07. Tảo Thu

早秋 Tảo Thu

遙夜泛清瑟， Dao dạ phiếm thanh sắt,

西風生翠蘿。 Tây phong sanh thúy la.

殘螢棲玉露， Tàn huỳnh thê ngọc lộ,

早雁拂金河。 Tảo nhạn phất kim hà.

高樹曉還密， Cao thọ hiểu hoàn mật,

遠山晴更多。 Viễn sơn tình cánh đa.

淮南一葉下， Hoài Nam nhất diệp hạ,

自覺洞庭波。 Tự giác Động Đình ba.

許渾 Hứa Hồn

2. Chú Thích :

- TẢO THU 早秋 : là Buổi sáng mùa Thu.

- Phiếm : là Lan man, ở đây có nghĩa là Đàn. Phiếm thanh sắt là : Đang gãy đàn.

- Thuý La là những dây leo màu xanh lá cây.

- Tàn Huỳnh : Ánh sáng sắp tàn của con đom đóm.

- Ngọc Lộ : Những hạt sương sớm lấp lánh như những hạt ngọc.

- Kim Hà : là Dải Ngân Hà trên bầu trời.

- Mật : là Dầy, chỉ Rậm rạp, chưa tàn úa.

- Hoài Nam : 用《淮南子説山訓》“見一葉落而知歲暮”和《楚辭九歌湘夫人》“洞庭波兮木葉下”意。Hai câu cuối dùng điển tích trong Hoài Nam Tử thuyết sơn huấn là "Kiến nhất diệp lạc nhi tri tuế mộ" Có nghĩa : Thấy một chiếc lá rơi thì biết là năm đã sắp tàn.Và ý trong Sở Từ cửu ca Tương Phu Nhân là "Động Đình ba hề mộc diệp hạ" Có nghĩa : Một chiếc lá rụng trên làn sóng nhấp nhô của hồ Động Đình.

3. Nghĩa bài thơ:

Sáng Thu

Trong đêm dài dằng dặc có tiếng đàn ai đó cứ réo rắc thâu canh, gió tây hiu hắt làm lay động những dây đằng la xanh biếc, và trong đám cỏ xanh còn lắp lánh những hạt sương mai làm cho ánh lửa của những con đom đóm như sắp lụi tàn. Đàn nhạn sớm bay lướt ngang qua dải Ngân Hà hướng về Nam, hàng cây cao buổi sáng vẫn còn rậm rạp chưa úa tàn và xa xa nắng đã lên tràn ngập trên các núi đồi. Một chiếc lá Hoài Nam rơi rụng trên sóng nước hồ Động Đình thì biết rằng mùa thu đã đến và năm đã sắp tàn rồi.

Suốt bài thơ đều xoay quanh ý sáng thu : Tiếng đàn thâu canh suốt sáng, gió sớm làm lay động các dây leo chùm gởi; sương sớm lắp lánh làm mờ nhạt đi những ánh lửa đom đóm, đàn nhạn sớm lướt qua dải Ngân Hà, hàng cây buổi sáng còn rậm rạp, đồi núi xa xa tràn ngập ánh nắng ban mai ... Qủa là một buổi sáng đầy hình ảnh và tiếng động của mùa thu làm ray rức lòng người viễn xứ, đàn nhạn xuôi nam tránh lạnh, còn người lữ thứ thì bao giờ mới được về lại quê xưa ?!...

4. Diễn Nôm :

Sáng Thu

Đàn suốt đêm ray rức,

Gió tây lay dây lan.

Đóm tàn bên sương lạnh,

Nhạn lướt cạnh sông Ngân.

Cây sớm tàn rậm rạp,

Nắng lên núi xa gần.

Hoài Nam một chiếc lá,

Động Đình sóng mênh mông

Lục bát :

Đàn ai thánh thót canh tàn,

Gió vàng hiu hắt lay giàn dây mơ.

Đóm tàn lắp lánh sương mờ,

Nhạn tung cánh sớm lướt bờ sông Ngân.

Cây cao sáng hãy xanh ngần,

Núi đồi nắng sớm như gần như xa.

Hoài Nam chiếc lá la đà,

Động Đình sóng gợn thu qua đông tàn !

Đỗ Chiêu Đức