Sfinga u Gizi

Rec sfinga potice iz grckog jezika s f i n x ,koji je preuzet iz egipatskog izraza sesep ankh, sto znaci zivuci prikaz. Na istocnom rubu kompleksa piramida u Gizi poznatijem kao polje piramida pored puta prema Keopsovoj piramidi nalazi se Velika sfinga.Mnogi autori do danas je cesto objasnjavaju simbolom jedinstva i snage duha u faraonu.Tokom peroda Novog Carstva, stari egipcani su je zvali Hor u Horizontu,videci u njoj boga sunca u periodu izlazenja.Za stare egipcane svitanje je bilo simbol uskrsnuca i budjenja u novi i vecni zivot.

Idejni koncept sfinge

Egipcani su Hora shvatali kao preminulog faraona koji je postao bog sunca a horizont videci u njemu boga sunca u periodu izlazenja u zoru, kao element sto ga obavija i iz koga faraon i sunce krecu u novi zivot.Sahranjivanjem u kozu lava faraon se ujedinio sa boginjom u veri da ce se iz njenog tela opet roditi.Za stare egipcane sfinga u sebi sadrzi ideju da umrli faraon, koji je posredovanjem boginje lavice postao Oziris,uskrsava u svom sinu Horusu.

Cuvar grobnica u Gizi

Velika sfinga u Gizi jedan je od spomenika koji su postali simbolom civilizacije starog egipta i smatra se cuvarem nekrpola kod Gize.

Iza sfinge oko 500 m dalje nalaze se Keopsova piramida desno, i Kefrenova piramida.Sfinga je izradjena od kamena predstavlja velikog lava koji lezi sa faraonskom glavom prekrivenom kapuljacom.Izvajana je iz jezgra krecnjackog kamenoloma iz koga su dopremani kameni blokovi za Keopsovu Veliku piramidu kao i za gornja odelenja grobnica velikodostojnika.Mnogi autori sfingu pripisuju dobu vladavine faraona Kefrena.Mada postoje i oprecna misljenja ovoj hipotezi zbog nekih detalja, kao sto su tip lica i unazad povucene bocne povrsine marame.Zbog navedenih detalja smatra se da je njen nastanak stariji.Visina sfinge je oko 20 metara, duzina je 57 metara.Sfingine sape i spoljni delovi trupa zidani su od tesanog kamena.Sfinga se skladno uklapa sa svojim okruzenjem.Lik sfinge je jos od doba Starog Carstva predstavljao lik boga Sunca Re-Haraktea iz Heliopolisa.Takodje je indentifikovana kao i sinkreticko bozanstvo koje je u sebi ujedinjavalo trostruki oblik boga Sunca za vreme njegovih dnevnih manifestacija.

Ujutru se manifestovao kao Kheperi kao sunce pri izlasku.

U podne se manifestovao kao sunce na vrhuncu i punom sjaju, kao Ra .

Uvece na zalasku sunca je preuzimao oblik kao Bog Atum.

Prva i znacajna istrazivanja sfinge

Giovanni Caviglia kapetan iz Djenove 1816. godine je izvrsio najznacajnija iskopavanja u okolini sfinge.Ostavio je veliku dokumentaciju i svoje beleske o sfingi.Caviglia je pronasao i sfinginu umetnu bradu koja joj je nedostajala.Na izucavanju sfinge radio je i poznati egiptolog toga doba August Mariette i njegov ucenik Gaston Maspero.Ali tek izmedju 1925 i 1926 godine,egiptolozi Emile Baraiz i Selim Hassan , daju danasnji izgled sfinge.Oni su joj restaurirali pokrivku za glavu.