Het zwarte gat

Mensen die met (brug)pensioen gaan worden soms meewarig bekeken. Och arme toch, wat ga je nu toch doen met al die vrije tijd? Toen ik collega Jan mijn plan om vervroegd op te stappen meedeelde, reageerde hij volledig in die toon: Ik ken iemand die ook met brugpensioen ging, zei hij, en die is nu depressief. Hij loopt de muren op, verveelt zich te pletter. Hij is echt in een zwart gat gevallen...

Ik antwoordde iets in de aard van dat het zwarte gat mij nooit zou overkomen omdat ik mij nooit verveelde. Dat geloofde hij natuurlijk niet. Hij lachte fijntjes en zei dat ik het zelf wel zou ondervinden. Goed ik ben nu al een half jaar aan het 'brugpensioenen' en ik heb nog geen seconde de neiging gehad om mezelf op te knopen, laat staan in een zwart gat te storten. Hoe doe ik dat? Door wereldreizen te ondernemen? Door mezelf in het nachtleven te storten, kicks te zoeken, dure tennislessen te nemen, mijn koopwoede te botvieren? Niets van dit alles. Ik ben in de hemel. Want ik ben verlost van de stress, de ergernissen en alle dwaze dingen die een mens doet omdat het van hem verwacht wordt. Ik besef wel dat veel mensen niet zo gelukkig zijn als ik en dat ze de overgang van een 'actief' leven naar hun (brug)pensioen veel minder goed verwerken. Waaraan ligt dat dan?

Om te beginnen denk ik dat ik gewoon een gelukzak ben. Zoals ik collega Jan al zei: ik verveel me nooit. Ik hoef zelfs de deur niet uit om verstrooiing te zoeken. Wat ik merk is dat andere mensen op zoek gaan naar iets om zich mee bezig te houden, om de tijd te doden. In dat opzicht ben ik een beetje een zonderling, want ik ga nooit naar de bioscoop, het theater of waar dan ook. Ook op reis gaan hoeft voor mij niet. Ik kan volmaakt tevreden zijn met eenvoudige dingen. Voor het ogenblik bijvoorbeeld zit ik in de tuin wat naar de vogels te gapen. Mijn drie honden liggen aan mijn voeten en genieten, net als ik, van de mooie dag. Geluk vinden in eenvoudige dingen, dat is één. Maar het is niet iedereen gegeven vrees ik.

Twee: asociaal zijn helpt ook. Ik hoef niet zo nodig met anderen op te te trekken om me te amuseren. Integendeel zelfs. Voor mijn beroep moest ik met zoveel mensen omgaan dat ik nu gerust een tijdje zonder al die much ado about nothing- drukte kan. Doordat ik zo weinig tijd steek in sociale omgang heb ik des te meer tijd om met mijn eigen dingen bezig te zijn.

Mensen zonder hobby's of een of andere passie lopen het grootste gevaar om in een zwart gat te vallen. Vaak zie je ze dan krampachtig proberen de draad op te nemen door in een clubje te gaan en zich op bloemschikken, darts of schilderen te storten. Maar het heeft altijd iets gekunsteld, omdat ze er alleen met hun hoofd en niet met hun hart in geloven. Zelf heb ik zoveel interesses dat ik wat op mijn honger blijf zitten als de dag voorbij is. Dan denk ik: morgen ga ik dit, en dat doen en dan val ik wat onrustig in slaap.

Toen ik pas met brugpensioen ging, had ik me voorgenomen om me vooral met schrijven bezig te gaan houden. Ik heb inderdaad een boek af, maar het ligt nu al een paar maanden onverzonden op het schap. Morgen, of volgende week, denk ik dan. Maar eigenlijk interesseert het me niet eens zoveel meer om gepubliceerd te geraken. Ik ga aan mijn bureau zitten voor een laatste kritische lezing, maar dan begin ik wat bluesharp te spelen of op mijn gitaar te tokkelen. Vooral sedert ik die alarmerende berichten heb gehoord over meteorieten die op een crash-course naar de aarde zitten, denk ik vaak: waar maak ik me eigenlijk nog druk om?

Creatieve mensen hebben een streepje voor om de verveling de baas te blijven. Pas nu begin ik volop te beseffen hoe erg het gesteld moet zijn met mensen die geen enkele creatieve cel onder hun hersenpan hebben. Want, wat doen zij? Zij gaan shoppen (Gruwel!), zij kijken tot het intreden van hersendood naar soaps en Big Brother. Zij Doden de Tijd. Een nadeel - zo ervaar ik het toch - van creativiteit is dat je wat in de marge blijft, dat je jezelf voortdurend in vraag stelt en dat gaat al eens gepaard met onrust en versnipperdheid.

Nee, naar eigen ervaring weet ik dat Leven na het Werk niet gelijkstaat met verveling en een gevoel van zinloosheid. Maar eigenlijk, besef ik nu, heb je dat niet zelf in de hand. Het Lot verleent sommigen grote rijkdom, anderen grote schoonheid, weer anderen een scherpe geest, een rustig gemoed en ga zo maar door. Ik ben blij met wat ik heb. Alleen kan ik niemand raad geven over hoe je het Zwarte Gat moet bestrijden, net zomin als je iemand kunt leren om nieuwsgierig te zijn. Net zomin als je iemand kunt leren om verwonderd te zijn. Elke dag opnieuw.