Βιοκαύσιμα

Βιοκαύσιμα (αγγλ. biofuels) ονομάζονται τά καύσιμα εκείνα στερεά, υγρά ή αέρια τά οποία προέρχονται από τήν βιομάζα, τό βιοδιασπώμενο δηλαδή κλάσμα προϊόντων ή αποβλήτων διαφόρων ανθρώπινων δραστηριοτήτων.

 Ιστορικά

Ιστορικά τά πρώτα καύσιμα που χρησιμοποιήθηκαν από τόν άνθρωπο ανήκαν στήν κατηγορία τών βιοκαυσίμων. Έτσι τό ξύλο, τό λίπος, τά φυτικά λάδια αλλά καί τά αποστάγματα όντας οργανικής προέλευσης εμπίπτουν στήν κατηγορία τών βιοκαυσίμων. Η μεγάλη ανάγκη σέ φθηνά καύσιμα μεγάλου ενεργειακού περιεχομένου μετά τήν βιομηχανική επανάσταση, η οποία συνεχίζει αυξανόμενη έως σήμερα, ενίσχυσε σημαντικά τήν χρήση ορυκτών καυσίμων, άνθρακα αρχικά καί πετρελαϊκών παραγώγων αργότερα, σέ βάρος τών παραδοσιακών βιοκαυσίμων. Τά προβλήματα θέρμανσης τού πλανήτη (βλ. φαινόμενο τού θερμοκηπίου), τά οποία σχετίζονται άμεσα μέ τό περιεχόμενο τών καυσίμων σέ άνθρακα καί τό εκπεμπόμενο κατά τήν καύση διοξείδιο τού άνθρακα (CO2) έχουν δημιουργήσει κατά τά τελευταία χρόνια ένα κλίμα στροφής πρός βιοκαύσιμα τά οποία καλούνται νά υποκαταστήσουν σταδιακά τά συμβατικά καύσιμα.

Χαρακτηριστικά

Τά βιοκαύσιμα προέρχονται από οργανικά προϊόντα καί θεωρούνται ανανεώσιμα καύσιμα. Ως ανανεώσιμα καύσιμα έχουν τό χαρακτηριστικό τών χαμηλότερων εκπομπών CO2 στό συνολικό κύκλο ζωής τους σέ σχέση μέ τά συμβατικά ορυκτά καύσιμα, στοιχείο που εξαρτάται άμεσα από τήν προέλευση τους, τήν χρήση τους αλλά καί τόν τρόπο παραγωγής καί διανομής τους. Κατά τήν καύση τους τά καύσιμα αυτά εκπέμπουν περίπου ίσες ποσότητες CO2 μέ τά αντίστοιχα πετρελαϊκής προέλευσης. Επειδή όμως είναι οργανικής προέλευσης ο άνθρακας τόν οποίο περιέχουν έχει δεσμευτεί κατά τήν ανάπτυξη τής οργανικής ύλης από τήν ατμόσφαιρα στήν οποία επανέρχεται μετά τήν καύση κι έτσι τό ισοζύγιο εκπομπών σέ όλο τόν κύκλο ζωής τού βιοκαυσίμου είναι θεωρητικά μηδενικό. Στήν πράξη επειδή κατά τήν παραγωγή καί διακίνηση τής πρώτης ύλης αλλά καί τών ίδιων τών βιοκαυσίμων υπεισέρχονται καί άλλες δραστηριότητες κατά τίς οποίες παράγονται εκπομπές CO2 τό τελικό όφελος από τά καύσιμα αυτά μπορεί νά είναι από πολύ μεγάλο έως μηδαμινό. Γιά νά αποφανθεί κανείς ασφαλώς γιά τά περιβαλλοντικά οφέλη κάποιου βιοκαυσίμου πρέπει νά πραγματοποιήσει εξειδικευμένη ανάλυση κύκλου ζωής. Σχετικά στοιχεία γιά διάφορα βιοκαύσιμα μπορούν νά βρεθούν στήν διεύθυνση [1].

Νομοθεσία

Σέ μία προσπάθεια νά προωθήσει τήν χρήση τών βιοκαυσίμων στόν τομέα τών μεταφορών στήν Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε τήν κοινοτική οδηγία 2003/30/ΕΚ. Σύμφωνα μέ τήν κοινοτική οδηγία 2003/30/ΕΚ βιοκαύσιμα θεωρούνται κάθε υγρό ή αέριο καύσιμο γιά τίς μεταφορές τό οποίο παράγεται από βιομάζα όπου βιομάζα είναι τό βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα προϊόντων, αποβλήτων καί καταλοίπων από γεωργικές (συμπεριλαμβανομένων φυτικών καί ζωικών ουσιών), δασοκομικές καί συναφείς βιομηχανικές δραστηριότητες, καθώς καί τό βιοαποικοδομήσιμο κλάσμα τών βιομηχανικών καί αστικών αποβλήτων. Σύμφωνα μέ τήν ίδια οδηγία στήν κατηγορία τών βιοκαυσίμων εμπίπτουν η βιοαιθανόλη, τό βιοντίζελ (μεθυλεστέρας λιπαρών οξέων), τό βιοαέριο, η βιομεθανόλη, ο βιοδιμεθυλαιθέρας, ο βιο-ΕΤΒΕ (αιθυλοτριτοβουτυλαιθέρας, ο βιο-ΜΤΒΕ (μεθυλοτριτοβουτυλαιθέρας), τά συνθετικά βιοκαύσιμα (συνθετικοί υδρογονάνθρακες ή μείγματα συνθετικών υδρογονανθράκων που έχουν παραχθεί από βιομάζα), τό βιοϋδρογόνο καί τά καθαρά φυτικά έλαια. Επίσης η νομοθεσία προβλέπει ότι τά κράτη μέλη οφείλουν νά διασφαλίσουν ότι μία ελάχιστη αναλογία βιοκαυσίμων καί άλλων ανανεώσιμων καυσίμων διατίθεται στίς αγορές τους, αναλογία η οποία γιά τό 2005 ορίζεται στό 2 %, υπολογιζόμενη βάσει τού ενεργειακού περιεχομένου, επί τού συνόλου τής βενζίνης καί τού πετρελαίου ντίζελ που διατίθεται στίς αγορές τους πρός χρήση στίς μεταφορές. Η αναλογία αυτή οφείλει νά αυξηθεί στό 5.75% έως τό τέλος τού 2010. Η Ελλάδα τό καλοκαίρι τού 2005 ενσωμάτωσε τήν οδηγία αυτή στήν εθνική νομοθεσία. Η Ελλάδα δέν κατάφερε νά επιτύχει τό στόχο τού 2% στό τέλος τού 2005 ενώ αμφιβολίες εκφράζονται γιά τό κατά πόσο θα επιτευχθεί καί ο στόχος γιά τό 2010.

Υφιστάμενη Κατάσταση

Τά βιοκαύσιμα σταδιακά εξαπλώνονται στήν Ευρωπαϊκή αγορά. Οι ετήσιες παραγωγές βιοαιθανόλης καί βιοντίζελ γιά τό 2005 παρουσιάζονται στήν ακόλουθη εικόνα [[2]].