Veel ouders proberen op een autoritaire manier op te treden: 'je doet wat ik zeg, of anders ... !'Maar in de huidige tijd komt het kind dan vaak in opstand; hij zal alleen onder dwang doen wat de ouders willen. Meer en meer weigeren kinderen te gehoorzamen aan opgelegde regels, zonder onder de indruk te zijn van strenge straffen. Dit maakt autoritaire ouders boos en soms is het resultaat daarvan een 'kindermishandelingssyndroom' - het kind wordt zo ernstig geslagen, dat hij in het ziekenhuis terechtkomt.
Wat nodig is, is niet het laten gelden van autoriteit, maar het tot stand brengen van wederzijds respect! Ouders moeten hun kinderen respecteren - moeten hun vrijheid van handelen geven, rekening houden met hun wensen, hun een redelijke mate van onafhankelijkheid toestaan en hen niet langer beschouwen als hun eigendom. Ouders moeten ook respect hebben voor zichzelf en respect verlangen van hun kinderen: respect vereist respect.
We zouden niet de nadruk moeten leggen op liefde als de voornaamste band tussen ouders en kinderen, maar op respect. Het gevoel van liefde zal zelfs sterker zijn als de relaties tussen ouders en kinderen van wederzijds respect getuigen. Een liefhebbende ouder kan zijn kind beschadigen door hem zonder respect te behandelen. Uit liefde beschermen ouders hun kind dikwijls veel te veel en schermen hem op die manier af tegen waardevolle ervaringen. Dit gebeurt echter niet als respect de belangrijkste band tussen ouders en kind vormt. Respect kan met kwetsen.
DEMOCRATIE
Wij geven in overweging, ouder-kind-relaties aan te passen aan onze politieke idealen - een verstandhouding, gebaseerd op gelijkwaardigheid. Wij pleiten ervoor dat het gezin een democratie vormt, voor zover dat uitvoerbaar is.
Betekent dit dat er over elk onderwerp moet worden gestemd? Nee: stemmen werkt niet in de gezinssituaties, omdat er dan iemand verliest. In plaats van een meerderheidsstandpunt is eenstemmigheid nodig. Bij alle onderwerpen moet worden gezocht naar eenstemmigheid. Bespreken, uitleg en discussie - moet altijd aan de orde van de dag zijn.
Betekent dit dat de ouder nooit nee mag zeggen? Dat de ouder alle autoriteit verliest? Al weer is het antwoord nee. Ouders hebben verantwoordelijkheden en zij hebben autoriteit. Een ouder moet een mes of een flesje met gif afpakken van een kind dat nog niet in staat is het gevaar ervan in te zien. Ouders dragen verantwoordelijkheid met betrekking tot wat de wet voorschrijft, tegenover de rest van hun gezin, ten opzichte van hun eigen geweten, ten opzichte van hun financiële situatie èn zij moeten hun eigen rechten respecteren.
Het democratische systeem dat wij bepleiten bij het grootbrengen van kinderen, heeft de volgende kenmerken:
Gelijkwaardigheid van alle leden van het gezin, waaraan ieder naar vermogen zijn bijdrage levert.
Een ordelijke manier van functioneren, die op democratische wijze (via discussies) tot stand is gekomen.
De onschendbaarheid van bepaalde rechten van het individu, zoals privacy en zelfbeslissingsrecht in persoonlijke aangelegenheden.
Openhartige en oprechte verhoudingen tussen gezinsleden.
Niemand mag een ander zijn wil opleggen.
Geen strenge straffen uitdelen.
Geen manipulaties zoals steekpenningen of chantage.
Gezinsverhoudingen die zijn gebaseerd op logica en rede.
De wet van logische en natuurlijke gevolgen als belangrijkste opvoedingsmethode (zie hoofdstuk 5).
Wederzijds respect tussen ouders en kinderen.
Ouders die vriendelijk, maar tegelijkertijd standvastig zijn tegenover hun kinderen.
Een eensgezinde, harmonieuze inspanning om gezamenlijke zowel als individuele doeleinden te verwezenlijken.
AANBEVELINGEN
Heb vertrouwen in kinderen
Sommige ouders zien kinderen als onvolwaardig, zwak, onvoorzichtig, een gevaar voor zichzelf - zij denken dat de kinderen iets zal overkomen als ze niet voortdurend in de gaten worden gehouden. Overbezorgdheid is schadelijk voor kinderen. Het 'goede-moeder-syndroom' in overdreven vorm is beslist niet goed.
Houd op met verwennen
Een even onjuiste ouderlijke tekortkoming is, kinderen voortdurend aandacht te geven en steeds voor hen klaar te staan. Verwennen is schadelijk voor kinderen - het geeft hun een onjuist beeld van het leven en het maakt hen afhankelijk en veeleisend.
Houd op met overschatting
Sommige ouders overschatten hun kinderen, denkend dat zij de bijdehandsten, de aardigsten, de besten zijn. Zulke ouders verwachten vaak dat hun kinderen een voorkeursbehandeling krijgen. Een dergelijke overschatting is schadelijk voor kinderen.
Houd op met overdreven controle
Sommige ouders menen dat zij altijd moeten weten wat het kind doet - dat zij hem voortdurend in de gaten moeten houden. Zulke ouders controleren met welke vriendjes en vriendinnetjes hij omgaat, controleren zijn huiswerk enzovoorts. Zij streven een vrijwel volledig toezicht na. Het spreekt vanzelf dat zo'n verstikking schadelijk is.
Uw opvattingen over het ouderschap kunt u toetsen aan de volgende punten:
Het ouderschap is een opwindende, geweldige belevenis.
Ik wil alles doen wat ik kan om mijn kinderen op te laten groeien tot gezonde, flinke en gelukkige mensen.
Ik respecteer de persoonlijkheid en het unieke van leder van mijn kinderen.
Ik ben bereid mijn kinderen zo veel vrijheid van keuze en van handelen te geven als verenigbaar is met hun welzijn en veiligheid.
Ik zal geen dingen 'voor hun bestwil' doen die hun het gevoel geven dat ik onbillijk ben.
Ik zie hen als gelijkwaardig; maar ik weet dat ze onvolwassen zijn en ik sta klaar om hun op een vriendelijke manier de weg te wijzen.
Ik moet tolerant zijn - per slot van rekening zijn het kinderen en zij zullen ook handelen en denken als kinderen.
Ik ben me ervan bewust dat ze niet mijn eigendom zijn, maar dat ze slechts tijdelijk onder mijn hoede staan.
Ik aanvaard dat ik zo spoedig mogelijk overbodig voor hen moet worden; ze moeten op eigen benen leren staan.
Als u het eens bent met deze uitspraken, dan hebt u alleen nog een aantal richtlijnen nodig om u de geesteshouding waarvan deze uitspraken de uitdrukking vormen, eigen te maken.