19. Cửu Tử Pha Văn Giá Cô

*Chú Thích :

- Giá Cô : Một loại chim trong rừng núi, kêu theo con nước; giống như là chim Bìm Bịp của ta vậy.

- Cật Khúc : là Quanh co. Cật Khúc Khi Khu 詰曲崎嶇 là Quanh co gập ghềnh, chỉ đường núi lồi lõm quanh quẹo khó đi.

- Câu là Cái Móc; Chu là cái thùng xe; nên Câu Chu Cách Trách 鉤輈格磔 là Tiếng khua cọc cạch giữa cái khoen móc của thùng xe và càng xe khi đi trên đường núi đá gập ghềnh.

- Tằng : là Đã từng; Bạc : là Đậu thuyền lại.

- Diệc : là Cũng; Vu : là ở chỗ.

- Vị Nhĩ : là Vì mi, là Tại mầy.

- Khất : là Xin; Phóng : là Buông; Khất Phóng 乞放 : là Xin hãy buông tha.

* Dịch Nghĩa :

Nghe Bìm Bịp Kêu Trên Đèo Cửu Tử

Ánh nắng chiều vàng vọt trải xuống làm cho đám cỏ thu sáng rực lên. Tiếng chim bìm bịp kêu làm xúc động tâm tình người đi xa như ta đây, trong lúc xe đang ngả nghiêng trên đường núi quanh co gập ghềnh và tiếng cọc cạch ken két không ngớt vang lên dưới càng và thùng xe. Ta nhớ lại, đã từng đậu thuyền ở bến Quế giang này trong một chiều mưa lớn và cũng ở chỗ Mai Lĩnh nầy đã làm cản trở bước chân ta. Giờ đây, ta cũng vì nghe tiếng kêu của mi mà đứt ngàn khúc ruột, xin hãy tha cho ta đêm nay đừng để sáng ngày tóc ta lại phải bạc thêm nữa !

* Diễn Nôm :

Nắng chiều nghiêng đổ cỏ thu xanh,

Bìm bịp kêu thương viễn khách hành.

Khúc khuỷu gập ghềnh đường núi lõm,

Lọc cà lọc cọc tiếng xe phanh.

Đã từng bến Quế nghe mưa đổ,

Lại nữa đĩnh Mai cản lộ trình.

Giờ lại nghe mi buồn đứt ruột,

Tha cho tóc bạc suốt thâu canh !

Lục bát :

Nắng chiều nhuộm cỏ thu vàng,

Tiếng bìm bịp vọng bàng hoàng khách xa.

Gập ghềnh đường núi la đà,

Tiếng xe kẻo kẹt kẻo cà nhớ xưa.

Đậu thuyền sông Quế nghe mưa,

Đĩnh mai cản bước như vừa mới qua.

Nghe chim ruột đứt xót xa,

Bạc đầu xin hãy tha ta đêm này !

Đỗ Chiêu Đức