HET PROBLEEM
De telefoon ging. Mevrouw Bosma, die aan het koken was, droogde haar handen af en nam de hoorn van de haak. Het was haar vriendin Tineke. Toen de twee dames juist een plezierig gesprek wilden beginnen, kwam de 4 jaar oude Jeanet uit de tuin naar binnen hollen en begon aan moeders rok te trekken, terwijl ze iets over een pop riep. ‘Een ogenblikje, Tineke’, zei mevrouw Bosma. Zij richtte zich tot haar dochter: ‘je moet even wachten tot ik klaar ben met telefoneren.’ Het meisje schreeuwde nog harder dat ze haar pop niet kon vinden. De geprikkelde moeder zei tegen haar vriendin aan de andere kant van de lijn: ‘Er is hier een crisissituatie. ‘Ik bel je straks wel terug.’ Ze hing op en keek naar haar dochter. ‘Dit is zeker al de tiende keer deze week datje me niet met rust laat als ik aan de telefoon ben. Je moet leren dat je wel eens even moet wachten. Nou, wat is er aan de hand?’ En nadat ze Jeanet had aangehoord, ging mevrouw Bosma de pop zoeken. Later belde ze haar vriendin terug, verontschuldigde zich en zei: ‘Ik weet gewoon niet hoe ik dat kind kan leren dat ze me met rust moet laten als ik aan het telefoneren ben.’
BESPREKING
Voor sommige kinderen is het krijgen van aandacht het voornaamste doel in het leven. Ouders zouden hun kinderen moeten leren dat ze op sommige tijdstippen aandacht kunnen krijgen en op andere tijdstippen niet, en dat ze beter op een positieve dan op een negatieve manier aandacht kunnen vragen. Het gaat erom, hoe je kinderen de aandacht kunt geven die ze wensen, maar niet te bezwijken voor wangedrag zoals geweld of chantage.
OPLOSSING
Stel vast of het gedrag van een kind al dan niet een poging is om overdreven veel aandacht te krijgen.
Bedenk een toepasselijk logisch gevolg. Het gedrag negeren of zich eraan onttrekken helpt meestal wel.
Vertel het kind dat zijn gedrag u hindert en dat u van plan bent geen aandacht aan hem te schenken als hij u stoort. Zeg tegen hem dat u naar hem wilt luisteren en met hem wilt spelen als hij lief is. Zeg deze dingen slechts één keer.
Voer uw plannen uit. Wees kalm en zwijgzaam, vastbesloten en vriendelijk.
Volg deze handelwijze consequent, zo lang als dat nodig is.
OPLOSSING, TOEGEPAST IN HET GEZIN BOSMA
Mevrouw Bosma zei rustig: ‘Jeanet, van nu af aan wil ik datje me met rust laat als ik aan het telefoneren ben. Dan kan ik geen aandacht voor jou hebben.’
Verbaasd over haar moeders kalmte, antwoordde Jeanet: ‘Ja, mammie.’
Mevrouw Bosma belde vervolgens de vriendin met wie ze het meest telefoneerde. ‘Luister eens, Tineke: als ik ooit tijdens ons gesprek "kamelen" zeg, dan weet je dat ik met Jeanet bezig ben; dan leg je de telefoon maar neer, ook als ik door blijf praten. Ik doe dan net alsof ik tegen jou praat, maar dat is alleen om haar te negeren.’
Enige dagen later, toen moeder aan het telefoneren was, kwam Jeanet weer aanhollen en begon aan haar moeders jurk te trekken. Mevrouw Bosma mompelde haastig ’kamelen’ en haar vriendin zei: ‘Ik blijf wel luisteren - trekje van mij maar niets aan.’ Toen volgde een nogal ongewoon tafereel: mevrouw Bosma sprak min of meer onzin in de telefoon en probeerde zich te beheersen, terwijl Jeanet riep en schreeuwde en aan haar mouw trok. Mevrouw Bosma sprak vastberaden door. Plotseling veranderde Jeanet van tactiek en begon moeder te stompen. Mevrouw Bosma legde de hoorn op de haak, liep naar de badkamer en deed de deur op slot. Jeanet begon al schreeuwend op de deur te bonken. Mevrouw Bosma zette de radio aan. De verbijsterde en verontwaardigde Jeanet begon nog harder op de deur te hameren, ondertussen wild krijsend. Mevrouw Bosma bereidde zich voor op een langdurig bad. Het gebonk hield tenslotte op. Toen mevrouw Bosma eindelijk klaar was met baden, ging ze weer naar de kamer. Jeanet zat een boek te bekijken en keek op. ‘Hallo meisje’, zei moeder lief. Ze nam de telefoon weer op, draaide het nummer van haar vriendin en hervatte de conversatie, zonder iets te zeggen over het incident met Jeanet.
In de volgende twee weken herhaalden dochter en moeder deze voorstelling verschillende keren. Toen eindigde Jeanets buitensporig vragen om aandacht.
MEER VOORBEELDEN
Mevrouw De Man vertelde dat haar 6-jarige zoon Vincent een waaghals was, die gevaarlijke dingen deed als zij met hem naar de speeltuin ging. Hij vond het leuk om heel hoog te schommelen, of in een klimrek te klauteren en dan helemaal bovenaan rechtop te gaan staan; zo deed hij nog meer gewaagde dingen.
De counselor vroeg haar wat zij dan deed. Ze antwoordde dat ze haar zoon gebood naar beneden te komen, of ermee op te houden, of bij haar te komen - en dat ze hem zelfs een keer persoonlijk uit de top van het klimrek had gehaald. De counselor gaf haar een eenvoudige raad: ‘Draai u om.’
Vincent merkte al gauw dat moeder niet keek - en wat had het nou voor zin je zo uit te sloven als zij er geen aandacht aanbesteedde? Hij gaf die dwaasheid dus op en hield op met zijn gevaarlijke fratsen.
Mevrouw De Man had zich er geen rekenschap van gegeven dat zij, door er zo veel aandacht aan te schenken, dit gevaarlijke gedrag van haar kind had uitgelokt.
Als de 2 jaar oude Betty in bed werd gestopt voor haar middagslaapje, gebeurde het vaak dat ze uit bed kwam en haar kamer overhoop gooide - ze haalde al het speelgoed, de boeken en de kleren uit de kast. Moeder mopperde dan op haar. En moeder begon te denken dat het kind geen middagslaapje meer nodig had, zelfs al leek ze moe te zijn.
Moeder maakte een afspraak met één van onze counselors. Deze was van mening dat Betty nog steeds haar middagslaapje nodig had, maar dat zij een manier had gevonden om veel aandacht van haar moeder te krijgen. Moeder kreeg de raad, Betty in bed te stoppen, niets te doen om haar in bed te houden en de deur van haar kamer dicht te laten. Als Betty uit haar kamer zou komen, moest moeder haar terugbrengen zwijgend. Een wekkertje, dat op een uur later was afgesteld, zou in haar kamer moeten staan; pas als het rinkelde, mocht Betty zich weer vertonen. Als Betty rommel gemaakt had moest moeder daar geen woord over zeggen; ze moest ook niet vragen of Betty dat wilde opruimen, noch op het kind mopperen of haar een pak slaag geven. Het opruimen van de kinderkamer zou pas moeten gebeuren als Betty met iets anders bezig was.
Binnen twee weken sliep Betty rustig.
De familie Klaassen had ‘s morgens altijd haast, omdat beide ouders werkten en de kinderen naar het dagverblijf moesten worden gebracht. De 3 jaar oude Sandra kreeg elke ochtend veel aandacht, in die zin dat ze voortdurend werd gemaand tot opschieten. Ze was langzaam met aankleden en had zelden tijd om te ontbijten. Op het laatste ogenblik kleedde òf vader òf moeder haar aan, na een heleboel gevit en gemopper.
De gezinscounselor adviseerde de ouders, Sandra slechts één keer te zeggen dat zij haar niet zouden aankleden en dat ze haar, desnoods in haar pyjama in de auto zouden zetten, en dat zij kon kiezen: òf zich onderweg zelf aankleden òf in nachtgewaad in haar klasje verschijnen. Op de dagen waarop moeder reed, ervoer Sandra dat moeder voet bij stuk hield op déze dagen leerde Sandra wel zich zèlf aan te kleden. Maar vader had medelijden met zijn dochtertje; op de dagen waarop hij reed, kleedde hij haar op het laatste moment nog aan; Sandra ging daar dan ook op rekenen. Toen vader zich anders ging opstellen en haar niet langer behulpzaam was, begon zij al snel zich ook op die dagen aan te kleden.
SAMENVATTING
Er is maar één antwoord: negeer het kind als hij overdreven veel aandacht vraagt. Ga door met uw bezigheden. Ga niet met hem in discussie, mopper niet, reageer op geen enkele manier op zijn ongewenste gedrag. Als u van uw stuk wordt gebracht omdat u de dupe dreigt te worden van uw kind, loop dan weg - ga naar de badkamer, zet de radio aan, luister niet naar uw kind, en kom pas te voorschijn als u weer rustig bent. Met andere woorden: weiger het mikpunt te zijn van het uitdagende, ergerlijke gedrag van uw kind.
Denk er echter aan dat kinderen een redelijke mate van aandacht nodig hebben en die ook moeten krijgen. Besteed tijd aan het kind als hij zich goed gedraagt. Speel met hem, praat met hem, toon uw genegenheid, maak uitstapjes met hem, neem tijd voor spelletjes met het hele gezin.