне і косіць — на сталах багацця досыць. 

У жніўні сярпы грэюць, ды вада халодзіць. 

У жніўні панамі сярпы — маруды тады не цярпі. 

Што поле ўродзіць, жнівень знаходзіць. 

Хто ў жніўні гуляе, той узімку галадае. 

У жніўні і верабей піва варыць. 

2 жніўня. Прарок Ілля. Адзін з шануемых у сялян вобразаў успрымаецца па той жа сэнсава-фанетычнай асацыяцыі (Iлля — ліць— дождж) нібы родны брат Макрыны. Грымоты з маланкамі на Іллю тлумачылі тым, што гэта сам прарок у вогненнай калясніцы раз’язджае па небе. А каб не ўзнік пажар ад навальніцы, стараліся не працаваць. Калі ж выпадала сонечнае надвор’е, баяліся гневу Іллі, які можа пакараць грэшную зямлю і людзей засухай. Нормай лічылася, што прарок Ілля прынясе дождж: «Ілля наробіць гнілля».  Дзень Іллі ўспрымалі як рубеж між летам і восенню: «Ілля жніво пачынае, а лета канчае»; «На Іллю да абеду лета, а па абедзе восень». I яшчэ адна прыкмета: «Прыйшоў Ілля і ўкінуў у ваду алядня» —  з гэтага дня забаранялася купацца.

9 жніўня. Угоднік Панцеляймон лічыцца лекарам, асабліва ад хвароб галавы. Дзень адзначае таксама Мікалая, Анфісу, Клімента, Германа, Навума, Саву.

14 жніўня. Макавей (Макава, Макаўе, Першы Спас, Спас Мядовік, Медзяны Спас). Свята маку і мёду.  Асвячалі ваду, зёлкі, садовыя кветкі, моркву, сланечнік. Елі пірагі з макам і моркваю.  Прыказкі сцвярджаюць: “Першы Спас – провады лета”, “Ад Першага Спаса халодныя росы”. 

15 жніўня. Прачыстая (Першая Прачыстая, Першы святок, Зельная). У каталіцкім календары – Унебаўзяцце (Успенне) Божай Маці (уведзена ў VІІ стагоддзі). Існуе шмат прыказак і прыкмет на гэты дзень: “Прыйшла Прачыста – стала поле чыста”, “Зельная Божая Маці ўсяго можа нам даці”, “Да святка араць – лішнюю капу нажаць”, “Прачыстая прынясе хлеба чыстага”, “Першы Святок і першы світок”. Свенцяць зёлкі, кветкі, садавіну, збожжа, што лічацца гаючымі і аберагаючымі.

19 жніўня. Другі Спас, Яблычны Спас. Свята садавіны, якую асвячаюць, пасля чаго дазвалялася есці яблыкі, бо яны лічыліся грэшнымі пладамі. Згодна Бібліі, змей-спакушальнік праз яблык зрабіў грэшнай Еву. Таму першыя плады неабходна было асвяціць у дзень Пераўтварэння Госпада Бога і Спаса нашага Ісуса Хрыста. Асвячалі таксама мёд, каласкі новага ўраджаю. Усё можна было ўжываць у ежу, аб чым і сцвярджала прыказка: “Спас – усяму час”. Пачыналі сеяць азіміну. Наогул лічыцца, што ўжо скончылася лета: “Першы і Другі Спас – бяры рукавіцы ў запас”.

28 жніўня. Прачыстая (Успенне, Багародзіца, Першая Прачыстая, Вялікая Прачыстая, Гаспажа, Зялёная, Зельная). Царкоўную назву «Успение» (вечны сон, смерць) тлумачылі ў народзе тым, што да гэтага дня спеюць розныя плады. Прачыстая была сапраўдным святам ураджаю, яна падводзіла вынік працы селяніна: «Свята Прачыста — поле ўрачыста». З асаблівай  пашанай казалі пра новы хлеб: «Прачыстая прынясе хлеба чыстага». Як Спас славіўся асвячэннем яблык, так Прачыстая — асвячэннем хлеба.

29 жніўня. Трэці Спас (Хлебны Спас, Арэхавы Спас). Шмат дзе спраўлялі дажынкі – свята канца жніва. Канец жніва і змена надвор’я адлюстраваны ў прыказках: “Трэці Спас хлеба прыпас”, “Па Трэцім Спасе трымай рукавіцы ў запасе”.