Μαγγάνιο
[ Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα τής Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει στό υπέδαφός της κοιτάσματα μαγγανίου. Τά κυριότερα ελληνικά κοιτάσματα μαγγανίου βρίσκονται στό νομό Δράμας. ]
Μπορεί νά βρεθεί σέ ελεύθερη μορφή στήν φύση (συνήθως σέ συνδυασμό μέ τό σίδηρο) καί σέ πολλά μεταλλεύματα. Ως ελεύθερο στοιχείο, τό μαγγάνιο είναι μέταλλο καί έχει σημαντική βιομηχανική χρήση, όταν είναι σέ κράματα, ειδικά στό ανοξείδωτο ατσάλι.
Προέλευση
Τό μαγγάνιο αποτελεί περίπου 1000 ppm (0,1%) τής επιφάνειας τής Γης, άρα είναι τό 12ο πιό συνηθισμένο στοιχείο στήν επιφάνειά της. Τό χώμα περιέχει 7-9000ppm μαγγανίου μέ μέσο όρο 440ppm. Τό θαλασσινό νερό περιέχει μόνο 10ppm μαγγανίου καί η ατμόσφαιρα περιέχει 0,01 μg/m3. Κυριότερα ορυκτά τού μαγγανίου είναι ο μαγγανίτης, ο ροδοχρωσίτης, ο πυρολουσίτης καί ο κρυπτομέλας.
Χρήσεις του
Εξαιτίας τών χαρακτηριστικών του, τό μ. σχηματίζει διάφορες σειρές παραγώγων, μεταξύ τών οποίων τό χλωριούχο καί τό θειικό μ., οι οποίοι έχουν τήν μορφή κρυστάλλων απαλού ροζ χρώματος που χρησιμοποιούνται στήν βιομηχανία τής πορσελάνης καί τής κεραμικής· η στυπτηρία καλίου-μ., που χρησιμοποιείται ως στυπτικό· τό διοξείδιο τού μ., που χρησιμεύει ως οξειδωτικό καί ως καταλύτης γιά τήν παρασκευή εγχρώμων γυαλιών καί υδροχρωμάτων, γιά τήν αποφυγή πόλωσης στά ξηρά στοιχεία, γιά τήν βαφή φυτικών ινών (υφαντουργία) καί γιά τήν παρασκευή χυτοσιδήρου· τό υπερμαγγανικό κάλλιο, μέ ιώδεις κρυστάλλους, που χρησιμοποιείται στήν αναλυτική χημεία καί ως απολυμαντικό. Τά άλατα τού εξασθενούς μ. καί τό υπερμαγγανικό άλας έχουν έντονες οξειδωτικές ιδιότητες, γι’ αυτό καί χρησιμοποιούνται στά χημικά εργαστήρια, στήν ιατρική ως απολυμαντικά, ως αποχρωστικά γιά τήν λεύκανση καί τό σταμπάρισμα τών υφασμάτων, στήν χρωματουργία καί στήν μεταλλουργία. Τά ναφθενικά άλατα τού μ. χρησιμοποιούνται ως καταλύτες τής οξείδωσης πολλών ελαίων καί ρητινών γιά βερνίκια καί γι’ αυτό χρησιμοποιούνται πολύ ως στεγνωτικά. Τό μ., εκτός από τίς χρήσεις του μέ τήν μορφή ενώσεων, χρησιμοποιείται καί στήν μεταλλική του κατάσταση ως αντιοξειδωτικό στήν κατεργασία τού σιδήρου, προστίθεται επίσης στόν χάλυβα, γιατί τού προσδίδει ανθεκτικότητα, καί χρησιμοποιείται στήν παρασκευή ειδικών μειγμάτων χαλκού, αλουμινίου, ψευδαργύρου καί νικελίου.