Hậu mãi

Những người làm nghiên cứu hàn lâm như mình thường "sản xuất" ra những "sản phẩm" khá đặc thù, chẳng thể cầm, nắm được. Cụ thể là những tri thức mới, được "đóng gói" trong những "bao bì" cũng đặc thù không kém như các ấn phẩm trên các tạp chí phản biện, báo cáo tư vấn, giáo trình, hoặc sách.

Mặc dù vậy, quá trình sáng tạo ra những sản phẩm tri thức này vẫn cần một quy trình kiểm tra chất lượng sản phẩm khá nghiêm ngặt. Vì sản phẩm chỉ có thể lọt được vào những "thị trường mục tiêu" khi đáp ứng được các "chuẩn mực" mà thị trường đặt ra. Và nếu muốn tồn tại và phát triển lâu dài, việc làm tốt công đoạn "hậu mãi" sau khi sản phẩm đã được lưu hành cũng là một vấn đề mà nghiên cứu viên nào cũng cần lưu tâm.

Mỗi lần một bài báo được xuất bản, mình thường chờ tầm vài tháng để “quên quên” bớt các nội dung đã viết rồi lại lôi bài ra đọc lại một lượt.

Mục tiêu là để nhìn nhận về "sản phẩm" của mình một cách khách quan, gần giống với cách mà "khách hàng" tiếp nhận chúng.

Thói quen này hình thành sau những lần phải cung cấp “dịch vụ hậu mãi” cho các đồng nghiệp (như trong hình đính kèm). Đa phần các câu hỏi về nghiên cứu sẽ đến qua email, và mình sẽ có thời gian để nghiền ngẫm và trả lời. Nhưng không phải lúc nào cũng có ngày rộng tháng dài để làm điều này. Đôi khi các thắc mắc đến rất bất chợt, có thể tại các hội thảo, hoặc ở một buổi họp mặt, gặp gỡ nào đấy.

Việc đọc lại chính sản phẩm của mình khi nó không còn “tươi” nữa sẽ giúp mình hiểu rõ hơn về những hạn chế của nghiên cứu (luôn luôn có) và suy nghĩ cẩn thận hơn về những điều mình có thể đã hoặc sẽ làm để khắc phục những hạn chế đó. Đôi lúc cũng để xác định lại những hạn chế chưa thể khắc phục trong bối cảnh hiện tại.

Cảm nhận của mình khi tiếp xúc với những tên tuổi lớn là họ thường làm rất tốt chuyện hậu mãi. Tất nhiên họ có thể sẽ có sự chọn lọc “tệp khách hàng”, nhưng hầu như lúc nào mình gửi câu hỏi đến những đồng nghiệp khác, dù ở bất cứ đâu, thì đều nhận được câu trả lời rất nhanh chóng.

Chắc là ai có mục tiêu “làm ăn lâu dài” cũng đều sẽ như vậy. Vì không ai biết liệu những câu hỏi đến bất chợt như thế có trở thành tiền đề cho những mối quan hệ hợp tác nghiên cứu trong tương lai hay không.

Long An, 06/06/2021